Была актывісткай ТБШ у Заходняй Беларусі
У ліпені спаўняецца 120 гадоў з дня нараджэння Алены Лябецкай (1903-1982) — актыўнай дзяячкі вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі, актывісткі Таварыства беларускай школы, вязня савецкіх лагераў.
Artykuł Была актывісткай ТБШ у Заходняй Беларусі pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.
У ліпені спаўняецца 120 гадоў з дня нараджэння Алены Лябецкай (1903-1982) — актыўнай дзяячкі вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі, актывісткі Таварыства беларускай школы, вязня савецкіх лагераў.
Алена Лябецкая нарадзілася на хутары Лягуцева Слонімскага павета (цяпер Дзятлаўскі раён). У 1910 годзе сям’я яе пераехала ў Гародню, дзе дзяўчынка паступіла ў падрыхтоўчы клас жаночай гімназіі.
Перад пачаткам Першай сусветнай вайны іх сям’ю выгналі ў Калугу. Там дзяўчына вучылася ў жаночай гімназіі. А калі вярнуліся ў 1920 годзе на Бацькаўшчыну — актыўна ўключылася ў грамадска-вызваленчы і культурны рух у Заходняй Беларусі. Яна актыўна стварала гурткі ТБШ, была арганізатарам і ўздзельнікам беларускіх спектакляў, канцэртаў на Слонімшчыне, Дзятлаўшчыне і Зэльвеншчыне.
З лістапада 1927 года Алена Лябецкая стала працаваць сакратаром Слонімскай акруговай управы ТБШ. Потым яе, як актыўную дзеячку ТБШ, забіраюць у Вільню, дзе Алена працуе ў Галоўнай управе ТБШ, загадвае беларускай бібліятэкай-чытальняй. Алена Лябецкая, калі польскія паліцыянты стукалі ў дзверы Слонімскай акруговай управы ТБШ у 1928 годзе, не разгубілася. Яна паспела праглынуць некалькі папер з тэкстам лістоўкі. Калі ў пакой ТБШ уварваліся паліцыянты і пачалі вобыск, яны ўжо нічога крымінальнага знайсці не змаглі.
У лютым 1930 года Алену Лябецкую арыштоўваюць польскія ўлады і асуджаюць на 6 гадоў турмы. Але ў выніку абмену палітвязнямі яна разам з мужам трапляе ў Менск…
Спачатку ў БССР жыццё наладжвалася някепска. Муж Павел Крынчык працаваў, а Алена вучылася на геолага-геаграфічным факультэце БДУ, працавала інструктарам у ЦК Міжнароднай арганізацыі дапамогі барацьбітам рэвалюцыі Беларусі. Але аднойчы іх сям’ю наведалі супрацоўнікі НКУС. Спачатку 26 лістапада 1935 года арыштавалі мужа і прыгаварылі да 5 гадоў папраўча-працоўных лагераў за “сувязь з разведкай буржуазнай Польшчы”. А потым восеню 1937 года арыштавалі і Алену. Павел Крынчык быў этапіраваны ў адзін з Калымскіх лагераў. А Алена Лябецкая была выслана ў адзін з лагераў Усходняй Сібіры.
На Радзіму Алена Лябецкая вярнулася ў 1947 годзе, а Павел Крынчык — у 1956 годзе. Яны жылі ў Слоніме, дзе і памерлі. Пасля сябе Павел Крынчык і Алена Лябецкая пакінулі невялікія ўспаміны пра барацьбу і дзейнасць у 1920-1930-х гадах у Заходняй Беларусі. Гэтыя ўспаміны друкаваліся ў кнігах “У суровыя гады падполля” (Мн., 1958), “Годы испытаний и мужества” (Мн., 1973), “Вильнюсское подполье” (Вільнюс, 1966). Неяк, перад выступленнем у адной са школ, Алена Лябецкая сказала, што “мы ніколі не ішлі на гатовае, мы ўсё аддавалі справе роднай Беларусі, бо ў нас іншых шляхоў не было”.
Беларускае Радыё Рацыя
Artykuł Была актывісткай ТБШ у Заходняй Беларусі pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.