Παντού κινήσεις ματ η Άγκυρα – Η κάθοδος στην Ερυθρά Θάλασσα ξεκίνησε
Ενώ ο Ισραηλινός στρατός έχει αναμμένες τις μηχανές για να εισβάλει στη Ράφα, την ίδια στιγμή ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του NATO απλώνει τα πλοκάμια του στη περιοχή της Μέσης Ανατολής, τραβώντας τω βλέμματα –και θαυμασμό- διεθνών αναλυτών.
Θυμόμαστε ότι στις αρχές του έτους ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν δίστασε να εναντιωθεί στις επιχειρήσεις των Δυτικών στην Ερυθρά Θάλασσα, εναντίον του Χούθι. Είχε κατηγορήσει τις δύο χώρες ότι μετατρέπουν την Ερυθρά Θάλασσα σε «θάλασσα αίματος».
Καθώς η ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα κατάντησε άγνωστη λέξη, λόγω της επέκτασης της σύγκρουσης στη Γάζα, η Άγκυρα όχι μόνο καταφέρνει να μην εμπλακεί, αλλά ισχυροποιείται στην περιοχή επιδέξια.
Σε οικονομικό επίπεδο το μπούκωμα της Ερυθράς Θάλασσας, ενδεχομένως μπορεί να βολεύει μακροπρόθεσμα την Τουρκία καθώς οι Ευρωπαίοι στρέφονται μερικώς σε τουρκικά προϊόντα.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι, αντί να ευθυγραμμιστεί η Τουρκία με την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο ενάντια στους Χούθι, θα προσπαθήσει να ισορροπήσει μεταξύ των διαφόρων παραγόντων στην Υεμένη και την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ θα εμφανιστεί ως υπερασπιστής των Παλαιστινίων στη Γάζα, αναφέρει ο Τζιόρτζιο Καφιέρο επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν.
Πέραν, όμως του ιδεολογικού αυτού προσωπείου, οι δύο πρόσφατες κινήσεις -που «πλησιάζουν» το ΜΑΤ- του Ερντογάν αποδεικνύουν ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική γνωρίζει πώς να επωφελείται από τις κρίσεις: Κατάφερε να κλείσει δύο σημαντικές συμφωνίες πιάνοντας τις δύο εισόδους της Ερυθράς Θάλασσας, με την Αίγυπτο και τη Σομαλία.
Η πόλη του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς πώληση;
«Ο Ερντογάν περικυκλώνει» λέει ο πρώην επιτελάρχης του πρώην Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Κόλιν Πάουελ, Λώρενς Γουίλκερσον τολμώντας να τονίσει πως «ο Ερντογάν είναι ο μόνος πραγματικά οξυδερκής πολιτικός που βλέπω στον κόσμο».
Γιατί όμως;
«Δείτε τι κάνει. Μόλις έκλεισει μια συμφωνία με τον Σίσι και την Αίγυπτο. Έχει λίγο ή πολύ αγοράσει το λιμάνι της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο. Κοιτάξτε που είναι η Αλεξάνδρεια. Απέχει μόλις 400 χλμ από τη Ράφα» λέει ο Γουίλκερσον. Σημειώνεται ότι εδώ και πολλά χρόνια Αίγυπτος και Τουρκία ήταν στα μαχαίαρια, αλλά τώρα οι πάγοι λιώσαν.
Πράγματι, η Τουρκία φαίνεται να έχει βάλει για τα καλά στο μάτι την Αλεξάνδρεια.
Όπως αναφέρει ο Τούρκος δημοσιογράφος Τουράν Κισλακτσί, η μίσθωση ή η πώληση της Αλεξάνδρειας στην Τουρκία όχι μόνο θα ενισχύσει τις ιστορικές και πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αλλά μπορεί επίσης να προσφέρει οικονομικά οφέλη σε πολλούς τομείς και για τα δύο μέρη.
«Θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στο να γίνει η πύλη της Τουρκίας προς την Αφρική, μέσω της δημιουργίας ενός νέου εμπορικού και υλικοτεχνικού κέντρου μεταξύ των δύο χωρών. Αυτό θα δημιουργούσε νέες εμπορικές και οικονομικές ευκαιρίες που δεν περιορίζονται μόνο στην Τουρκία και την Αίγυπτο, αλλά θα επεκταθούν και σε άλλες χώρες της Αφρικής».
Η τουρκική οικονομική, ναυτική, στρατιωτική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
«Ως σημαντικό εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο στην περιοχή της Μεσογείου, η Αλεξάνδρεια διαθέτει στρατηγική τοποθεσία με μεγάλες δυνατότητες για υπηρεσίες logistics και διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο συνδυασμός της εμπειρίας και των υποδομών της Τουρκίας στον τομέα αυτό και η πολύτιμη θέση της Αλεξάνδρειας μπορούν να δώσουν στην περιοχή μεγάλη ζωτικότητα και ανάκαμψη σε οικονομικό επίπεδο».
«Επιπλέον, αυτή η συνεργασία μπορεί επίσης να είναι ένα στρατηγικό βήμα για την τουρκική εμπορική επέκταση στην Αφρική, εκτός από τη συμβολή της στην εξεύρεση λύσης στα οικονομικά προβλήματα της Αιγύπτου».
Πέρα όμως από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας, η Τουρκία πάτησε πόδι και στο Σινά. «Επίσης αγόρασε από τον Σίσι για μερικά δισεκατομμύρια νομίζω γη στον νότο στη χερσόνησο του Σινά. Βρίσκεται πολύ κοντά στο αεροδρόμιο Οβντά, ένα πολύ σημαντικό ισραηλινό αεροδρόμιο» λέει ο Γουίλκιρσον.
O Ιρανοαμερικανός δημοσιογράφος και συνεργάτης του Ατλαντικού Συμβουλίου Μπόρζου Νταραγκάχι βλέποντας τη συμφιλίωση Τουρκίας και Αιγύπτου παραδέχεται και ο ίδιος πως η «Τουρκία εχει εισχωρήσει με επιτυχία στον αραβικό κόσμο, εγκαθιδρύοντας ημιμόνιμες στρατιωτικές παρουσίες σε πρώην οθωμανικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, της Συρίας, του Κατάρ και της Σομαλίας».
Κλείνοντας την άλλη πόρτα εισόδου της Ερυθραίας
Μπορεί ο Τούρκος πρόεδρος να φωνάζει στους Αμερικανούς, αλλά γνωρίζει τις ισορροπίες. Ο επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Τριέστης Φεντερίκο Ντονέλι αναφέρει πως τους τελευταίους 12 μήνες, η Τουρκία έχει προσεγγίσει τις ΗΠΑ. Εμφανίζεται ως ένας αποτελεσματικός σύμμαχος στην Αφρική για να εξουδετερώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της αποχώρησης της Γαλλίας, (πχ η αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας).
Άλλη έξυπνη κίνηση, εκτός της συμφωνίας με την Αίγυπτο ήταν στη Σομαλία δείχνοντας την προθυμία της να αναλάβει το βάρος ασφαλείας που άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Ιταλία, αρνήθηκαν.
«Ως εκ τούτου, η εμπλοκή της Τουρκίας στη Σομαλία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής για την απόκτηση μεγαλύτερης αυτονομίας στην παγκόσμια πολιτική. Η αυξημένη συνάφεια εντός του ΝΑΤΟ θα βοηθούσε στην επίτευξη αυτού του στόχου» λέει ο Ντονέλι.
Έτσι «εν μέσω της ανασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα, η Άγκυρα επωφελείται από το γεγονός ότι είναι ένας δρών με τον οποίο επιδιώκουν να εμπλακούν όλα τα μέρη. Η Τουρκία παραμένει δεμένη στη διατλαντική συμμαχία δυνάμει μιας ενοποιημένης αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Ωστόσο, [η Τουρκία] βρίσκεται σε μια κάπως μοναδική θέση όπου οι περιφερειακές της σχέσεις παραμένουν εξίσου σημαντικές», είπε ο Μπατού Κοσκούν στο Ινστιτούτο Σαντέκ. Ακόμα και στο Σουδάν, η Άγκυρα φαίνεται να αναδεικνύεται ως μεσολαβήτρια χώρα ανάμεσα στα δύο εμπόλεμα μέρη.
Οι Τούρκοι κατάφεραν με επιδεξιότητα να δουν που υπάρχουν κενά ισχύος και να τα καλύψουν. «Πήρε αυτό που ήθελε στην κονταρομαχία για τον στρατηγικό ανταγωνισμό στην Ερυθρά Θάλασσα. Ήθελε το Τζιμπουτί, πήρε το Τζιμπουτί με τους Ιάπωνες, τους Κινέζους τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς, τους Γάλλους, αλλά δεν υπάρχει περισσότερη γη εκεί» λέει ο Γουίλκερσον τονίζοντας την οξυδέρκεια του Ερντογάν να στραφεί στη Σομαλία, κερδίζοντας πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα μέσω της σομαλικής ακτής.
«Με τη νέα συμφωνία, σημαίνει ότι ο έλεγχος που θα έχει η Τουρκία στη Σομαλία έχει γίνει επεκτατικός και απεριόριστος… Δημιουργεί μεγάλη διαμάχη», δήλωσε ο Μοχάμεντ Γκάας, αναλυτής που διευθύνει το Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης Raad, μια δεξαμενή σκέψης στη Σομαλία. «Επειδή ως Αφρικανοί, ανησυχούμε που μια ευρωπαϊκή χώρα έχει τέτοιου είδους επιρροή ή στρατιωτική ισχύ στο Κέρας της Αφρικής».
Συμμερίζονται, άραγε τις ανησυχίες του Σομαλού αναλυτή άλλα υπουργεία στην Ευρώπη, όπως εκείνα των χωρών που απειλούνται με Casus belli.