Αμαζόνιος: Το εκρηκτικό κοκτέιλ αποψίλωσης, πυρκαγιών και κοροναϊού απειλεί τη ζούγκλα
Νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι φωτιές στο βραζιλιάνικο τμήμα του Αμαζονίου οδεύουν σε μεγέθη ανάλογα με εκείνα της περσινής χρονιάς – αν όχι χειρότερα. Εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής εντός του 2020 έχουν αποψιλωθεί 150,000 εκτάρια γης.
Το Monitoring of the Andrean Amazon Project (MAAP), μια πρωτοβουλία της ομάδας Συντήρηση του Αμαζονίου, χρησιμοποίησε ένα αρχείο δορυφορικών δεδομένων για να παρακολουθήσει την αποψίλωση των δασών στο βραζιλιάνικο τμήμα του Αμαζονίου και ανακάλυψε ότι οι περισσότερες από τις φωτιές της περσινής χρονιάς συνέβησαν σε εκτάσεις που είχαν αποψιλωθεί πρόσφατα και όχι εντός των δασών. Οι αποψιλωμένες εκτάσεις συχνά καίγονται σκόπιμα, προκειμένου να καθαριστούν και να καταστούν κατάλληλες για καλλιέργειες ή για εκτροφή ζώων.
Μέχρι στιγμής για φέτος το MAAP έχει εντοπίσει αρκετές εκτεταμένες εκτάσεις στην περιοχή Μάτο Γκρόσο, οι οποίες έχουν αποψιλωθεί πρόσφατα και οι οποίες ενδέχεται να μετατραπούν σε επίκεντρο πυρκαγιών εντός του έτους.
«Η περίοδος των πυρκαγιών δεν ξεκινά τον Αύγουστο από το πουθενά – ξεκινά ένα χρόνο πριν, με την αποψίλωση», τονίζει ο Ματ Φάινερ, ερευνητής και διευθυντής του MAAP. Αναφέρει ότι η έρευνά τους δείχνει ότι οι φετινές φωτιές θα είναι «ανάλογες – αν όχι χειρότερες» από τις περσινές. «Χρειαζόμαστε το μέγεθος της οργής και της αγωνίας που είχαν οι άνθρωποι πέρσι τον Αύγουστο. Το χρειαζόμαστε τώρα για να τονίσουμε τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης».
Ο Φάινερ και η ομάδα του χρησιμοποίησαν μια νέα μέθοδο διασταύρωσης στοιχείων από δορυφόρους που παρακολουθούν τη θερμοκρασία με στοιχεία που μετρούν τα επίπεδα σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πότε ξεσπούν οι φωτιές στη ζούγκλα. Έχουν αναπτύξει μια εφαρμογή που καταγράφει τις πυρκαγιές τη στιγμή που συμβαίνουν, ελπίζοντας να βοηθήσει τους πυροσβέστες που δρουν στην περιοχή να είναι ενήμεροι για το πού πρέπει να εστιάσουν τις δυνάμεις τους σε αυτή την αχανή περιοχή.
Τα στοιχεία των δορυφόρων της ΝΑΣΑ δείχνουν ότι και φέτος η ζούγκλα θα χαρακτηριστεί από ξηρασία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο οι φωτιές να ξεφύγουν από τις αποψιλωμένες εκτάσεις και να εξαπλωθούν στη ζούγκλα.
Η αύξηση της αποψίλωσης, σε συνδυασμό με τις ξηρές καιρικές συνθήκες και τις προκλήσεις που προσθέτει η πανδημία, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για μια «καταιγίδα πυρκαγιών» το καλοκαίρι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΜΚΟ Ινστιτούτο για την Περιβαλλοντική Έρευνα στον Αμαζόνιο (IPAM).
Ανθρώπινη ευθύνη
Είναι εξαιρετικά σπάνιο να προκληθούν πυρκαγιές από φυσικά αίτια σε τροπικά δάση όπως αυτό του Αμαζονίου, εξαιτίας των υψηλών επιπέδων υγρασίας. Αυτό συνεπάγεται ότι οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης καταστροφής του.
«Όλες οι φωτιές που έχουμε δει στον Αμαζόνιο έχουν ξεκινήσει επίτηδες. Σε αντίθεση με άλλα δασικά συστήματα που εξαρτώνται από τις φωτιές, όπως αυτό της Καλιφόρνια, της Φλόριντα ή της Αυστραλίας, ο Αμαζόνιος δεν καίγεται από μόνος του», ανέφερε η Άνε Άλενκαρ, διευθύντρια επιστημών του IPAM σε συνέντευξη τύπου που οργανώθηκε την Τετάρτη από το Ινστιτούτο Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
Οι περσινές καταστροφικές πυρκαγιές τράβηξαν την παγκόσμια προσοχή στον Αμαζόνιο και στην αμφιλεγόμενη κατάργηση εκ μέρους του προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρου μεγάλου μέρους της νομοθεσίας που προστατεύει τη ζούγκλα και τις περιοχές των ιθαγενών. Μετά από έντονες εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις, ο Βραζιλιάνικος Στρατός εστάλη πέρσι αλλά και φέτος για την προστασία της ζούγκλας.
Η κίνηση είχε κάποια επιτυχία, σημειώνει η Άλενκαρ, όμως δεν κατάφερε να καταπολεμήσει την πραγματική αιτία – την αποψίλωση.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας του Διαστήματος της Βραζιλίας (INPE), η αποψίλωση έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 50% στο πρώτο τρίμηνο του 2020.
Αυτές οι εσχάτως αποψιλωμένες περιοχές, σε συνδυασμό με εκείνες που εκκαθαρίστηκαν πέρσι, δημιουργούν μια περιοχή δυνητικής καύσης 4,500 τετραγωνικών χιλιομέτρων – σχεδόν τρεις φορές το μέγεθος του Λονδίνου.
Η αποψίλωση των δασών, τα οποία είναι κτήσεις του βραζιλιάνικου δημοσίου, συμβαίνει με τελικό σκοπό την καταπάτησή τους.
Η κυβέρνηση της Βραζιλίας έχει εγκρίνει την πρόσληψη 1,481 εποχικών υπαλλήλων για να συνεισφέρουν στον έλεγχο των πυρκαγιών. Επιπλέον, από τις αρχές Μαΐού έχει ξεκινήσει μια επιχείρηση στην οποία συμμετέχουν χιλιάδες στρατιώτες σε μια προσπάθεια να ελέγξουν την αποψίλωση πριν την περίοδο των πυρκαγιών.
Ο Βραζιλιάνος αντιπρόεδρος Χάμιλτον Μουράο έχει δηλώσει ότι η κυβέρνηση θα εγκαταστήσει μόνιμες βάσεις για τη στρατιωτική αστυνομία και άλλα όργανα ασφάλειας στον Αμαζόνιο φέτος και ότι έχει ήδη εκπονηθεί σχέδιο για την καταπολέμηση της αποψίλωσης και των πυρκαγιών για τη φετινή χρονιά.
Πηγή: www.cnn.com