Američki zvaničnici: Vrijeme je za osnivanje Zajednice opština sa srpskom većinom
U autorskom tekstu Dereka Cholleta, savjetnika američkog State Departmenta i Gabriela Escobara, specijalnog izaslanika Sjedinjenih Američkih Država za Zapadni Balkan, objavljenom u Koha.net i Kossev media, ponovo se poziva na osnivanje Zaednice opština sa srpskom većinom.
Chollet i Escobar su takođe rekli da je jedan od najvažnijih ciljeva SAD-a na Zapadnom Balkanu da pomogne u stvaranju uslova "za zdrave, mirne i stabilne odnose između Srbije i Kosova".
"Proteklih nedelja, zajedno sa Francuskom, Njemačkom, Italijom i Evropskom unijom, putovali smo u Beograd i Prištinu kako bismo ohrabrili obje strane da prihvate prijedlog EU da obje zemlje normalizuju odnose, da prekinu krug krize i konfrontacije i odlučno unaprijede svoje evropske integracije. Ovo je istorijska prilika za koju vjerujemo da bi obje strane trebale iskoristiti", navodi se u njihovom tekstu.
Američki zvaničnici kažu da među najkritičnijim zadacima ostaje implementacija sporazuma za Zajednicu opština sa srpskom većinom.
Kosovo i Srbija, uz posredovanje EU, potpisali su sporazum o formiranju Zajednice 2013. godine. Još jedan sporazum potpisan je 2015. godine. Ustavni sud Kosova je 2015. godine utvrdio da sporazum nije u potpunosti u skladu sa Ustavom, ali da se članovi mogu usaglasiti.
Srbija traži da Kosovo primijeni postignute sporazume, ali se Vlada Kosova izjasnila protiv monoetničkog udruživanja.
Chollet i Escobar kažu da je bilo mnogo diskusija o Zajednici, ali da je sada, prema njihovim riječima, došlo vrijeme da se jasno pokaže šta ova Zajednica jeste, a šta nije.
"Generalno, Zajednica bi bila struktura za opštine sa većinskim srpskim stanovništvom za koordinaciju pitanja i usluga kao što su obrazovanje, zdravstvo, urbano i ruralno planiranje i lokalni ekonomski razvoj – drugim riječima, funkcije za koje su sve opštine na Kosovu odgovorne."
"To je način poboljšanja svakodnevnog života građana, izgradnje povjerenja između etničkih Srba i centralne vlade, obezbjeđivanja boljih veza između sjevera i ostatka zemlje i stvaranja mehanizama da Srbi više učestvuju u društvenom životu Kosova", stoji u njihovom autorskom tekstu.
Kažu da se oštro protive stvaranju bilo kakvog etničkog sastava nalik Republici Srpskoj u Bosni i Hercegovini i da međunarodna zajednica ne želi da nametne rješenje.
"Umjesto toga, tražimo od Kosova da pruži svoju viziju za ovu Zajednicu, i spremni smo da pružimo stručnost i političku podršku kako bismo osigurali da ono funkcioniše u najboljem interesu Kosovara."
Oni su elaborirali šta može, a šta ne može biti Zajednica opština sa srpskom većinom.
"Opštine sa zajedničkim interesima, jezikom i kulturom mogle bi efikasnije raditi zajedno na rješavanju zajedničkih izazova u pružanju javnih usluga, kroz ekonomiju obima i razmjenu najboljih praksi."
Prema njihovim rečima, Zajednica neće dodati novi nivo izvršne i zakonodavne vlasti Vladi Kosova.
"Ovaj važan princip datira iz Ahtisarijevog prijedloga. Opštine sarađuju u zajedničkom upravljanju nadležnostima u okviru legitimnih kosovskih institucija i struktura. Omogućavanjem određenim opštinama da efikasnije vrše ovlašćenja koja već imaju, izbjeglo bi potrebu da građani Kosova traže usluge iz ilegalnih paralelnih struktura - kao što mnoge sada rade - i održale bi transparentnost i zakonitost nove strukture u skladu sa i unutar kosovskog zakona."
Naveli su da je "važno naglasiti da Zajednica opština sa srpskom većinom ne bi bila jednonacionalna".
"To bi bile opštine sa srpskom većinom u kojima žive ne samo etnički Srbi, već i druge grupe - Albanci, Bošnjaci i drugi - čija prava takođe moraju biti osigurana i zaštićena", kažu oni.
"Kao najbliži prijatelj i saveznik Kosova, vjerujemo da će, radeći na uspostavljanju Asocijacije, Kosovo ispuniti kritični element neophodan za izgradnju svoje pravedne budućnosti kao suverene, multietničke i nezavisne, integrisane države u evroatlantske strukture", zaključuju Chollet i Escobar.