Το Ιράν ανεβάζει ταχύτητα προς τη δημιουργία πυρηνικής βόμβας
Το ενδιαφέρον του Ιράν για τη δημιουργία ατομικής βόμβας δεν είναι όψιμο. Το πρώτο πυρηνικό του πρόγραμμα παραπέμπει στην εποχή της Ισλαμικής Επανάστασης.
Σταθμός προς την αντίθετη κατεύθυνση υπήρξε η συμφωνία του 2015, με την οποία η Ισλαμική Δημοκρατία δεσμεύτηκε έναντι των μεγάλων διεθνών δυνάμεων να περιορίσει τις φιλοδοξίες της. Με δεδομένο όμως ότι η συμφωνία αποτελεί πλέον νεκρό γράμμα, τα τελευταία χρόνια το Ιράν επιταχύνει το πυρηνικό του πρόγραμμα μειώνοντας και τον χρόνο που θα χρειαζόταν για να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο.
Η Τεχεράνη διατείνεται ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα προορίζεται αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς, όμως ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης δήλωσε ότι μπορεί να αναθεωρήσει το πυρηνικό δόγμα της εν μέσω ισραηλινών απειλών.
Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς διεθνείς εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι «εντός λίγων εβδομάδων» το Ιράν θα μπορούσε να έχει στη διάθεσή του ουράνιο εμπλουτισμένο στις απαραίτητες συγκεντρώσεις και «μεταξύ έξι μηνών και ενός έτους» θα κατάφερνε να ολοκληρώσει τη διαδικασία.
Είναι άραγε αυτός ο κρίσιμος χρόνος που μας χωρίζει από μια τεράστια πυρηνική απειλή; Βέβαιο είναι πως ό,τι εξελίσσεται δεν μπορεί παρά να φτάσει κάποτε σε ένα σημείο αιχμής.
Η συμφωνία του 2015, γνωστή και ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (με ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Κίνα, Γερμανία και ΕΕ) προσέφερε στην Τεχεράνη μερική άρση των διεθνών κυρώσεων εναντίον της με αντάλλαγμα τη δραστική μείωση του πυρηνικού της προγράμματος, το οποίο τέθηκε υπό τον αυστηρό έλεγχο του ΟΗΕ.
Ομως οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν μονομερώς από τη συμφωνία το 2018 επί προεδρίας Τραμπ και επανέφεραν τις κυρώσεις. Αντιδρώντας, το Ιράν προοδευτικά εγκατέλειψε κάποιες από τις δεσμεύσεις του που απέρρεαν από τη συμφωνία.
Οπως επισημαίνει ρεπορτάζ της «El Pais», το 2021, άρχισε να εμπλουτίζει ουράνιο με 60% καθαρότητα στο πυρηνικό κέντρο Νατάνζ, στο Ισφαχάν, την επαρχία που ήταν το σκηνικό της επίθεσης με την οποία το Ισραήλ έστειλε το μήνυμα ότι είναι πρόθυμο (και έχει τις απαραίτητες δυνατότητες) να χτυπήσει τα κέντρα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Εκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), τον περασμένο Φεβρουάριο, αναφέρει ότι η ασιατική χώρα συσσωρεύει ήδη περισσότερους από πέντε τόνους εμπλουτισμένου ουρανίου, αρκετού για να κατασκευάσει τουλάχιστον δύο πυρηνικές βόμβες, εάν επιτευχθεί καθαρότητα 90%.
Ο Matthew Savill, ερευνητής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Royal United Services Institute, υποστηρίζει ότι το Ιράν θα μπορούσε να έχει ουράνιο με την απαραίτητη συγκέντρωση σε λίγες εβδομάδες.
Ο ίδιος προσθέτει ότι θα πρέπει «να αναπτύξει μια πυρηνική κεφαλή και να την ενσωματώσει, πιθανώς σε έναν βαλλιστικό πύραυλο, για να μπορέσει να την εκτοξεύσει». Σύμφωνα πάντα με την «El Pais», ο εμπειρογνώμονας και αρκετές δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών συμφωνούν ότι η Τεχεράνη πιθανότατα θα χρειαστεί «μεταξύ έξι μηνών και ενός έτους» για να ολοκληρώσει τη διαδικασία.
Διεθνείς αναλυτές υπογραμμίζουν πως ουσιαστικά το Ιράν είναι μια χώρα που διαθέτει ό,τι είναι απαραίτητο για την παραγωγή πυρηνικής βόμβας, αλλά δεν ολοκληρώνει τη διαδικασία. Θεωρούν μάλιστα ότι η Τεχεράνη φοβάται ένα πλήγμα από ΗΠΑ και Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της εάν αποκαλυφθεί πως επεξεργάζεται μυστικό σχέδιο κατασκευής ατομικών όπλων.
Για το Ισραήλ, η αποτροπή του Ιράν από την απόκτηση πυρηνικών βομβών αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα εδώ και δεκαετίες. Ο ισπανοϊρανός αναλυτής Daniel Bashandeh θεωρεί ότι οι τελευταίες εξελίξεις μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επεδίωκαν επί χρόνια Ισραήλ και ΗΠΑ. Το πυρηνικό σύμφωνο εξακολουθεί να ισχύει, αν και ακόμη και ο Τζο Μπάιντεν το έχει περιγράψει ως «νεκρή συμφωνία».