Новости за 07.09.2020

په بلاروس کې چارواکي وایي، د تېرې ورځې مظاهرو په ترڅ کې یې شااوخوا ۶۳۳ اعتراض کوونکي نیولي دي. پرون په پلازمېنه مېنسک او د بلاروس په څو نورو ښارونو کې په لسګونو زره کسانو مظاهرې وکړې او له قدرته‌یې د ولسمشر الکساندر لوکاشینکا د لیرې کېدو غوښتنه وکړه. په مېنسک کې د پولیسو له‌خوا په نیول شویو کسانو کې د اپوزېسیون د همغږۍ شورا یوه مهمه غړې ماریا کالیسنیکاوا هم شامله ده. په بلاروس کې د اګسټ د نهمې د ولسمشرۍ د لانجمنو انتخاباتو وروسته پرون د ۳۰مې ورځې لپاره اعتراضونو دوام وکړ.

د افغانستان بهرنیو چارو وزارت د طالبانو او افغان حکومت ترمنځ د خبرو د سمدستي پیلېدو لپاره د اروپایي اتحاديې او د کاناډا د غوښتنې هرکلی وکړ. له دې وزارته نن په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي چې د افغانستان حکومت پوره تیاری لري چې په دې هېواد کې د خبرو له لارې د جګړې د پای ته رسېدو لپاره له رامنځته شوي فرصته پوره ګټه پورته کړي. په افغانستان کې د اروپايي ټولنې مأموریت او د کاناډا سفارت، پرون ناوخته په یوه ګډ بیان کې په افغانستان کې د تاوتریخوالي زیاتېدل د سولې د پروسې په زیان وبلل. په بیان کې ویل... Читать дальше...

نږدې ۳۰۰ روهینګیا پناه غوښتونکي چې وايي ۷ میاشتې یې پر سمندرګي په کښتۍ کې تېرې کړي د دوشنبې په ورځ اندونیزیا ته ورسېدل. د ملګرو ملتونو د کډوالو اداره دا په تېرو څو کلونو کې د میانمار د دغه ځپل شوي اقلیت تر ټولو لویه جوپه ګڼي چې اندونیزیا ته رسېږي. د روهینګیا دغه نږدې ۳۰۰ پناه غوښتونکي چې تر ۱۰ زیات ماشومان هم په‌کې دي، ادعا لري چې اووه میاشتې یې پر سمندرګي په لالهانده کښتۍ کې تېرې کړې دي. چارواکي وايي، دوی له لرګیو په یوه جوړه شوې کښتۍ کې وو چې د اندونیزیا سوماترا ساحل ته نږدې د ځايي خلکو... Читать дальше...

د امریکا متحده ایالاتو، بریتانیا، پولند، فرانسې او د کوربه هېواد ګرجستان شااوخوا ۲،۷۰۰ پوځیانو نن د جنوبي قفقاز په سیمه کې پوځي تطبیقات پیل کړل. په تبلیسي کې د امریکا سفارت په یوه خپره کړې خبرپاڼه کې ویلي چې د دغو تطبیقاتو چې ۱۱ ورځې به دوام کوي، هدف‌یې سیمه‌ییز شراکت ته پراختیا ورکول، د امریکایي ځواکونو د تیاري او د روزنې په څو ملیتي رښتیني فضا کې د وړتیاوو زیاتول دي. ګرجستان د ناټو غړی نه‌دی، خو د دې تړون مشرانو د ۲۰۰۸ کال د بخارست په سرمشریزه کې ژمنه کړې وه چې دا هېواد به د ناټو په غړیتوب... Читать дальше...

تاجکستان بېرته افغانستان ته د برېښنا لېږد پیل کړ. دا خبره د برق تاجک د انرژۍ ملي کمپنۍ ویاند نظر جان یادګاري نن انترفاکس خبري اژانس ته وکړه او ویې‌ویل چې د روانې میلادي میاشتې په لومړیو کې په نور یک بند کې چې تولېدونکې برېښنا یې افغانستان ته انتقالېږي، د اوبو سطحه مطلوبې کچې ته رسېدلې او د برېښنا بشپړ تولید بېرته پیل شوی دی. هغه وویل چې کمپنۍ یې په اوس وخت کې تر ۵۳ مېګاواټه برېښنا هره ورځ افغانستان ته لېږدوي. افغانستان د اړتیا وړ ډېره برېښنا له تاجکستانه واردوي، خو په روان دوبي کې دغه بهیر له ستونزو سره مخ شوی و.

د افغانستان ولسي جرګې د دوبي د رخصتیو تر ختمېدو وروسته د دوشنبې په ورځ خپله لومړنۍ عمومي ناسته ترسره کړه. په دې ناسته کې وکیلانو د نورو مسایلو ترڅنګ، د امنیتي تړون (امنیتي میثاق) په اړه مخالفت وښود، ټینګار یې وکړ چې په دې نوم ملېشې جوړېږي، خو د ولسمشرۍ ماڼۍ ویاند صدیق صدیقي وايي، ولسي جرګه د امنیتي تړون په اړه عامه پوهاوی او بشپړ معلومات نه‌لري. د افغانستان ولسي جرګه امنیتي تړون د ملېشو جوړولو لپاره بهانه یاده کړه او له حکومت نه‌یې د امنیتي تړون د څرنګوالي او بودجې په اړه سپیناوی وغوښت. په... Читать дальше...

له ښځو د ملاتړ لپاره د عدالت غوښتنې ډلې د بکارت د ازمایښت په اړه د کابینې د قوانینو د کمېټې وروستۍ پرېکړه وغندله او پر دغه ازمایښت د بندیز غوښتنه‌یې وکړه.  د دغې ډلې غړي وايي د جزا قانون د دې فقرې د بدلون سره سره، د قربانیانو پر وړاندې یې د قانون پلي کوونکو لاس خلاص پرېښی. د دوی په خبره دغه ازمايښت د بشري حقونو نقض دی او هغه کسان چې دا ازمایښت کوي باید سزا ورکړل شي. د افغان ښځو د شبکې غړې او د مدافع وکیلانو د خپلواکې ټولنې مرستیالې نجلا راحل د دوشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وږې ۱۷» په یوه خبري ناسته... Читать дальше...

د پاکستان سپریم کورټ‌ جسټس قاضي فایز عیسا ویلي، د غیرت په نوم د یوې ښځې وژنه کله هم غیرتي عمل نشي کیدای. د ډان ورځپاڼې د راپور تر مخه، چیف جسټس د جمعې پر ورځ د یوې ښځې صایمې بې بې د وژنې په تور د هغې د میړه د محمد عباس د اپيل اورېدنې پرمهال زیاته کړه، که د داسې وژونو لپاره د غیرت ټکې ونه کارول شي نو ورسره دا پېښې ختمیدای شي. صایمه بي بي د ۲۰۰۹م کال په مې کې وژل شوې وه او د میړه پرضد یې د پنجاب په ننکانه صاحب تاڼه کې رپوټ درج شوی وو.  د صایمه بي بي د وژنې د اورېدنې پر مهال قاضي فایز عیسا خپګان... Читать дальше...

د سعودي عربستان پاچا ملک سلمان د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ ته ویلي چې هېواد یې د فلسطینیانو د لانجې د عادلانه حل ملاتړ کوي. سلمان دغه خبره ټرمپ ته پرون په ټیلیفوني خبرو کې کړې ده. د فرانسپرس خبري اژانس د راپور له مخې ټرمپ سعودي عربستان له دې کبله ستایلی چې تېره اوونۍ یې له خپل هوایي قلمرو څخه له اسرائیل څخه متحده عربي اماراتو ته د لومړنۍ الوتنې تېرېدو ته اجازه ورکړه. سعودي عربستان ویلي چې له اسرائیل سره د متحده عربي اماراتو د اړیکو د عادي کېدو لاره به تر هغو تعقیب نه‌کړي چې اسرائیل له فلسطینیانو سره د سولې نړیوال تړون لاسلیک کړی نه‌وي. Читать дальше...

د کرونا وبا سره به د المپیک لوبې راتلونکی کال په توکیو ښار کې ترسره شي. دا خبره د المپیک د نړیوالې کمېټې مرستیال مشر او د دغو لوبو د همغږۍ د کمېسیون مشر جان کوټس وکړه. ښاغلی کوټس وايي، دغه لوبې به پر ټاکل شوې نېټه د ۲۰۲۱م کال د جولای پر ۲۳مه پیلېږي. هغه راروانې لوبې پر 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ د برلاسي‌توب مسابقې وبللې. په پام کې وه د ۲۰۲۰م کال مسابقې د جولای له ۲۳مې پیل د اګسټ تر اتمې نېټې دوام وکړي، خو د کرونا خپرې شوې وبا دا پلان ګډوډ کړ او مسابقې یو کال وځنډول شوې. جاپاني چارواکو له مخکې واضح... Читать дальше...

د ۲۰۹ شاهین قول اردو د بلخ په چهاربولک ولسوالۍ تېره شپه په یوه برید کې د پنځو وسله‌والو طالبانو د وژل کېدو او اتو نورو د ټپي کېدو خبر ورکوي. دغې قول اردو په خپره کړې خبرپاڼه کې ویلي چې دغه پېښه د سبزیکار په کلي کې هغه وخت رامنځته شوه کله چې دښمن د دفاعي او امنیتي ځواکونو په پوستو برید وکړ. طالبانو تر اوسه په دې اړه څه نه‌دي ویلي.

چارواکي د لغمان په الیشنګ ولسوالۍ کې د لسګونه وسله‌والو طالبانو د وژل کېدو خبر ورکوي. د لغمان د والي ویاند اسدالله دولت‌زي ازادي راډيو ته وویل چې تېره شپه وسله‌والو طالبانو د الیشنګ ولسوالۍ په جبون سیمه کې د امنیتي ځواکونو پر یوه پوسته برید وکړ چې د په شا تمبولو لپاره‌یې هوایي ځواکونو بمباري وکړه. هغه طالبانو ته د اوښتې مرګ‌ژوبلې په اړه وویل، د هوایي ځواکونو د بمبار په پایله کې ۲۵ طالبان ووژل شول او ۸ نور ژوبل شول. په وژل شویو طالبانو کې پنځه تنه د لیزري وسلو کاروونکي طالبان هم شامل دي. د... Читать дальше...

د شهید اوونۍ سبا د سې شنبې په ورځ پیلېږي، خو ترې یوه ورځ وړاندې د احمد شاه مسعود بنسټ وايي، د دې اوونۍ له نمانځلو موخه، د شهیدانو یاد تازه کول دي او باید په دې ورځ خلک ونه‌ګواښل شي. دغه بنسټ له خلکو او خپلو پلویانو غواړي چې د شهید اوونۍ د پیل په ورځ او د وږې په ۱۸مه نېټه، چا ته اجازه ورنه‌کړي چې خلکو ته ستونزې جوړې او ویې‌ځوروړي. د دې بنسټ مشر احمد ولي مسعود د دوشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وږې ۱۷» په کابل کې یوې خبري غونډې ته وویل، د دې اوونۍ د نمانځلو لپاره بشپړ چمتووالی نیول شوی او سبا به پیل شي،... Читать дальше...

نن د شپږیزې سیالیو د دوهمې ورځې په لومړۍ لوبه کې سپین غر امو نهنګانو لوبډلې ته په ستر توپیر ماتې ورکړه. سپین غر لوبډلې د سیالۍ پچه وګټله او د توپ وهنې پرېکړه‌يې وکړه. په ټاکلو ۲۰ اوورونو کې يې د پنځه لوبغاړو په سوځېدو مقابلې لوبډلې ته ۱۵۱ منډې هدف وټاکه چې تر ټولو ډېرې ۵۱ منډې په‌کې ذبید اکبري وکړې، دغه‌شان نصیر خان ۳۸ او وحید شفق ۲۲ تېزې منډې وکړې. د سیالۍ په دوهمه پاڼۍ کې امو لوبډله ونه‌توانېده چې یاد هدف پوره کړي او په ۲۰ اوورونو کې د ټولو لوبغاړو په سوځېدو يې ۱۰۱ منډې وکړې او خپله لومړۍ لوبه‌يې د ۴۹ منډو په توپیر وبایلله. Читать дальше...

د افغان حکومت یوه باخبره سرچینه وایي، نن به شپږ تنه لانجمن بندیان قطر ته انتقال شي. خو دغه سرچینه چې د موضوع د حساسیت له امله نه‌غواړي نوم‌یې واخیستل شي ازادي راډيو ته دا هم وویل، د دغو بندیانو د انتقال په اړه هر کله د پرېکړې د بدلون احتمال شته او دا بندیان به د قطریانو له لوري انتقال شي. بل‌خوا د افغانستان د ملي روغې جوړې په عالي شورا کې یوه سرچینه وایي چې د دغو بندیانو لوجستیکي چارې پرون پای ته ورسېدې او ټاکل شوې لومړی قطر دولت او بیا طالبانو ته وسپارل شي. تر دې وړاندې د افغان حکومت یو شمېر... Читать дальше...

د لغمان چارواکي ادعا کوي، بېګا شپه وسله والو طالبانو د الیشنګ ولسوالۍ په جبون سیمه کې د امنیتي ځواکونو پر یوه پوسته برید وکړ چې د هوایي ځواکونو د بمبار په پایله کې ۲۵ طالبان ووژل شول او ۸ نور ژوبل شول.  د والي ویاند ویاند اسدالله دولتزي ازادي راډيو ته وویل، چې د وژلیو طالبانو مړي په سیمه کې پاتې دي او یوشمېر وسلې یې هم افغان ځواکونو لاس ته ورغلي دي. نوموړی زیاتوي چې په وژل شویو طالبانو کې پنځه تنه د لیزري وسلو کاروونکي طالبان هم شامل دي.  وسله والو طالبانو په دې اړه تراوسه څه نه دي ویلي.  د... Читать дальше...

په افغانستان کې د کرکټ یو ازبېک لوبغاړی مراد مرادي وايي، د هېواد ملي لوبډلې ته د لار پیدا کولو هڅه کوي. ده د افغانستان د کرکټ د ۱۹ کلنو په ملي لوبډله کې هم لوبه کړې. مرادي اوس غواړي چې په شپږیزه اتلولۍ کې وځلېږي چې د سېپټېمبر پر شپږمه په کابل کې پیل شوه. فرید الله سعادت یې په اړه ویډیويي رپورټ جوړ کړی.

د افغانستان د متشبثینو عالي بورډ وایي، د کال له پیل نه هند، چین او متحده عربي اماراتو دوبۍ ته ۳ زره او ۶۰۰ ټنه تازه او وچه مېوه صادر شوې ده. دا په داسې حال کې ده چې د دغه خونې د معلوماتو پر بنسټ د تېر کال تر همدې مودې پورې ۱۵ زره ټنه وچه او تازه مېوه د هوايي دهلېزونو له لارې نورو هېوادونو ته صادر شوې وه. د دغه بورډ مشر رحم‌الدین حاجي اغا نن ازادي راډيو ته وویل چې اوس‌مهال د هوايي دهلېزونو له لارې صادرات له ستونزو سره مخ شوي دي. د ده په خبره، په ډېری هېوادونو کې د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي له امله بندیزونه لا هم پر ځای دي. Читать дальше...

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت په چین کې د افغان سوداګرو د ستونزو په هواري ټينګار وکړ. د بهرنیو چارو وزارت ویاند ګران هېواد نن ازادي راډيو ته وویل چې دغه ناسته نن د بهرنیو چارو وزارت د اقتصادي همکاریو مرستیال میرویس ناب او په کابل کې د چین سفیر وانګ‌ ترمنځ وشوه. نوموړي وویل چې په دغه ناسته کې د چین او افغانستان د اقتصادي همکاریو او سوداګرۍ په پراختیا او پیاوړتیا او د سوداګریزو ستونزو په هواري بحث شوی دی. په همدې حال کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې مرستیال یونس مومند چې په دغه ناسته کې یې حضور... Читать дальше...

د المپیک نړیواله کمېته وايي، د کرونا ویروس له وبا سره سره به د المپیک سیالۍ راتلونکی میلادي کال په توکیو کې کېږي. د المپیک نړیوالې کمېټې مرستیال مشر جان کوټس نن دوشنبه د فرانسې له خبري اژانس سره په خبرو کې وویل، که کویډ۱۹ ناروغي وه که نه، دغه سیالۍ به کېږي. د المپیک نړیوالې کمېټې مرستیال مشر جان کوټس ډاډمن دی، چې د المپیک د دوبي سیالۍ به راروان میلادي کال د جاپان په توکیو ښار کې کېږي. ښاغلی کوټس چې د توکیو د سیالیو لپاره د همغږۍ د کمېسیون مشري هم کوي نن په مرکه کې وویل، دغه سیالۍ به پر خپله... Читать дальше...

د کندهار چارواکي وايي، په شاه ولي کوټ او میوند ولسوالیو کې تر دېرشو ډېر وسله وال طالبان وژل شوي دي. د کندهار د ۲۰۵ اتل قول اردو د رسنیو دفتر ویلي ۲۵ وسله وال طالبان هغه مهال ووژل شول چې د شاه ولي کوټ ولسوالۍ په لوی کارېز سیمه کې پر افغان ځواکونو د برید د پلانولو په نیت راټول شوي وو. د دغه قول اردو اعلامیه وایي، دا پلان تر تطبیق دمخه د افغان ځواکونو په هوایي او ځمکني بریدونو شنډ شو. په یوه بل خبر کې د کندهار د امنیه قومندانۍ د رسنیو دفتر ویلي چې په میوند و لسوالۍ کې ۷ تنه وسله وال مخالفین د... Читать дальше...

د بریتانیا پولیس وایي، په برمینګهم ښار کې په چړو د خلکو د وژنې او ټپي کېدو په اړه څېړنې کوي.  د پولیسو په وینا پرون په دغه ښار کې یو تن په چړې وژل شوی او څو تنه نور ټپیان شوي دي. دا پېښه په هغه سیمه کې شوې چې په میخانو او رستورانتونو یې ډېره مشهوره ده. اسوشیتدپرس خبري آژانس د ویست میډلنډز د پولیسو په حواله ویلي چې دا پېښه له تروریزم او یا له داسې څه سره نه تړي چې له کرکې راپورته شوې وي.

د چک جمهوریت د یو فلم ډایرکټر 'یرژی منژیل' چې له ډېرې مودې روغتیایې ستونزو سره لاس او ګریوان و د ۸۲ کلونو په عمر ومړ. نوموړي په ۱۹۶۷ کال کې اسکار جایزه اخستې وه.  د هغه مېرمن اولګا منژیلیوا پرون دا خبر ورکړ. منژیل په ۱۹۳۸ کال کې په پراګ ښار کې زېږېدلی وو.

د سپټمبر اوومه د پاکې هوا په نوم نومول شوې نړیواله ورځ ده، خو د دغه هېواد د عامې روغتیا وزارت وايي د چاپېریال د اصولو د نه‌مراعتولو له امله د دغه هېواد د لویو ښارونو هوا دومره ککړه شوې چې ډېری خلک‌یې د مرګ له ګواښ سره مخ کړي دي. خلک هم د هوا د ککړتیا د مخنیوي لپاره له نیول شویو تدابیرو راضي نه‌دي. دوی وايي د ښارونو په واټونو، کوڅو، د هستوګنې په ځایونو او حتی په کورونو کې، پاکه هوا نه‌احساسوي. د دوی په خبره، د کابل ښار ککړې هوا له ډول ډول ناروغیو سره مخ کړي دي. مطیع‌الله او عبدالبصیر ازادي رادیو ته وویل... Читать дальше...

کابل چاپ ورځپاڼو په خپلو نننیو ګڼو کې تر ډېره د طالب پلاوي په غړو کې د بدلون په مسئلې لیکنې او تبصرې خپرې کړې دي. مسیر مسیر ورځپاڼې د طالبانو نوي ۲۱ کسیز پلاوي ته په اشارې لیکلي چې په ټیم کې یوازې قطر مېشته طالبان نه، بلکې د طالبانو د رهبرۍ شورا مهم غړي هم شامل دي. ورځپاڼې پوښتنه کړې چې طالبانو ولې نوی پلاوی اعلان کړ او دا بدلون به د سولې پر خبرو څه اغېز ولري؟ د سرمقاله لیکونکي په باور، د خبرو لپاره داسې یوه ټیم ته اړتیا وه چې تر ډېره پورې د پرېکړو صلاحیت ولري او په مذاکراتو کې وروستۍ خبره... Читать дальше...