Хьонке дахана бераш (туьйра)
(Нохчийн халкъан туьйра)
Цхьа бераш хилла хьуьнах хьонке дахана. Дукха хьонка а карийна, иза боккхуш Iаш, хIорш хьебелла, хьуьнах бода боьлла. Хьуьнах берзалой а хилла угIуш.
Бераш лахахьа а дитина, воккхаха воккхаха волу кIант лекхачу попана тIеваьлла, чуваха цхьа а цIено, я меттиг карайой хьажа.
ДIай-схьай хьаьжча цунна цхьа цIийнан лаппагIа гина. Цу цIийна неIарга баьхкина хIорш.
НеI схьа а йиллина, доккха ешап дуьхьал даьлла кхаьрна, яккхий кIомсарш а йолуш, кегийна еха месаш а йолуш, тIеюьйхина эттIа хIуманаш а йолуш.
- Чудуьйла, Бабин бераш, - аьлла, чудигина цо уьш.
ТIаккха кахьар хьовзийна ахьар а даьккхина, кIегарчашна тIетесна мижаргаш а деттина, беттина газанан когаш-корта а баийна, дIадийшийна цо бераш. Ткъа ша, пеша чу яккхий гоьргаш а ехкина, йоккха цIе а латийна, пеша хьалха охьабиллинчу боккхачу тIулга тIе доккха урс а хьоькхуш, иза ирдеш охьахиъна иза.
Берашка схьа а дирзина ешапо аьлла:
- Вижнарг мила ву, вижазниг мила ву?
Воккхаха волчу кIанта аьлла:
- Вижнарг а, вижазниг а дера ву со.
- Хьо дIа хIунда ца вуьжу? - хаьттина ешапо.
- Тхан нанас хьаста а хьостий, ара а дохий, цIенна гонаш тийсийтара тхоьга, тIаккхий бен наб ца кхетара тхуна, - жоп делла кIанта.
Ешапо, ара а даьхна, юха чудалийна бераш.
Юха а охьахиъна ешап урс ирдан. ТIаккха хаьттина:
- Вижнарг мила ву, вижазниг мила ву?
- Вижнарг со ву, вижазниг а дера ву со, - аьлла воккхаха волчу кIанта.
Ешапо хаьттина:
- Хьо дIа хIунда ца вуьжу?
- Тхан нанас буьйсанна цацана чохь хи а дохьий иза мала дора суна, тIаккхий бен наб ца кхета суна, - аьлла кIанта.
Ешап, цаца а эцна хитIе дахана. Хи оьцуш схьакхачале Iений иза чекх а долий юха доьдуш, иштта хIара леллашехь буьйса дIаяьлла.
Сахилча, ешап цIадале, кIант, шен йижарий а, вежарий а эцна, цIавахана. КIадделла делкъан хан хуьллучу хенахь цIадеъна ешап дилхина, дилхина делла боху.
ГIулдий - булдий царна, кай - бож вайна.