Шатэрнік пра Куліка: Паўстае ў памяці постаць засяроджанага хлопчыка
Скульптар Алесь Шатэрнік згадвае пра мастака Яўгена Куліка (1937-2002) - аўтара эталона дзяржаўнага герба Пагоня.
Artykuł Шатэрнік пра Куліка: Паўстае ў памяці постаць засяроджанага хлопчыка pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.
Скульптар Алесь Шатэрнік згадвае пра мастака Яўгена Куліка (1937-2002) – аўтара эталона дзяржаўнага герба Пагоня.
Алесь Шатэрнік гаворыць: „У нас ў Пенсільваніі раніца – 6 жніўня 2022 года. Вакно паўзавешанае – жалюзі. За вакном парк-сад. Вакно зачыненае, шкло такое – запацелае, напаўтуманнае. І там галіны дрэваў бачныя, як праз туман. Але будзе, відаць, сонечны дзень. І Яўген Кулік, як раз такая асоба, як ранішняе святло. Чалавек з напоўненым жыццём. І ў мяне так шмат звязана з гэтым чалавекам. Ён у пэўным сэнсе мой настаўнік. Хаця старэйшы за мяне толькі на тры гады. Ён мяне выхоўваў ў тым сэнсе, што да мастацтва трэба ставіцца не з той лёгкасцю, як я ставіўся – схапіў, зрабіў… і імпрэсія атрымалася. А мой яшчэ адзін настаўнік – Генадзь Ільіч Мурамцаў, наадварот – не любіў завершаных прац. Вось так і атрымліваецца – тры мастакі – Кулік, Мурамцаў і я. Я паміж двух гэтах момантаў. З аднаго боку – працу трэба зрабіць, зашліфаваць. Але мне ў закончаных працах не падабалася закасцянеласць. Таму я заставаўся паміж адным і другім. Кулік у сваёй творчасці, канечне, вельмі цікавы. Жыццё яго складанае. Ён не змог ажаніцца. У Куліка была сястра Тамара – цудоўная жанчына, якая апякавалася ім. Была ў яго хвароба. Скура на твары – дзіцячая, як у хлопчыка, у якога не расце ні вусы, ні барада, і ён застаецца назаўжды хлопчыкам. І вось такім быў Яўген Сяргеевіч Кулік. Мастацтва і адукацыя складалі сэнс яго жыцця. Вельмі начытаны, адукаваны чалавек. Вельмі вялізная бібліятэка ў яго была. Кнігі. Прычым, арыгінальныя. Была „Гісторыя Беларускай (Крыўскай кнігі)” Вацлава Ластоўскага. Памёр Кулік у 2002 годзе. Хвароба даціснула яго. Ціснула і даціснула. Ён нарадзіўся звычайным хлопцам. Нават – у інстытуце яго забіралі на вайсковыя зборы, там была вайсковая кафедра, іх збіралі на зборы, у тыя часы з інстытута ў войска не забіралі. Я памятаю – ён быў амаль майго росту, а я 185. Ён быў рослы. А пасля хвароба пазваночніка пачала яго ціснуць. Ціснула і скарачала яго рост. Мы вучыліся ў адной школе, якая месцілася ў дварах Танкавай вуліцы, якую пасля пераіменавалі ў вуліцу імя Максіма Танка.У дзяцінстве Кулік жыў на Гвардзейскай вуліцы, а я на паралельнай вуліцы – імя Гастэла. Кулік на тры гады старэйшы за мяне. Я нарадзіўся ў 1940 годзе, ён у 1937 годзе. У дзяцінстве дзяліліся выразна на старэйшых і малодшых. Таму ў мяне такі цьмяны ўспамін, я яго ўскосна памятаю. Паўстае ў памяці постаць засяроджанага хлопчыка. Гэта Кулік быў. Ён хадзіў у Палац піянераў да Сяргея Пятровіча Каткова. І я ж хадзіў. Але справа ў тым, што ў Палацы піянераў было дзве групы. Хадзілі дзеці, хто ў школу хадзіў у першую і другую змену. Дык вось першая змена ў гэтым будынку была беларуская школа і яна мела нумар 37, а 48 школа – другая змена, гэта была руская школа, у ёй вучыўся Кулік. А я вучыўся ў першую змену ў беларускай школе з 1951 года. І калі заканчваліся заняткі я ўжо ішоў у Палац піянераў. І вось нашыя шляхі ў школьныя часы не сыйшліся. Але настаўнік Сяргей Пятровіч Каткоў быў і ў мяне, і ў Яўгена Сяргеевіч Куліка. А Палац піянераў быў адной крыніцай, з якой мы з Куліком здабывалі мастацтва. Але цікава, што ў Палацы піянераў ў першую змену мастацтва выкладаў Сяргей Пятровіч Каткоў, а ў другую змену Алег Вікеньцьевіч Луцэвіч. Дзве постаці настаўнікаў, якія знаёмілі з азамі мастацтва. У 60-70 гады, калі пачалася цікавасць да Беларушчыны, майстэрня Яўгена Куліка на праспекце ператварылася ў месца збору нацыянальнай інтэлігенцыі. У левы бок, калі глянуць ад майстэрні, свяцілася вежа КДБ. На КДБ вежа шкляная. І ўзнікала асацыяцыя: вокны-вочы, якія назіраюць за ўсім Менскам, усёй Беларуссю. У Куліка ў майстрэні збірался сябры – мастакі, гісторыкі, археолагі. У майстэрні было вакно… Майстэрня „На паддашку”. На вакно Кулік вывешваў рушнік, гэта значыла, што ён у майстэрні і да яго можна ісці. І я хадзіў да яго у майстэрню. Гэта шасціпавярховы будынак, дзе „Кафэ -Вясна”. Тры вежы. Скрыжаванне Камсамольскай вуліцы і праспекта – Сталінскага, Ленінскага, Скарыны і ў выніку – Незалежнасці. На гэтым скрыжаванні тры вежы. Адна вежа – гадзіннікавая вежа, другая вежа – „Кафэ – Вясна” і трэццяя вежа на будынку КДБ. Сталінская архітэктура, у асноўным, дамы шасціпавярховыя, сяміпавярховыя. І вышэй пад дахам, на паддашку майстэрні былі. І вокны выходзілі на праспект. Падымаешся на шосты паверх, а сёмы павер[ – гэта ўжо ўваход на паддашак. Адчыняеш дзверы, ідзеш туды. Дах быў з нахілам. Частка, дзе была вышыня, як раз выходзіла на праспект. Гэта выглядала, як сёмы паверх шасціпавярховага будынка. Як дадатковы паверх. Там былі майстэрні мастакоў. Шмат знакамітых мастакоў там мелі майстэрні, у тым ліку і Кулік. і вось гэты Паддашак… На паддашку была высачэзная столь і была сценка ўся ўстаўленая кнігамі. І трэба было браць лесвіцу, каб дабраццв да кнігі. і з гэта Паддашку пачалося маё ўступленне ў беларускае жыццё”.
Беларускае Радыё Рацыя
Artykuł Шатэрнік пра Куліка: Паўстае ў памяці постаць засяроджанага хлопчыка pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.