Вечная пушчанская песня?

Нез­дар­ма га­во­раць у на­ро­дзе, што ваў­ка цяг­не ў лес.

Artykuł Вечная пушчанская песня? pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.

Нез­дар­ма га­во­раць у на­ро­дзе, што ваў­ка цяг­не ў лес. По­бач ма­ёй род­най вё­скі ле­су хоць ты ад­баў­ляй. Яна пап­раў­дзе за­раз поў­нас­цю ак­ру­жа­на толь­кі ле­сам, але ця­гам апош­ня­га больш за паў­го­да па­тра­піць у яго ста­ла і мне — больш пуш­чан­ска­му дзі­ку, чым­сь­ці хі­ба ваў­ку — вель­мі скла­да­най спра­вай. Доб­ра, што пры­нам­сі яш­чэ мог за­е­хаць я на род­ны па­на­дво­рак, бо ўжо ў су­сед­нія вё­скі і глы­бі­ню ле­су не мог ужо ле­галь­на па­тра­піць. Усе ве­да­ем, што га­лоў­най пры­чы­най та­кіх па­рад­каў быў пры­ня­ты ў кан­цы 2021 го­да поль­скай дзяр­жа­вай за­кон пра надз­вы­чай­нае ста­но­віш­ча ў па­меж­най поль­ска-бе­ла­ру­скай па­ла­се. Аб­мя­жоў­ваў ён пра­ва на ўезд ту­ры­стам і жур­на­лі­стам у гэ­тую па­ла­су, да­ю­чы ва­е­ні­за­ва­ным фар­ма­ван­ням вяр­шэн­ства над гра­ма­дзян­скі­мі пра­ва­мі. Мэ­тай та­кіх ра­шэн­няў бы­ло зма­ган­не з кі­ра­ва­най Лу­ка­шэн­кам хва­ляй міг­ран­таў перш за ўсё з Бліз­ка­га Ус­хо­ду у бок га­лоў­ным чы­нам Поль­ш­чы, Літ­вы і Лат­віі. Ця­пер з пер­с­пек­ты­вы па­ча­тай 24 лю­та­га гэ­та­га го­да ра­сей­ска-ўкра­ін­скай вай­ны больш яс­ным і зра­зу­ме­лым ста­ла, што эміг­ра­цый­ны кры­зіс не абы­шоў­ся тут без ін­с­пі­ра­цыі і доў­гіх рук, да­цяг­нуў­шых­ся сю­ды аж­но з‑за крам­лёў­скіх му­роў. На­суп­раць та­кім пам­к­нен­ням і праз наш лес збу­да­ва­лі так­са­ма мур. Та­кім чы­нам у ге­а­па­лі­тыч­на-гі­ста­рыч­ным пла­не раз­бу­ра­ны больш за трыц­цаць га­доў та­му бер­лін­скі мур, пе­ра­су­нуў­ся ўмоў­на з Бер­лі­на ў Бе­ла­ве­жу. За­тым уз­б­рой­ва­ец­ца ён пас­пеш­лі­вым хо­дам па абод­вух ба­ках па­лі­­тыч­на-мі­лі­тар­ных сі­стэм са­май су­час­най вай­ско­вай тэх­ні­кай. А гэ­та на прак­ты­цы аба­зна­чае, не дай Бо­жа та­кой сі­ту­а­цыі, што для сна­ра­даў і ра­кет мур гэ­та не пе­раш­ко­да. На­ват яго бам­біць ня­ма пат­рэ­бы — да­стат­ко­ва не­каль­кі га­дзін і быў мур… ня­ма му­ру. А за­тым быў лес і не бу­дзе ле­су. Жах­лі­ва і сум­на. Але па­куль з 1 лі­пе­ня ўжо мож­на ўсім мяс­цо­вым і пры­ез­джым жа­да­ю­чым па­гля­дзець на мур з ад­лег­лас­ці двух­сот мет­раў, бо па­ды­шоў­шы блі­жэй мож­на быць яш­чэ і аш­т­ра­фа­ва­ным. Але ха­ця ад­к­ры­лі нам пра­ва ўсту­пу ў лес. А тут вось і па­чаў­ся грыб­на-ягад­ны се­зон. Хто жы­вы, той у лес — бо ж гэ­та наш ге­не­тыч­ны след.

А ён не абы-які, бо ж за­вец­ца няй­на­чай як… Бе­ла­веж­ская пуш­ча. Праў­да — год­на, да­стой­на і рас­паз­на­валь­на ва ўсім све­це, на­ват і для аба­ры­ге­наў на ін­шых кан­ты­нен­тах. Пры тым жа тыя між­кан­ты­нен­таль­ныя аба­ры­ге­ны пэў­на ні­ко­лі на­ват і не за­дум­ва­лі­ся, як ме­на­ві­та за­вуц­ца пуш­чан­скія аба­ры­ге­ны, якія спрад­веч­на за­ся­ля­юць яе тэ­ры­то­рыю, не га­ва­рыў­шы ўжо пра тое, на якой дзіў­най і нез­ра­зу­ме­лай мо­ве мы ж раз­маў­ля­ем па­між са­бою. Ужо на­ват ча­ста і гу­ста «не­па­нят­най» і «нез­ро­зу­мя­лэй» для са­міх ся­бе. Бо ча­ла­ве­цтва гэ­та ней­кая не­ча­ла­ве­чая цы­ві­лі­за­цыя і ў мі­ну­лым, і за­раз, якое ахоў­вае пуш­чы, ства­рае чыр­во­ныя кні­гі гі­нуў­шых пту­шак, звя­роў, рас­лі­нак, а на­ват спра­буе іх вяр­таць да жыц­ця і раз­во­дзіць шля­хам ге­не­тыч­ных уваск­ра­шэн­няў, і на­да­лей ба­іц­ца і мо­ліц­ца да ма­гут­ных пры­род­ных сіл і ўяў­ных ба­гоў з гэ­та­га све­ту. Усё гэ­та ў мі­ну­лым і за­раз — так як трэ­ба — па Бо­жа­му, як ка­жуць у про­ста­на­род­дзі. І на­ват ста­ра­даў­ні дуб з уск­ра­і­ны Бе­ла­веж­скай пуш­чы, што кра­су­ец­ца пры вёс­цы Пры­буд­кі Нар­ваў­скай гмі­ны, вы­бра­лі еў­ра­пей­скім дрэ­вам 2022 го­да. А наз­ва­ны ён свя­той па­мя­ці Яну­шам Кор­бе­лем, бе­ла­веж­скім на­ту­ра­лі­стам і кра­яз­наў­цам, про­ста Ду­нін, у го­нар кла­сі­ка бе­ла­ру­скай лі­та­ра­ту­ры Він­цэн­та Ду­ні­на-Мар­цін­ке­ві­ча. Праў­да, што для на­ша­га ву­ха і ду­шы гу­чыць пры­ем­на, ка­зы­ча пры­тым рас­ст­ро­е­ныя на­цы­я­наль­ныя стру­ны. Я не спе­цы­я­ліст па Ду­ні­ну-Мар­цін­кеві­чу і не ве­даю, ці яго­ныя но­гі і во­чы за­ван­д­ра­ва­лі ка­лі-не­будзь у на­ша ста­рон­не. Але як аў­та­ру «Пін­скай шлях­ты» рас­ся­лен­не бе­ла­ру­ска­га эт­на­су і яго га­во­рак ма­быць не бы­ло чу­жое. Так­са­ма і на Пад­ляш­шы, асаб­лі­ва ў яго му­зыч­на-спеў­ным пла­не. Але мне за­раз у гэ­тым мес­цы не да пес­ні пра дуб ці не­ад’­ем­ную для гэ­тых мяс­цін «Пес­ню пра зуб­ра» Мі­ко­лы Гу­соў­ска­га. Нас усіх тур­буе і тры­во­жыць ад­но: не дай Бо­жа вай­ны. Бо да­рэм­на бу­дзе по­тым тут шу­каць ча­ла­ве­чых, звя­ры­ных ці ляс­ных сля­доў.

Яў­ген Ва­па

Artykuł Вечная пушчанская песня? pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.