Инсонга ўхшаш роботлар даври: у тезлашиб, янги босқичга чиқмоқда
Ҳозирги кунда инсоният робототехника тараққиётининг мутлақо янги палласига қадам қўймоқда. Бугун майдонда намоён бўлаётган андроидлар — бу улкан жараённинг фақат кўзга кўринаётган бир қисми, холос. Дунё бўйлаб ўтказилаётган роботлар мусобақалари, илмий лабораториялар ва хусусий компаниялар ушбу соҳада минглаб турли лойиҳалар устида иш олиб бораётганини кўрсатмоқда.
Мутахассисларнинг прогнозларига кўра, 2050 йилга бориб робототехника саноати ҳозирги кўламига нисбатан тахминан 250 баробар ўсиши мумкин. Бу рақам тасодифий эмас: инсоният тарихида ҳеч қачон технологиялар, айниқса инсонга ўхшаш роботлар шунчалик шиддат билан ривожланмаган. Энг муҳими, бу суръат энди секинлашмайди, аксинча янада жадаллашади.
Бу борада сунъий интеллект соҳасидаги етакчи шахслардан бири Сэм Альтманнинг яқинда эълон қилинган эссе-манифестидаги фикрлар катта қизиқиш уйғотди. Унда у “мулойим сингулярлик” тушунчасига алоҳида тўхталиб ўтади. Альтманнинг таъкидлашича, илк босқичда инсонга ўхшаш роботларни анъанавий, яъни инсон меҳнатига таянган ҳолда яратишга тўғри келади. Бироқ маълум бир нуқтадан сўнг бу жараён мутлақо бошқача тус олади.
Унинг фикрига кўра, дастлабки миллионлаб андроидлар пайдо бўлганидан кейин улар бутун таъминот занжирини ўз назоратига олиш имкониятига эга бўлади. Роботлар фойдали қазилмаларни қазиб олиш ва қайта ишлаш, юк ташиш, завод ва фабрикаларни бошқариш билан шуғулланади. Энг қизиғи, улар янада кўпроқ роботлар яратиш жараёнини ҳам ўз зиммасига олади. Кейинчалик эса микросхема ишлаб чиқарадиган заводларни қуриш каби ўта мураккаб вазифаларни ҳам бажара олади.
Шу тариқа, ўз-ўзини кучайтирувчи технологик цикл юзага келади. Бу цикл натижасида тараққиёт суръати бутунлай янги даражага кўтарилади. Янги ихтиролар, илғор ечимлар ва илгари фақат фантастикадек туюлган “мўъжизалар” жуда қисқа вақт ичида ҳаётга татбиқ этилади.
Қисқаси, инсоният роботлар билан ёнма-ён яшайдиган давр остонасида турибди. Бу жараён хавотирли ҳам, умидли ҳам. Бироқ аниқ бир нарса бор: технологиялар тарихи ҳали ҳеч қачон бу қадар тез ва бу қадар чуқур ўзгаришларга бой бўлмаган.