Candida auris: Μεγάλωσε στη «σκιά» του κοροναϊού και τρομάζει τους επιστήμονες
Ενας εχθρός από τα παλιά ο οποίος κατάφερε να ορθώσει ξανά απειλητικό ανάστημα κατά την εποχή της πανδημίας, ανησυχεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες.
Η ανησυχία αυτή εδράζεται στα τελευταία δεδομένα που εντοπίζουν την ύπαρξή του στα νοσοκομεία της χώρας μας, ακόμη και σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, με αιχμή του δόρατος τον περιβόητο μύκητα Candida auris ο οποίος εικάζεται ότι άρχισε να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια, αποτελούν τη διαχρονικότερη και ενδεχομένως απειλητικότερη υγειονομική κρίση.
Εφιάλτης
Υπάρχει ο φόβος ότι η μολυσματικότητα από αυτόν τον μύκητα, ίσως και από άλλους μικροβιακούς οργανισμούς, μπορεί να αποδειχτούν εφιάλτης για την ανθρωπότητα.
Κι αυτό γιατί ενώ ο κοροναϊός, χαρακτηρίζεται από κύκλους ζωής μέσω της περιοδικής εμφάνισης μεταλλάξεων και παραλλαγών, ο συγκεκριμένος μύκητας δεν αφήνει λιγότερο ή περισσότερο μολυσματικούς απογόνους, συνεχίζει να διαβιοί ανέπαφος από τα αντιβιοτικά φάρμακα.
Τα αντιβιοτικά
Κι ενώ για τον κοροναϊό, που αυτή την εποχή βρίσκεται σε παγκόσμια ύφεση, τα εμβόλια συνέβαλαν στο να σωθούν εκατομμύρια ζωές, στην περίπτωση του απειλητικού μύκητα, η χρήση αντιοβιοτικών τις περασμένες δεκαετίες, όχι μόνο δεν κατάφεραν να τον εξαλείψουν αλλά αντιθέτως τον ενδυνάμωσαν προσδίδοντάς του ανησυχητικές ικανότητες επιβίωσης.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις εκεί κατέγραψαν αύξηση 50% τα τελευταία δυόμισι χρόνια.
Αντίστοιχα, ευρωπαϊκή μελέτη, που ανακοινώθηκε πέρυσι με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών, έδειξε ότι οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις κατά τον πρώτο και πλέον χρόνο της πανδημίας αντιπροσώπευαν την κύρια αιτία θανάτου, σε ποσοστό 33%, των COVID-19 ασθενών που έχασαν τη ζωή τους σε Μονάδα.
Ως βασικές αιτίες οι συγγραφείς «δείχνουν» την πρωτόγνωρη πίεση που δέχθηκαν τα νοσοκομεία αλλά και το γεγονός ότι οι ασθενείς παρέμεναν νοσηλευόμενοι (με έμφαση τους διασωληνωμένους στις ΜΕΘ) για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Πρώτη φορά το 2011
Ο Candida auris προκάλεσε για πρώτη φορά ιατρική ανησυχία το 2011 συνοδευόμενη από σοβαρή νόσο σε διάφορες περιοχές του πλανήτη ενώ πλέον παρουσιάζει παγκόσμια διασπορά κυρίως εντός νοσοκομειακού περιβάλλοντος, προκαλώντας συχνά τοπικές επιδημίες όπως σε νοσοκομεία της Νέας Υόρκης το 2017.
Θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο παθογόνο για την δημόσια υγεία για διαφόρους λόγους.
Επιστήμονες επισημαίνουν ότι προκαλεί ανησυχία η δυνατότητά του να διασπείρεται ενδονοσοκομειακά από ασθενή σε ασθενή, κάτι που παρατηρείται για πρώτη φορά σε μύκητα, καθώς και μέσω ιατρικών συσκευών, όπως τα ιατρικά θερμόμετρα
Δύσκολη η διάγνωση
Η διάγνωση του Candida auris είναι εξαιρετικά δύσκολη καθώς με τις κλασσικές μεθόδους ταυτοποίησης των μυκήτων συγχέεται συχνά με άλλους σπάνιους μύκητες και απαιτείται η χρήση νεότερων μεθόδων ταυτοποίησης.
Παγκοσμίως, και έως το 2019, υπολογιζόταν πως πάνω από 700.000 άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους ετησίως λόγω της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά. Τότε, όπως και σήμερα, οι επιστήμονες επέμεναν πως χωρίς συντονισμένη δράση ο αριθμός αυτός μπορεί να ξεπεράσει τα 10 εκατομμύρια ετησίως έως το 2050.
Για να γίνει αντιληπτή η τάξη μεγέθους του τραγικού αποτυπώματος των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, αρκεί να αναλογιστούμε πως ο SARS-CoV-2 έχει, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, στερήσει τη ζωή σε περίπου 6,26 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως από τα τέλη του 2019 έως και σήμερα.
Χειρότερες επιδόσεις
Υπό τα δεδομένα αυτά, ακόμα και οι πιο συντηρητικές επιστημονικές φωνές υπολογίζουν πως η χώρα μας το πιθανότερο είναι να έχει καταγράψει μία από τις χειρότερες επιδόσεις στο κρίσιμο αυτό ζήτημα.
Πρόκειται, άλλωστε, για μια «μαύρη σελίδα» που σκίαζε την Ελλάδα και πριν από την πανδημία. Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «Lancet», προτού ξεσπάσει η πανδημία καταγράφονταν στη Γηραιά Ηπειρο ετησίως 33.000 θάνατοι λόγω λοιμώξεων από ανθεκτικά στις αντιβιώσεις μικρόβια.
Τα αντιβιοτικά
Η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, ήταν η δεύτερη (μετά την Ιταλία) χώρα με το μεγαλύτερο πρόβλημα σε αναλογία με τον πληθυσμό της (1.626 απώλειες ετησίως). Μάλιστα, αντίστοιχα ερευνητικά δεδομένα που είδαν το φως της δημοσιότητας πριν από την πανδημία ήδη προειδοποιούσαν πως, ενώ στην ΕΕ το ποσοστό των ασθενών που εκδηλώνουν λοιμώξεις κατά τη νοσηλεία τους είναι κατά μέσο όρο στο 5,5%, στην Ελλάδα ανερχόταν στο 10%-11%.
Το συμπέρασμα εντούτοις δεν προκαλεί εντύπωση εάν συνυπολογίσει κανείς πως, κατά το ECDC, η Ελλάδα το 2019 ήταν πρώτη στην κατανάλωση αντιβιοτικών πανευρωπαϊκά. Στο διάστημα δε που μεσολάβησε, εντάθηκαν οι εκκλήσεις των λοιμωξιολόγων να μη γίνεται αλόγιστη χρήση τους, λόγω της λοίμωξης COVID-19 στην κοινότητα.