İHTİLÂF VE CERBEZE
Zararlı ihtilâf ve anlaşmazlığın sebep ve nedeni:
“Bu haktır.” düsturu yerine “Yalnız hak budur.” denmesidir.
“En güzeli budur.” hükmü yerine “Güzeli budur.” hükmüne yer verilmesidir.
“El-hubbu fi’llah.” / “Allah için sevmek.” Merhametli esas ve ilkesi yerine;
“El-buğzu fi’llah.” / “Allah için düşmanlık etmek.” hükmüne yapışmaktır.
Kendi mesleğinin muhabbet ve sevgisi yerine,
Başka meslekten nefret etmek onun yerine geçmiş;
Hareketlerine hâkim ve egemen kılınmıştır.
Hakikat ve gerçeğe muhabbet yerine, “Ben” tarafgirliği işe karışmış.
Vesile, delil, maksat, gaye ve amaçlar yerine ikame edilmiştir.
Halbuki fasid / bozuk bir delil ile, hak bir netice zihinde yer alabilir.
Bâtıl bir vesile ile, hak bir gaye fikirde tespit edilebilir.
Madem gaye ve maksat haktır; delil ve vesilelerdeki fesad ve bozukluk yüzünden;
Kalblerin böyle ayrı ayrı olmasına sebebiyet vermemeli.
Aslında ihtilâf ve anlaşmazlığın sebebi;
Adalet üzere karar vermeyen, haksızlık yaparak zâlim bir hâkim olan cerbezedir.
Çünkü cerbeze, aldatıcı sözlerle hakikati gizler. Hakkı bâtıl, bâtılı hak olarak gösterir.
Tenkit fikrine ve kötümserliğe dayanan cerbeze; aldatıcı sözlerle gerçeği gizler.
Velhasıl cerbeze daima zâlimdir.
Kısaca cerbeze; çeşitli büyük işlerde yalnız kusurları görür.
Aldanır ve aldatır. Kötülük ve günahı sünbüllendirerek güzellik ve iyiliklere galebe ettirir.
İşte bu cerbezenin acayip tavrı; zaman ve mekânda değişik şeyleri toplar ve bir yapar.
Herşeyi o siyah perde ile seyreder. Gerçekten cerbeze, çeşit çeşit gariplikler yumağıdır.
Halbuki, güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen hayatından lezzet alır.
x
Herkes, zamandan şikâyet ediyor!
Acaba bu tenkitten Allah’ın bediî / güzel san’atlarına itiraz anlaşılmaz mı?
Hayır asla! Belki mânası şudur:
Güya şikâyetçi der ki, istediğim emir ve arzu ettiğim şey ve iştahlandığım hâl;
Allah’ın ezelî hikmeti, düstur ve prensibiyle tanzim olunan âlemin mahiyetine uygun değil.
Allah’ın daimî / sonsuz iyilik, ihsan ve lütuf pergeliyle nakşolunan kanunu buna müsait değil.
Cenabı Hakkın irade ve dileme matbaasında basılan zamanın tabiatı, muvafık ve uygun değil.
Umumî maksat ve faydaları yaratan İlâhî hikmet razı değil ki,
Yaratılmış ve yaratılabilir olan şu imkân dünyası;
Mutlak Feyyaz / sonsuz ve sınırsız bereket ve bolluk veren Allah’ın kudreti;
Akıllarımızın hendesesi ve heveslenmemiz doğrultusunda,
İstediğimiz meyvaları koparsın! Olacak şey mi?
Kaldı ki, verse de tutamaz, düşse de kaldıramayız.
Evet, bir şahsın hevesi için büyük, muhit / kuşatıcı geniş bir daire;
Çok daha önemli olan hareketinden geri bırakılamaz.
Özetle: Aldatıcı sözlerle gerçeği gizleyen;
Hakkı bâtıl, bâtılı hak gösteren cerbeze hâkim ve söz sahibi olmamalı.
Yalnız seyyiat / kötülük tarafını konuşturmamalı.
Onun hasmı olan hasenatı / güzellikleri de, dinlemeli.
Sonra muvazene edip / ölçüp tartmalı.
Haşir mizanındaki / kıyametten sonra kurulup günahları ve sevapları tartacak haşir terazisinin;
Âdilane hükmüne / âdil bir şekilde vereceği karar ve hükme;
Muhabbetle hak vermelidir.