Ζακ Λανγκ: Οι καλλιτέχνες είναι θησαυρός της Ευρώπης
Έχουν περάσει περίπου σαράντα χρόνια από το 1982, όταν ο Ζακ Λανγκ, τότε υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας καθιέρωσε την 21η Ιουνίου ως Ημέρα Μουσικής. Στην αρχή Ευρωπαϊκή και σιγά- σιγά μια γιορτή που έγινε Παγκόσμια.
Για τον Ζακ Λανγκ-πρόεδρο σήμερα του Ινστιτούτου Αραβικού Κόσμου(Institut du Monde Arabe) στο Παρίσι, «η δημιουργικότητα των πολιτών σ' ένα πολιτιστικό γεγονός που είναι δικό τους επειδή, παράλληλα με ινστιτούτα και θεσμούς, συμβάλλουν οι ίδιοι οικειοθελώς ο καθένας με το ταλέντο του, τη φαντασία, τις ιδέες του, δεν μπορεί παρά να είναι πηγή χαράς και ικανοποίησης. Πόσο μάλλον όταν η Γιορτή κάνει τον γύρο του πλανήτη» λέει ο Ζακ Λανγκ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο την πρώτη μέρα του καλοκαιριού, την πιο μικρή νύχτα, ακόμα και φέτος υπό το βάρος της πανδημίας.
Η δική του playliste αγαπημένων τραγουδιών, μαζί με εκείνες δημοφιλών Γάλλων ηθοποιών, μουσικών και σκηνοθετών περιλαμβάνεται στη δράση του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος για τον εορτασμό και αναπαράγεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Ινστιτούτου.
Ο ίδιος επιλέγει μεταξύ άλλων κομματιών την αξεπέραστη μουσική του Ζορζ Ντελερί για την ταινία «Περιφρόνηση» (Le Mepris) του Γκοντάρ. «Πόση μελαγχολία σ' αυτήν την ορχήστρα μέσα στην οποία βυθίζονται οι εικόνες του Μισέλ Πικολί και της Μπριζίτ Μπαρντό» σημειώνει ο Ζακ Λανγκ.
Εξίσου και την υπέροχη σύνθεση του Kάρλος ντ Aλέσιο για την ταινία India Song της Mαργκερίτ Ντυράς: «δίπλα σ' αυτήν την τόσο όμορφη μελωδία, που ερμηνεύεται απλά με ένα πιάνο, υπάρχουν οι απίστευτες φωνές της Μαργκερίτ Ντυράς και της Ντελφίν Σερίγκ. Αργότερα θα την τραγουδήσει και η Ζαν Μορό».
Υπάρχει όμως ένα τραγούδι που το άκουσμά του τον συγκινεί βαθιά. Δεν είναι άλλο από «Τα παιδιά του Πειραιά» με τη Μελίνα Μερκούρη στο «Ποτέ την Κυριακή». «Κάθε φορά που το ακούω συγκλονίζομαι άλλοτε επειδή είναι εκείνη, η Μελίνα, άλλοτε επειδή είναι εκείνος, ο Ζυλ. Επειδή είναι η Ελλάδα» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ζακ Λανγκ.
-Τι κρατάτε από τη φιλία και τη συνεργασία σας με τη Μελίνα Μερκούρη;
«Ήταν και οι δύο, η Μελίνα και ο Ζυλ Ντασέν μοναδικές υπάρξεις, στη σχέση του ζευγαριού υπήρχε αληθινό πάθος. Εγώ αγαπούσα την Μελίνα σαν αδελφή μου, δουλέψαμε μαζί χέρι με χέρι σε διαρκή συνεργασία, μ' ένα είδος ταύτισης. Όμως, και ο Ζυλ ήταν ένας άνθρωπος τόσο εκλεπτυσμένος, ευφυής, τόσο ανοιχτός. Ήταν πράγματι πολύ μεγάλη η φιλία μας» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ζακ Λανγκ, πρόεδρος της Επιτροπής Έτους Μελίνας Μερκούρη, όπως έχει ανακηρυχθεί το 2020 από το υπουργείο Πολιτισμού.
-Για έναν σταθερό φίλο της Ελλάδας, υπέρμαχο της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα- «ενός μνημείου που λεηλατήθηκε σε μια άλλη εποχή, περίοδο Αποικιοκρατίας» όπως έχετε δηλώσει, τι θέση κατέχει διεθνώς, κατά την άποψή σας ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός;
«Η Ελλάδα εξακολουθεί τον 21ο αιώνα να συγκεντρώνει ένα είδος ισχυρού φιλελληνισμού λίγο πολύ παντού. Παρότι ο φιλελληνισμός βασίστηκε στο ευρωπαϊκό φαντασιακό της κλασικής αρχαιότητας η Ελλάδα παραμένει μια ιδιαίτερα δημιουργική χώρα, με εξαιρετικούς ζωγράφους, ποιητές, συνθέτες» λέει ο Ζακ Λανγκ, απαριθμώντας με θαυμασμό κεφάλαια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού που γνώρισε: Ξενάκη, Τσαρούχη, Γαϊτη, Κουν κ.ά.
-Πώς βλέπετε τον πολιτισμό στην εποχή της πανδημίας, όπου όλος ο οπτικοακουστικός τομέας και οι καλλιτέχνες, παντού, έχουν τεράστιο άγχος για το παρόν και το μέλλον γιατί απλά δεν μπορούν να επιβιώσουν από την τέχνη τους;
Είναι τραγικό. Πιστεύω ότι οι κυβερνήσεις, η αυτοδιοίκηση βοηθούν να υπερβούν αυτή την φάση. Οι εθνικές Αρχές στη Γαλλία έχουν πάρει αρκετά θετικά μέτρα σ' αυτή την κατεύθυνση. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη κατάσταση που στοιχίζει οικονομικά στις κυβερνήσεις όμως είναι απόλυτα αναγκαία για να σωθεί η καλλιτεχνική ζωή. Εξάλλου, οι καλλιτέχνες αποτελούν θησαυρό της Ευρώπης.
-Έχετε υπάρξει στενός συνεργάτης του Φρανσουά Μιτεράν και υπουργός Πολιτισμού των κυβερνήσεων του. Φέτος συμπληρώθηκαν 24 χρόνια από τον θάνατο του Μιτεράν. Τι κρατάτε από την κληρονομιά της προεδρίας του;
Όλα όσα ήταν, όσα ενσάρκωνε. Που σημαίνει την αγάπη του για την Τέχνη, την Δημοκρατία, την αγάπη του για κοινωνική δικαιοσύνη. Τον τρόπο διακυβέρνησης του: σταθερός και ανοιχτός. Με τον καιρό έγινα, μπορώ να πω, λίγο φίλος του. Αναπτύχθηκε μεταξύ μας μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Σε βαθμό που κάποιες φορές δεν χρειαζόταν να μιλήσουμε για να τον καταλάβω.
-Το όραμα του Μιτεράν για την ενότητα της Ευρώπης, της αλληλεγγύης;
Τώρα είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ. Πιστεύω ότι αυτός ο αγώνας για την Ευρώπη παρά τις δυσκολίες, τις ανισότητες και τα εμπόδια πρέπει να συνεχίζεται. Έχουμε την τύχη να ζούμε στην Ευρώπη. Έχει ατέλειες, είμαστε, όμως, η μόνη ήπειρος που πέτυχε την ενότητα έστω κι αν δεν την έχει ολοκληρώσει. Ούτε στην Ασία, ούτε στην Αμερική, ούτε στην Αφρική κατάφεραν να πετύχουν αυτή την αλληλεγγύη.
-Ως πρόεδρος του Institut du Monde Arabe θεωρείτε ότι τέτοιου είδους θεσμοί μπορούν να φτιάξουν σταθερές γέφυρες πολιτισμού, τόσο στην καθημερινή συμβίωση, όσο και σε περιόδους πολέμων όπως π.χ στη Συρία, τον Λίβανο;
Βεβαίως και συμβάλλουν σ΄ένα πνεύμα σεβασμού της διαφορετικότητας. Απλά εμείς δεν είμαστε μια κυβέρνηση, δεν είμαστε διεθνής οργάνωση. Είμαστε ένα ινστιτούτο που διοργανώνουμε πολιτισμικές συναντήσεις και ενισχύουμε τον διάλογο. Υπάρχει αυτή η παράδοση στην Γαλλία και πάντα πρέπει να ενθαρρύνεται.