Rritje pagash ose grevë e përgjithshme
Pensionistët, punonjësit në arsim, shkencë, kulturë, në kopshte, punonjësit e administratës gjyqësore, por edhe punonjësit e industrisë së tekstilit dhe të veprimtarive të tjera industriale në Maqedoninë e Veriut, kërkojnë rritjen e pagave, në të kundërtën disa prej tyre kanë paralajmëruar grevë të përgjithshme.
Kërkesa për paga më të larta u bë pas marrëveshjes, më 7 shkurt, ndërmjet Qeverisë maqedonase dhe sindikatave për rritjen e pagës minimale nga 15 mijë (250 euro) në 18 mijë denarë (300 euro).
Më të zëshëm janë pensionistët dhe punonjësit në arsim dhe kopshte.
“Pensionet duhet të rriten. Popullata është në gjendje shumë të vështirë. Çfarë të bëjmë me 200 euro? Çfarë të blejmë më parë me këto para? T'i shpenzojmë për ilaçe, ushqime apo për faturën e energjisë elektrike? Duhet të ketë rritje, por s’di çfarë bën Qeveria”, thotë Ragmiu, një pensionist nga Shkupi.
“Pensionet duhet të rriten të paktën deri më 20.000 denarë (330 euro) që të mund të paguajmë faturat e ujit, energjisë elektrike, telefonin, të sigurojmë ilaçet dhe gjërat më elementare për jetë. Me pensionet që marrim nuk po arrijnë as të mbijetojmë. Po ndajmë nga ushqimi për të blerë ilaçe. Kurrë më keq se tani nuk ka qenë”, thotë Svetlana, pensioniste.
Jakim Nedelkov, kryetar i Sindikatës së punonjësve të arsimit, shkencës dhe kulturës, thotë për Radion Evropa e Lirë, se nuk është kundër rritjes së pagës minimale, por duhet të ketë edhe rritje të pagave tjera apo të respektohen marrëveshjet kolektive, që garantojnë rritje të pagave.
Ai thotë se në rast se kjo nuk ndodh, do të vijnë në situatë që shumë nga disa kategori të punonjësve të marrim paga sa minimalja, apo edhe më të ulëta.
“Kjo absolutisht është e papranueshme, është në kundërshtim të plotë me ligjin, me marrëveshjet kolektive që i kemi nënshkruar para dy vjetësh. Ne kërkojmë që këto marrëveshje të respektohen pasi ato mundësojnë rritjen e pagave bazuar në koeficientin dhe punën që bëhet”, thotë Nedelkov.
Nga Konfederata e Sindikatave të Lira kanë paralajmëruar grevë të përgjithshme nëse deri nga mesi i muajit mars nuk arrihet marrëveshje për rritjen edhe të pagave tjera. Kryetari i kësaj sindikate, Bllagoja Ralpovski, thotë për Radion Evropa e Lirë se zgjidhja e problemit, respektivisht rritja e pagave qëndron në respektimin e marrëveshjeve kolektive, përfshirë edhe 200 mijë të punësuarit në sektorin publik.
“Ne sektorin publik ka rreth 45 për qind që punojnë me arsim të mesëm dhe tani ata do të marrin paga minimale. Ne jemi një sindikatë që duam t'i zgjidhim gjërat përmes dialogut social, por nëse na mbështesin për muri, atëherë do të përgjigjemi në përputhje me rrethanat, përfshirë edhe grevën e përgjithshme”, thotë Ralpovski.
Kryeministri Dimitar Kovaçevski thotë se Qeveria pranon se gjendja e këtyre kategorive është e pafavorshme, andaj edhe ka njoftuar për gatishmërinë e tij se do të ulet për të biseduar lidhur me kërkesat edhe të pensionistëve, por edhe të kategorive tjera.
“Ne do të punojmë në analiza dhe një metodologji të re për rregullimin e pensioneve pasi ka propozime të caktuara të shoqatave të pensionistëve. Gjithashtu, duke qenë se jemi në një krizë energjetike që prek kryesisht shtresat më të cenueshme, tashmë po punohet për analizën e ndihmës financiare shtesë për pensionistët në kohë krize. Ata që janë më të rrezikuarit, që kanë pensione më të ulëta, do të kenë rritje më të lartë, që të kemi një nivelizim të pensioneve në mënyrë që ta mbrojmë standardin jetësor të pensionistëve”, deklaron Kovaçevski.
Ai beson se rritje të pensioneve mund të ketë deri në qershor. Përfitues të rritjes së pagës minimale janë rreth 100 mijë persona. Numri i pensionistëve në Maqedoninë e Veriut sillet në rreth 320 mijë, ndërkohë rroga mesatare arrin rreth 29 mijë denarë, apo 475 euro.