Эрон ядро тўқнашувида АҚШ ва МАГАТЭдан аниқ позиция кутмоқда

Яқин Шарқда кескинлашган вазият фонида Эрон халқаро ташкилотлардан фаол позиция кутаётганини очиқ билдирди. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Хавфсизлик Кенгашининг навбатдаги йиғилишида Эроннинг БМТдаги доимий вакили Амир Саид Иравоний шундай сўзлар билан чиқиш қилди: “МАГАТЭ Исроилнинг ядро объектларимизга йўналтирилган тажовузига қарши жим турмаслиги шарт”.

Эрон вакили ўз нутқида Исроил томонидан бошланган “Исёнкор шер” деб номланган операция ҳақида гапириб, бу фаолият халқаро ҳуқуқка зид эканини, ҳар қандай мамлакат ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга эканини таъкидлади. “Исроил тажовузкорлиги тўхтамагунча, Эрон ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқидан воз кечмайди”, — деди у.

Иравоний шунингдек, Эроннинг ядро дастури фақат тинч мақсадларда қўлланилаётганини қайд этиб ўтди. Унинг таъкидлашича, мамлакат МАГАТЭ назоратидаги энг кенг қамровли текширувлар доирасида фаолият юритмоқда. У АҚШ томонидан можарога ҳарбий аралашув эҳтимоли борлиги ҳақидаги хабарлардан ташвиш изҳор қилди ва Вашингтонни беғараз воситачи сифатида эмас, балки жиддий оқибатларга сабаб бўлувчи омил сифатида кўраётганини яширмади.

Бу баёнотга жавобан Исроилнинг БМТдаги вакили Дани Данон кескин муносабат билдирди. У Эрон томони халқаро ҳамжамиятдан ўзини ҳимоя қилишда ёрдам сўрашга ҳақли эмаслигини айтди. “Жаҳон ҳамжамиятини шантаж қилиш ва ҳақиқатни буришга уринишлар фош бўлади”, – деди Данон.

13 июнга ўтар кечаси Исроил Эронга қарши кенг қамровли ҳарбий амалиётни бошлади. Эрон ядро дастурига қарши йўналтирилган ушбу ҳужумлардан бир кун ўтиб, Ислом Республикаси жавоб зарбасини йўллади. Кейинги кунларда икки давлат ўртасида ўзаро зарбалар кузатилди. Икки томон ҳам қурбонлар ва жароҳатланишлар ҳақида расман маълумот берди. Баъзи ҳарбий ва стратегик объектлар зарарланди, аммо томонлар жамоатчилик олдида етказилган зарар чекланганлигини таъкидлашмоқда.

Музокаралар ва дипломатик ҳаракатлар сўнгги ҳафталарда жуда сусайгани боис, вазият халқаро даражада янги босқичга кўтарилиши мумкин. Эрон ва Исроил ўртасидаги зиддият нафақат минтақада, балки бутун дунёдаги сиёсий мувозанатга таъсир кўрсатиши мумкинлиги таъкидланмоқда.

Эрон ядро дастури ва унинг атрофидаги можаро халқаро сиёсатда энг долзарб масалалардан бири бўлиб қолмоқда. МАГАТЭ, БМТ ва АҚШ каби кучли субъектлар бу жараёнда қандай йўл тутиши нафақат минтақа, балки бутун дунё тинчлиги учун ҳал қилувчи омил бўлиши мумкин.