У Вільні прайшоў літаратурны фэст «Вялікае Княства Паэзіі»
Увечары 12 лютага ў Літоўскім Доме Пісьменніка адбылася маштабная міжнародная паэтычная вечарына «Вялікае Княства Паэзіі». Літаратурны фестываль, які каля дзясятка гадоў праходзіў у Менску, па вядомых прычынах сёлета перамясціўся ў Вільню.
Калі нарадзілася паэзія? Пэўна, ля першабытнага вогнішча, калі шаман уводзіў у транс сваіх супляменнікаў, натхняючы іх на бясстрашнае паляванне. Рытм і рыфма дапамагае чалавеку дасягаць нірваны, заўважылі першыя гіпнатызёры з каменнага веку. Дадаем сюды сполахі ад агню, цені і бубен, і маем стан змененай свядомасці, які так падабаецца чалавеку з тых самых дагістарычных часоў. Не кожнаму з разумных істот па сілах выклікаць такія эфекты проста сваімі словамі. Таму паэтаў мала. Таму калі больш за 15 паэтаў збіраюцца разам, такую падзею прапускаць нельга. Таму вечарам 12 лютага мы адправіліся ў Літоўскі Дом Пісьменніка, на міжнародную вечарыну «Вялікае Княства Паэзіі».
Бліжэй да 17-й гадзіны ля ўваходу сталі з’яўляцца першыя госці. Дзяўчына ў стракатым паліто пацікавілася ў сяброўкі: «Бахарэвіч жа будзе, так?». Спадар Бахарэвіч з жонкай, паэткай і перакладчыцай Юліяй Цімафеевай, дарэчы, ужо быў у залі.
Перад пачаткам вечарыны арганізатары звярнуліся да гасцей з прапановай наляпіць стыкеры са смайлікамі на маску, калі ёсць патрэба захаваць ананімнасць і не патрапіць выпадкова ў аб’ектыў фатографаў. З такой новай беларускай традыцыі і пачалася паэтычная міжнародная сустрэча.
Роўна ў 17:00 на сцэне з’явіўся вядучы Сяргей Харэўскі, які з прыроднай інтэлегенцкай харызмай задаў агульны настрой вечарыне і запрасіў да мікрафона скрыпачку Вольгу Гуз. Спадарыня Гуз віртуозна выканала творы славутага беларускага кампазітара Яўгена Глебава, нібы ў якасці нацыянальнага гімна перад наступнымі ўрачыстасцямі.
Прывітальныя словы належала сказаць старшыні Літоўскага саюза пісьменнікаў, спадарыні Бірутэ Янушкайтэ. У сваёй кароткай сардэчнай прамове спадарыня Бірутэ тактоўна падзякавала беларусам за выбар Вільні ў якасці горада для правядзення вечарыны і сказала сярод іншага, што «паэзія заўжды была і будзе неад’емнай часткай свабоды». Зала ўдзячна залілася апладысментамі.
Наступным ля мікрафона выступаў пісьменнік Барыс Пятровіч. Пісьменнік падзякаваў гаспадарам Літоўскага Дома Пісьменніка за гасціннасць і заўважыў, што ў гэтым годзе фестываль не ўдалося правесці ў Мінску не з прычыны пандэміі, а з нейкіх іншых прычын. Каб не сканчаць сваю прамову на сумнай ноце, Барыс Пятровіч прачытаў верш Міхася Стральцова «Мажорная».
Віншаванні прамовіла таксама прадстаўніца грамадскай арганізацыі «Віленскі Беларускі Музей Івана Луцкевіча» Паўліна Вітушчанка.
Падчас прэзентацыі санетаў славутага літоўскага паэта Антанаса А. Ёнінаса ў перакладзе на беларускую мову, перакладчыца Ванда Марціньш, з яе словаў, паспрабавала выбраць вершы лёгкія, як шампанскае. І гэта, відавочна, падкупіла беларускую аўдыторыю залі, нібы ў кожнага ў лядоўні ляжыць і чакае свайго часу бутэлька.
Антанас А. Ёнісас не паспеў прысесці ў залю, як быў запрошаны зноў да мікрафона падчас анонса анталогіі беларускай паэзіі на літоўскай мове пад рэдакцыяй Маруса Бурокаса і Вітаса Дэкшніса. Уладзімір Арлоў і спадар Ёнісас пасля сяброўскіх абдымкаў прэзентавалі верш «Ліст начальніку Турмы» на літоўскай мове. Альгерд Бахарэвіч прачытаў «Мірныя людзі», а Юля Цімафеева — «Урок цярпімасці». Так, паэты даюць сабе рады ў сімвалізме.
Пасля невялікага перапынку другое аддзяленне вечарыны пачалося з выступлення піяністкі Марты Ананін Вазкез, што навучаецца ў суседнім будынку Літоўскай Акадэміі Музыкі і Тэатра. Марта скончыла праграму мажорным вясельным маршам Эдварда Грыга «Дзень Вяселля ў Трольхаўгене», пачаўшы з мінорных п’ес Гайдна, такім чынам падтрымаўшы лейтматыў імпрэзы, які можна было б сфармуляваць так: «змагаймася, вясна непазбежна!».
Зрэшты, падобна, не згаворваючыся, паэты і прытрымліваліся такой тэмы ў наступным літаратурным марафоне. Свае вершы прачыталі Юля Цімафеева, Андрэй Сцепанюк, Валянціна Аксак, Уладзімір Арлоў, Андрэй Антонаў, Ванда Марціньш, Югася Каляда і Таццяна Нядбай.
Пазнаёміла прысутных са сваімі вершамі таксама шведская паэтка Мерыме Дзіздарэвіч. Яе творы ў перакладзе Крысціны Бандурынай зачытаў Дзмітрый Плакс.
А малады нарвежскі паэт Бендзік Вада прачытаў па-нарвежску вершы, у якіх не абышлося без фьёрдаў. Перакладала Юлія Цімафеева.
Алег Мінкін не змог прысутнічаць на вечарыне, але яго вершы прагучалі ў выкананні Антанаса А. Ёнінаса.
Альгерд Бахарэвіч проста парваў публіку вершам пра пошук сусветна прызнанай крыві.
Андрэй Хадановіч хацеў прынесці гітару і прынёс, вядома ж. Андрэй адпусціў некалькі жартаў, прачытаў пераклады літоўскіх паэтаў, свой верш, далей узяў інструмент, інтэлігентна паставіў нагу не на само крэсла, а на перакладзіну крэсла і заспяваў. Вочы дзяўчат усіх узростаў зазіхацелі, на рок-канцэртах у такія хвіліны на сцэну ляцяць станікі, але выхаваная беларуска-літоўская публіка стрымала сябе.
Вечарына скончылася прыпевам «Не саскочу я са скотчу», вясёлая мелодыя якога нібыта правакавала патрабаваць працягу свята ў яшчэ больш нефармальнай атмасферы. І мяркуючы па тым, як некаторыя ўдзельнікі і гледачы былі здзіўленыя хуткацечнасці часу і таму, што гадзіннік паказваў больш за 20:00 (час калі ў Вільні прыпыняюць продаж алкаголю), трэба думаць, што працяг свята быў. Прынамсі персанал кавярні, што месціцца праз дарогу, на наступны пасля вечарыны дзень мог прыняць замову на беларускай мове. Падобна, што персанал кавярні і госці вечарыны змянялі свядомасць адзін адному кожны сваімі сродкамі. І паэзія перамагла.
Тэкст і фота: Алег Мысліўчук, budzma.org