بېلاروس د اوکراين پرضد په یرغل کې د روسيې ملګری دی خو د هغه هېواد ځينې وګړي بیا د کيیف په ملاتړ د مسکو خلاف جنګېږي. هغه جنګیالي وايي چې د مسکو له نفوذه د بېلاروس د خلاصولو جګړه له اوکراينه پیلېږي. د اسوشیېټېډ پرېس اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.
د نورستان د نورګرام ولسوالۍ اوسېدونکي وايي، ددغه ولسوالۍ په ځنګلونو کې د اور شدت اوس هم زیات دی او ولسونه یې د کابو کېدو په برخه کې ناتوانه دي. د نورستان د د ځنغوزیو او نښترو په ځنګلونو کې لا هم اور بل دی او سیمه ییز اوسېدونکي یې د شدت راپورونه ورکوي. دا اور لګېدنه نهه ورځې مخکې د دې ولایت د نورګرام ولسوالۍ په ځنګلونو کې رامنځته شوه. د دې ولسوالۍ یو شمېر اوسېدونکې وايي د اور شدت ورځ تر بلې زیاتیږي او ولسونه یې د کابو کېدو په برخه کې ناتوانه شوي. د دې ولسوالۍ اوسېدونکي سید ګل او نعمت الله ازادي راډیو ته وویل... Читать дальше...
د دوی په وینا، ځینې ضلعې څه نه څه ښې دي خو په ځینو ضلعو کې حالت دې ځای ته رسېدلی چې خلک په پېسو لا هم ډېر په ګرانه اوبه ترلاسه کوي.
ملګري ملتونه وایي چې پر اوکراین د روسیې غیرموجه برید د ملګرو ملتو له اصولو سره په ټکر کې دی او دا جګړه چې نن یې سل ورځې پوره شوې د خلکو د منلو نه ده. د ملګرو ملتو د سرمنشي مرستیال او د اوکراین د کړکېچ همغږه کوونکي امین عواد نن په یوه بیان کې وویل، دا جګړه نه ګټونکی لري او نه به یې ولري او په تېرو سلو ورځو کې ګورو چې خلک وژل شوي، کورونه ویجاړ شوي، کارونه ګډوډ شوي او هیلې مړاوې شوې دي. د اوکراین ولسمشر ولودومیر زلنسکي پرون ویلي و چې مسکو د اوکراین د خاورې شل په سلو کې تر اوسه لاندې کړې ده.
د نورستان په نورګرام ولسوالي کې په ځنګله کې د لګېدلي اور نن نهمه ده چې لا هم نه دی مړ شوی. د طالبانو حکومت په دې تړاو له چین څخه د مرستې غوښتنه کړې ده. د طالبانو د بهرنیو چارو د وزارت مرستیال شیرمحمد عباس ستانکزي د چین د سفارت له شارژدافیر دینګ ینان سره په کابل کې په دې تړاو نن خبرې وکړې. د طالبانو د سرچینو په وینا ښاغلي ینان ژمنه وکړه چې په دې اړه به له خپلو چارواکو سره خبرې وکړي.
د روسیې د بېړنیو چارو د وزارت چارواکو نن وویل چې په مسکو کې اطفایې د سوداګرۍ له یوه مرکزه چې اورپکې لګېدلی دی، یوسل او شل تنه ایستلې دي. د راپورونو او په خواله رسنیو کې د خپاره شویو معلوماتو له مخې د مسکو په لویدیځ کې د ګرند سیتون پلازا په نوم د لس پوړه ودانۍ په پورتینو منزلونو کې نامعلوم شمېر کسان ګیر پاتې دي. چارواکي وایي چې اور په لومړي منزل کې ولګېد او دستي تر څلورم منزل پورې ورسېد. نژدې دوه سوه اطفایه موتر د دې اور په وژلو بوخت دي.
پېښور کې هنرمندانو او د مدني ټولنې فعالانو یو ځل بیا د افغان موسيقي غږونکيو د نيولو پر ضد اعتراض کړی دی. دوی د جون پر دویمه د پېښور د خبریالانو له مرکزه تر خیبر پښتونخوا اسمبلۍ پورې سندریز لاریون وکړ او پر حکومت يې غږ وکړ چې هغه څلور افغان موسيقي غږونکي دې خوشې کړي چې د مې په اته ويشتمه نېټه يې نېولي. دا افغان موسيقي غږونکي پاکستاني پولیسو د قانوني اسنادو نلرلو په تور نیولې اود محکمې د پرېکړې له مخې ټاکل شوې چې بيرته يې په افغانستان کې د طالبانو حکومت ته وسپاري. د اعتراض پرمهال د پوليسو او معترضانو ترمنځ اخ و ډب هم شوی دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، که څه هم امریکا په افغانستان کې پوځي حضور نه لري، خو د احتمالي ګواښونو په وړاندې چې له افغانستانه راڅرګندېږي، هوښیاره ده. د امریکا د بهرنیو چار وزارت ویاند نید پرایس پرون پنجشنبه ناوخته په یوه خبري ناسته کې د یو خبریال د پوښتنې په ځواب کې وویل: "زه د دى مشخص راپور په اړه تبصره نه کوم، خو زه دا وايم چې طالبان او د داعش خراسان څانګه په څو علتونو قسم خوړلي دښمنان دي او موږ په دې اړه خپل نظر څرګند کړى. که څه هم موږ په افغانستان کې پوځي حضور نه لرو، خو د داعش ډلې له... Читать дальше...
د اوکراین ولسمشر، ولودمیر زلنسکي وايي اوکرایني ځواکونه توانېدلي چې په مهم ختیځ ښار سیورو-دونیڅک کې د روسیې شدید عملیات په شا وتمبوي. دا څرګندونې داسې وخت کېږي، چې پر اوکراین د روسیې د غیرموجه یرغل نن جمعه سل ورځې پوره شوې. ناټو ویلي چې پر اوکراین د روسیې یرغل «د بربادۍ په جګړه» بدل شوی او مسکو نه دی توانېدلی چې خپل هدف چې په چټکۍ بریا خپلول وو، ترلاسه کړي. د اوکراین ولسمشر ولودمیر زلنسکي تېره شپه ناوخته په خپله وینا کې وویل، د اوکراین ځواکونو په سیورودونیڅک کې د جګړې پر مهال ځینې بریاوې ترلاسه کړې. Читать дальше...
په کابل کې له تحريک طالبان پاکستان سره د قبايلي مشرانو، پخوانيو سرکاري چارواکو او د پارلېمان د ځينو غړو د جرګې لومړی پړاو پای ته رسېدلی دی. دا خبرې د جون په لومړۍ نېټه پيل شوي وې. تحریک طالبان پاکستان نن (د جون پر درېيمه) ویلي چې د پاکستان له حکومت سره يې تر نامعلومې مودې پورې اوربند غځولی دی. د مشال راډيو خبريال ګل اياز د دې جرګې له يو مشر غړي او د خيبر پښتونخوا له پخواني ګورنر شوکت الله خان سره نن سهار پر همدې موضوع خبرې کړې دي.
د ۲۰۲۲ز کال د جون پر درېيمه (د ۱۴۰۱هجري شمسي کال د غبرګولي پر ۱۳مه) د اوسني افغانستان د بنسټګر احمد شاه ابدالي ۲۵۰م تلين دی. هغه په ۱۷۴۷ز کال کې په کندهار کې د افغانانو مشر وټاکل شو. د احمد شاه بابا په پاچا کېدو سره د افغانانو قوت او قدرت په ډېرې چټکۍ سره پراخ شو. د هغه د واک دايره يا غلبه د ايران له لوېديځه نيولې بيا د هندوستان تر سرهنده او له امو سينده نيولې بيا تر بحرِهنده غځېدلې وه. د احمد شاه بابا دوې مهمې کارنامې افغان ملت جوړونه او د پاني پت بريا يادېږي. احمد شاه اعظمي په خپل راپور کې د نوموړي ژوند او کارنامو ته کتنه کړې ده.
په بحرین کې کولالي او د خاورینو لوښو صنعت پخوانی تاریخ لري. د هغه هېواد د العالي سیمه د خاورینو لوښو د جوړولو لپاره نوم لري. د کولالۍ هنر په بحرین کې له پېړیو راهیسې له یوه نسله بل ته انتقال شوی دی. د رویټرز اژانس ویډيويي رپورټ.
په کاناډا کې مېشت افغان ليکوال او څېړونکی محمد معصوم هوتک وايي چې د احمد شاه بابا يوه تر ټولو لويه کارنامه ملت جوړونه ده.
دا په داسې حال کې ده چې حکومت شاوخوا یوه اوونۍ مخکې هم د تېلو په بیو کې د یو لیټر پر سر د ۳۰ روپیو زیاتوالی اعلان کړی وو.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر وایي، د طالبانو په واکمنۍ کې په افغانستان کې د مذهبي ازاديو په وړاندې شرایط په ډراماتیک ډول خراب شوي دي. انتوني بلېنکن تېره ورځ ناوخته په یو خبري کنفرانس کې دا هم وویل چې په دغه هېواد کې داعش ډله تر مذهبي شعار لاندې د لږکيو پر وړاندې تاوتریخوالی تر سره کوي. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن پرون پنجشنبه ناوخته د۲۰۲۲ کال د نړیوالې مذهبي ازادۍ راپور ورکولو پر مهال په یوه خبري ناسته کې اندېښنه وښوده چې پر افغانستان د طالبانو د دوهم ځل واکمنېدو وروسته په دغه هېواد... Читать дальше...
د پښتو ژبې ورځ ولمانځل شوه، باغیچه ماڼۍ ته ولې باغیچه وایي؟ په کامدېش کې د ظاهر شاه د بڼ د رغاونې ژمنه، پرمختللي ملتونه څرنګه تاریخ لیکي؛ دا او یو شمېر نور مطالب په دې ادبي خپرونه کې دلته اوریدلی شئ:
د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي وايي، اوکرایني ځواکونه د سیفیرودونتسک په ښار کې له روسانو سره په جګړه کې ځینې بریاوې لري. زیلینسکي دا څرګندونې بېګا خلکو ته په خپله وینا کې وکړې. هغه زیاته کړه، په مجموع کې د د دونباس په سیمه کې نظامي وضعیت، چې ده مخکې "ډیر ستونزمن" بللی و، نه دی بدل شوی. پر اوکراین د روسیې له یرغل درې میاشتې تېرې شوې او له نړیوالو فشارونو سره سره لا هم روسيې د جګړې د درولو لپاره غاړه نه ده اېښې.
افغان الاصله بریټانیايي صابر ځاځي ته د بریټانیا د امپراتورۍ دویم عالي نښان یا مډال OBE ورکړل شو. د بریټانوي رسنیو د راپورونو له مخې ده ته د بریټانیا د ملکې دویمې الیزابت د واکمنۍ د اویایمې کلیزې د څلور ورځني جشن پر مهال د بریټانیا د امپراتورۍ نښان OBE ورکړل شوی. ښاغلي ځاځي په خپله فېسبوک پاڼه لیکلي هیله من دی چې ده ته د دې نښان په رسېدو د ګڼو نورو هغو خلکو هڅې هم وستایل شي چې د کډوالو په برخه کې یې نه ستړې کېدونکې هلې ځلې کړي. د بریټانیا امپراتورۍ د والا مقامه افسرانو OBE مډالونه هغو خلکو ته... Читать дальше...
د طالبانو حکومت يو کلنۍ ته نږدې دی، خو د دوی حکومت هېڅ هېواد په رسمیت نهدی پېژندلی او په کور دننه هم د عدم مشروعیت له پوښتنې سره مخ دي، د نړیوالو اړیکو ځینې کارپوهان وايي، هغه ډول چې اړتیا ده، نړیوالې ټولنې د چارو د سمون لپاره پر طالبانو لازم فشار نهدی راويستی. خو له طالبانو سره د نړیوالې ټولنې د نرم چلند، دلایل څه دي؟ د امریکا متحدهایالاتو په ګډون نړیوالې ټولنې له طالبانو غوښتي چې همهشموله حکومت جوړ کړي، بشري حقوق په ځانګړي ډول د ښځو حقونو ته درناوي وکړي او له ترهګرو ډلو سره خپلې اړیکې... Читать дальше...
د عامې روغتیا وزارت چارواکي وايي، د عامه پوهاوي د هڅو تر څنګ به په کابل کې د يوه نوي روغتيايي مرکز په جوړولو سره د لسګونو زره معتادینو لپاره د درملنې زمینه هم برابره شي. د عامې روغتیا وزارت د معلوماتو له مخې، په افغانستان کې د معتادینو د درملنې د څلوېښتو ډېرو مرکزونو تر تړلو وروسته اوس د معتادینو د درملنې امکانات لږ شوي او دا وزارت په کال کې يوازې د څلوېښتو زرو معتادینو د درملنې امکانات لري. په افغانستان کې د معتادینو د ځينو مرکزونو پر تړلو سربېره، د معتادینو د درملنې د فعاله مرکزونو بستري خدمات... Читать дальше...
د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته افغانستان ته د هندي دیپلوماتانو لومړني سفر د یو شمېر ورځپاڼو پام ځان ته اړولی دی. هندو ورځپاڼه: د هندو ورځپاڼې په لیکنه، هندي پلاوی به د بشري مرستو د وېش په برخه کې د ښکېلو سازمانونو له استازو سره وویني او تمه ده له هغو ځایونو څخه هم لیدنه وکړي چې د هند پروګرامونه او پروژې پکې عملي کېږي. ورځپاڼې لیکلي، کله چې تېر کال طالبان واک ته ورسېدل، هند په کابل کې خپل سفارت او په کندهار او مزارشریف کې خپلې کونسلګرۍ وتړلې. په دوام کې لولو چې هند تر اوسه د طالبانو په مشرۍ... Читать дальше...
د جرمني پارلمان وایي، یو کمېسیون به یې له افغانستانه د تخلیې ماموریت وڅېړي. قانون پوهانو په ورته وخت کې د یوه بل کمېسیون د جوړولو هم ویلي چې په وینا یې په افغانستان کې به د شل کلن حضور په اړه پلټنې وکړي. د پارلمان غړو پرون په یوه اعلامیه کې وویل چې دا دوه پلاوي به راتلونکې میاشت، د اوړي له رخصتیو مخکې جوړ شي. جرمني له افغانستانه د تخلیې ماموریت پر مهال او له هغه را وروسته زرګونه هغه افغانان د کورنیو له غړو سره بیولي چې له دوی سره یې کار کړی وو. د جرمني چارواکي وایي، اوس هم هره اوونۍ شاوخوا... Читать дальше...
د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ وایي، د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین به د دغه ایتلاف په ختیځ کې د دوی د پراخ حضور شاهد وي. سټولټنبرګ پرون د جون په دویمه له امریکایي ولسمشر سره تر کتنې وروسته له سپینې ماڼۍ بهر خبریالانو ته وویل: "دا زموږ دنده نهده چې پرېکړه وکړو یا پياوړي نظرونه ورکړو چې اوکراین دې څه قبول او څه شی قبول نه کړي، دا زموږ دنده ده چې له خپل حقه د دفاع په خاطر د هغوی ملاتړ وکړو، دا هغه څه دي چې د ملګرو ملتونو په منشور کې يې یادونه شوې ده." روسیې په تېره فبروي میاشت کې پر اوکراین بې دلیله... Читать дальше...
په شمالي وزیرستان کې له تېرې یوې میاشتې راهیسې د ماشومانو د ګوزڼ یا پولیو اووه پېښې ثبت شوي دي. پاکستاني رسنیو تېره ورځ د دغه هېواد د روغتیا وزیر عبدالقدیر پټېل په حواله ویلي چې د وروستۍ پېښې قربانۍ يوه ۷ کلنه نجلۍ ده. په نړۍ کې افغانستان او پاکستان یوازيني دوه هېوادونه دي چې د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ ویروس ریښې پهکې پاتې دي. افغانستان کې د سږ میلادي کال له پيله د ماشومانو د پولیو یوازې یوه پېښه ثبت شوې ده. په افغانستان او پاکستان دواړو کې اندېښنې دادي چې ممکن یو شمېر پېښې د ثبت له بهیر پټې پاتې وي.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږې کوونکې اداره ( اوچا) وایي، په ټوله نړۍ کې څه باندې ۸۱۱ میلیونه کسان کافي خواړه نهلري. دغې ادارې په خپل تازه راپور کې ویلي چې افغانستان، ایتوپيا او یمن هغه هېوادونه دي چې وګړي يې تر ټولو ډېر له نیستۍ کړېږي. ملګرو ملتونو ویلي، د نړۍ په کچه د لوږې ناورین روان ۲۰۲۲ کال کې د تېر کال پرتله په بېړه د خرابېدو خواته روان دی. دغه سازمان ویلي، په افغانستان کې دا مهال ۲۴ میلیونه کسان چې د دې هېواد له نیمایي زیات وګړي کېږي، بشري مرستو ته اړتیا لري.
