Αγία Σοφία: Το παρασκήνιο της συνεδρίασης του δικαστηρίου
Πολιτική και όχι νομική θα είναι, όπως όλα δείχνουν, η απόφαση για το εάν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί ή όχι σε τζαμί. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας μετά από συνεδρίαση – εξπρές που διήρκησε μόλις 17 λεπτά πέταξε το μπαλάκι στον Ταγίπ Ερντογάν για την τελική απόφαση ως προς το μέλλον της.
Η υπόθεση βρισκόταν προς συζήτηση στην ημερήσια διάταξη της 2ας Ιουλίου του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο καλούνταν να αποφανθεί επί μίας παλιάς προσφυγής του 2016 που έκανε ο «Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, τα Ιστορικά Μνημεία και το Περιβάλλον».
Η συζήτηση στο 10ο Τμήμα του τουρκικού ΣτΕ αφορούσε την ανάκληση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου του 1934, με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ, με την οποία η Αγία Σοφία μετατράπηκε από τέμενος σε μουσείο.
Τι συνέβη στη συνεδρίαση
Οι δικαστές ωστόσο απέφυγαν να ακουμπήσουν τους ισχυρισμούς δυο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ότι η υπογραφή του Κεμάλ Ατατούρκ στο προεδρικό διάταγμα του 1934 για το μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας είναι πλαστή.
Από την πλευρά του, ο Διευθυντής Συνδέσμου Προστασίας Ιστορικών Μνημείων και Περιβάλλοντος δήλωσε πως «πήραμε μέρος στην ακρόαση. Ελπίζουμε πως το Ανώτατο Δικαστήριο θα δώσει την απόφαση που θα ικανοποιήσει τις συνειδήσεις και θα διασφαλίσει πως η Αγία Σοφία θα γίνει και πάλι τζαμί. Πιστεύουμε σε αυτό. Θα περιμένουμε και θα δούμε την απόφαση».
«Η υπογραφή Ατατούρκ είναι η ίδια υπογραφή που χρησιμοποιήθηκε σε πέντε υπουργικά συμβούλια. Η σχετική απόφαση είναι αρμοδιότητα του υπουργικού συμβουλίου» ανέφερε από την πλευρά του ο εισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Τουρκίας, «πετώντας το μπαλάκι» στην κυβέρνηση Ερντογάν.
«Η απόφαση για την Αγία Σοφία ελήφθη από το συμβούλιο υπουργών στο παρελθόν. Επομένως, το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας απαιτεί και πάλι την απόφασή του» επεσήμανε χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το BBC.
Στα χέρια του Ερντογάν η απόφαση
Πλέον, το θέμα είναι αν το δικαστήριο θα ακολουθήσει την πεπατημένη και θα απορρίψει το αίτημα, όπως έκανε τις προηγούμενες δυο φορές, ή αν λόγω των ασφυκτικών πιέσεων της τελευταίας περιόδου κάνει αποδεκτή την προσφυγή της ΜΚΟ.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, ο πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να αξιοποιήσει την απόφαση του δικαστηρίου δεόντως. Αν είναι αρνητική, μπορεί να πει «είμαστε κράτος δικαίου και παραμένει μουσείο». Αν είναι θετική, να αποφασίσει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί στηριζόμενος και στη δικαστική απόφαση.
Με λίγα λόγια το «κλειδί» βρίσκεται στα χέρια του προέδρου Ερντογάν. Αφού, αν θα μετατραπεί σε τέμενος στο επόμενο στάδιο, απαιτείται προεδρικό διάταγμα, όπως εκείνο που τη μετέτρεψε σε μουσείο.
Στάση αναμονής από την Αθήνα
Από την πλευρά της, η Αθήνα κρατά στάση αναμονής για τις επόμενες κινήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μένοντας σταθερή στη θέση της ότι το ζήτημα δεν είναι ελληνο-τουρκικό, αλλά διεθνές.
Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι στην τηλεφωνική συνομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον αμερικανό γερουσιαστή, Μπομπ Μενέντεζ, ο πρωθυπουργός έθεσε το θέμα στο τραπέζι.
Επεσήμανε, κατά τις πληροφορίες, τη σοβαρότητα του θέματος που έχει ανακινήσει η τουρκική πλευρά και συμφώνησε με τον Μενέντεζ (επιφανές μέλος της επιτροπής διεθνών σχέσεων της γερουσίας που έχει καταδικάσει τις τουρκικές προκλήσεις βάζοντας στο στόχαστρο και τις πολιτικές των ίσων αποστάσεων), στις «πολλαπλές επιπτώσεις» από τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος.
Λίγη ώρα δε, μετά τη συνεδρίαση – εξπρές του Ανώτατου Συμβουλίου της Τουρκίας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, χαρακτήρισε πολύ θετική την παρέμβαση άλλων χωρών που καλούν την Άγκυρα να μην προχωρήσει στην αλλαγή καθεστώτος για ένα παγκόσμιο μνημείο. «Θα δημιουργήσει ένα ψυχικό χάσμα στον χριστιανικό κόσμο» επανέλαβε ο Στέλιος Πέτσας για το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να προχωρήσει στους σχεδιασμούς του.