Serbët në veri: Nuk duam tjetër shtet

Në Mitrovicën e Veriut të dielën është mbajtur një protestë - e thirrur nga Lista Serbe - për shkak të vendimit të Prishtinës për riregjistrimin e makinave me targa serbe në targat RKS - Republika e Kosovës.

Lista Serbe është partia më e madhe e serbëve në Kosovë, e cila gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar.

Ajo ka njoftuar më herët se protesta po organizohet për të treguar "unitet dhe për t’i thënë Evropës, njëzëri, se Serbia është vendi i tyre".

Nga 1 nëntori, Qeveria e Kosovës ka nisur të zbatojë planin, në tri faza, për riregjistrimin e makinave me targa ilegale serbe në RKS.

Komuniteti ndërkombëtar ka thënë se Kosova ka të drejtë të zbatojë vendimin për targat, mirëpo ka kërkuar shtyrje të vendimit për periudhë 12-mujore.

Besohet se në Kosovë janë rreth 10.000 makina me targa që lëshojnë autoritetet në Serbi.

Çfarë u tha në protestë?

Përveç vendimit për targat, krerët e Listës Serbe kanë kërkuar edhe formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Në fjalimin e tij në protestë, kryetari i Listës Serbe, Goran Rakiq, ka kërkuar që Asociacioni të formohet, siç është rënë dakord në Bruksel, në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi. 

Rakiq u ka bërë thirrje protestuesve që të “mos bien në provokime, të vazhdojnë luftën me mjete paqësore dhe demokratike”.

Ai ka përsëritur se ata "mbrojnë Marrëveshjen e Brukselit dhe të drejtën ndërkombëtare publike". 

Një ditë më parë, Rakiq ka dhënë dorëheqje nga pozita e ministrit për Komunitete dhe Kthim në Qeverinë e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti.

Igor Simiq nga Lista Serbe - i cili, po ashtu, ka dhënë dorëheqje nga pozita e deputetit të Kuvendit të Kosovës – ka thënë se i është dhënë një mundësi dialogut në Bruksel, mirëpo nuk duan të jenë më “front” për autoritetet e Kosovës.

Sipas tij, pjesëtarët e komunitetit serb në Kosovë kanë pritur dhjetë vjet për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, por diçka e tillë nuk ka ndodhur.

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.

Po më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën.

Serbia kërkon që Kosova të zbatojë marrëveshjet e arritura, por Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik.

Simiq, më pas, i ka ftuar të pranishmit në protestë që të përshëndesin nënkryetarin e Listës Serbe, Millan Radoiçiqin, i cili aktualisht është në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara, për shkak të përfshirjes së tij në krim të organizuar ndërkombëtar.

Atë e kërkon edhe Kosova, pasi autoritetet e drejtësisë e lidhin emrin e Radoiçiqit edhe me vrasjen e politikanit opozitar serb, Oliver Ivanoviq.

Fjalime në protestë kanë mbajtur edhe punëtorët e arsimit, shëndetësisë dhe gjyqësorit të Kosovës.

Ata i janë drejtuar turmës me mesazhin se janë kundër “shkeljes së të drejtave elementare”, se nuk do të lejojnë “përzënien nga këto zona”.

Zyrtarë të institucioneve të drejtësisë kanë thënë se nuk do të punojnë më për institucionet e Kosovës.

Sipas tyre, protestat po mbahen për të parandaluar "autoritetet e Kosovës që t'i ndajnë nga Serbia".

Një ditë më parë, më 5 nëntor, në komunat veriore, ftesat për protesta janë vendosur në hapësira të ndryshme publike.

Në këto ftesa, qytetarëve u është bërë thirrje që të vendosin flamurin e Serbisë në pronat e tyre private, pasi flamujt të tillë veçse janë vendosur në hapësira publike.

Policia e Kosovës ka thënë përmes një komunikate se është njoftuar për protestën e 6 nëntorit dhe se ka marrë masa për të siguruar mbarëvajtjen e protestës.

Megjithatë, ekipet e Radios Evropa e Lirë në terren nuk kanë parë zyrtarë policorë me uniforma të policisë.

Kjo protestë vjen një ditë pasi përfaqësuesit e serbëve nga veriu i Kosovës kanë vendosur të largohen nga të gjitha institucionet e Kosovës: Qeveria, Kuvendi, pushteti lokal, gjyqësori dhe policia.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti u ka bërë thirrje serbëve që të mos braktisin institucionet e Kosovës dhe që të mos jenë pre “e manipulimeve politike dhe lojërave gjeopolitike”.

Kryeministrja serbe, Ana Bërnabiq, në anën tjetër, e ka mbrojtur vendimin e serbëve në Kosovë për dorëheqje.

Plani për targat

Prej 1 nëntorit, Qeveria e Kosovës ka nisur të zbatojë planin e saj - në tri faza - për riregjistrimin e makinave me targa të lëshuara nga Serbia.

Faza e parë përfshin qortimin e shoferëve, e dyta parasheh gjobë deri në 150 euro për ata shoferë, dhe e treta targa provuese.

Zbatimi i këtij plani pritet të përfundojë më 21 prill dhe, nga ajo datë, në qarkullim do të lejohen vetëm makina me targa RKS.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë shprehur zhgënjim pse Qeveria e Kosovës nuk ka vepruar në përputhje me kërkesën e tyre për shtyrje 12-mujore të vendimit për targat.

Kosova dhe Serbia kanë nisur negociatat për normalizimin e marrëdhënieve më 2011, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Procesi i negociatave pritet të përfundojë me marrëveshje ligjërisht të detyrueshme.

Ndonëse Kosova deklaron se kjo marrëveshje duhet të përfshijë njohjen e ndërsjellë, Serbia nuk pranon, duke insistuar në “zgjidhje kompromisi”.