Aşgabatda täze stomatologiýa merkezi gurulýar, Lebapdaky diş merkezlerine ýarym asyr boldy
15-nji martda Aşgabatda guruljak döwrebap lukmançylyk desgalarynyň birbada üçüsiniň düýbüni tutmak dabarasy geçirildi. Olaryň arasynda Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezi, Halkara pediatriýa merkezi, şeýle-de Stomatologiýa merkezi hem bar. Dabara Halk maslahatynyň başlygy, asyl käri boýunça diş lukmany bolan Gurbanguly Berdimuhamedow hem gatnaşdy.
Şol bir wagtda, habarçylarymyz paýtagtdan tapawutlykda, sebitlerde, beýleki saglyk edaralary bilen birlikde, stomatologiýa merkezleriniň ýagdaýynyň gözgynydygyny, hyzmatlaryň bahalarynyň hem köpler üçin juda gymmatdygyny aýdýarlar.
Lebabyň dolandyryş merkezi Türkmenabatda döwletiň eýeçiligindäki üç sany, ýagny Lebap welaýat stomatologiýa merkezi, onuň çägindäki Çagalar merkezi, şeýle-de ‘Melhem’ atly stomatologiýa merkezi hereket edýär. Olaryň üçüsi-de baryp 1960-1970-nji ýyllarda bina edildi.
“Bu merkezleriň diwarlarynyň reňki solup, şpaklýowkasy gopup ýatyr. Merkezleriň içiniň oturgyç, tagta ýaly esbaplary, galyberse-de medisina enjamlary onlarça ýyl täzelenmändir. Bir mysal, rentgen otagynda äňiň suratyny entek 1965-nji ýylda öndürilen abzal bilen alýarlar” diýip, ýakynda stomatologiýa merkezinde bejergi alan türkmenabatly gürrüň berdi.
Söhbetdeşimiziň howpsuzlygy jähtinden onuň şahsyýetini açyp biljek maglumatlar we käbir jikme-jikler aýan edilmeýär.
Ýatlatsak ýurtda resmi ýagdaýda aglaba döwletiň eýeçiligindäki stomatologiýa merkezleri hereket edýär. 2013-nji ýylda hususy diş lukmanlaryň kabinetleri lisenziýasyz işlemekde aýyplanyp, ýapylypdy.
Emma döwletiň eýeçiliginde bolmagynda hem garamazdan, stomatologiýa hyzmatlarynyň köpüsi entegem ilat köpçüligine elýeter däl.
“Dişiňe seretdirmäge baranyňda, lukman ilki bilen Saglyk ätiýaçlandyryşynyň peýdasynyň bolmajakdygyny duýdurýar. Ýogsa medisina ätiýaçlandyryş kitapçasy bilen näsagyň tölegleri ençeme esse arzan bolmaly. Garaz, rentgen üçin 50 manat we bir plomba üçin 300 manat töleg kesdiler” diýip, 40 ýaşlaryndaky söhbetdeşimiz gürrüň berdi.
Lukmanlar bu ýagdaýlaryň özlerine bagly däldigini, soňky birnäçe ýyl bäri dowam edýän ykdysady krizisiň arasynda, ähli gerekli enjamlary öz hasaplaryna satyn almaly bolýandyklaryny aýdýarlar.
“Stomatologlar gerekli dermanlary we gurallary, diş üçin plastmassalary, keramika massalaryny, plombalamak üçin serişdeleri, hatda ellikleri hem öz hasaplaryna satyn alýarlar. Munuň üstüne, her bir stomatolog aýda döwlete 15 müň manat möçberine plan tabşyrmaly. Biz öz zyýanymyza işläp biljek däl” diýip, türkmenabatly diş lukmanlarynyň biri gürrüň berdi.
Bu aralykda, sebitde diňe çagalar üçin diş merkezinde mugt hyzmatlar göz öňünde tutulyp, öýsüz daşarda galan ýa-da maýyplyk derejeli maddy ýagdaýy agyr bolan raýatlara tölegsiz hyzmatlar hödürlenmeýär.
Emma Türkmenabadyň Çagalar stomatologiýa merkezinde 14 ýaşa çenli çagalara niýetlenen ‘mugt’ diýilýän hyzmatlar üçin hem näresmi çykdajy etmeli bolýar.
“Lukmanyň ulanjak sanjymlaryny öz ýanyň bilen getirmeli. Mundan başga-da, ‘el haky’ diýip lukmanyň jübüsine hökmany 50 manat goýaýmaly. Bu eýýäm özboluşly bir däbe öwrülipdir” diýip, ýakynda çagasynyň dişine seretdiren beýleki bir söhbetdeşimiz aýtdy.
Şol bir wagtda, ol bu merkezde goşmaça pula has döwrebap bir otagyň hem bardygyny, ol ýerde ulanylýan dermandyr serişdeleriň hem degişlilikde has täzedigini aýtdy. Söhbetdeşimiz munuň näresmi ýagdaýda hereket edýändigini belledi.
“Bu merkezdäki adaty stomatologiýa otagyndaky oturgyç 1980-nji ýylda öndürilipdir. Onuň daşynyň örtgüsi hem tozup, birnäçe ýerinden ýamalypdyr. Ýöne goşmaça näresmi töleg üçin aýratyn bir otag bar. Ol ýere nobatsyz goýberýärler we has gowy bejergi berýärler” diýip, söhbetdeşimiz aýtdy.
Ýokarda gürrüňi edilen ýagdaýlar boýunça ady agzalan stomatologiýa merkezlerinden, galyberse-de Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginden kommentariýa almak başartmady.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.