Gazze'de kaçan mülteciler açlık ve hastalıkla karşı karşıya: 'Karanlık Çağdayız'
Kirli deniz suyunda yıkandılar, tıklım tıklım çadırlarda uyudular, bulabildikleri az ekmek yediler veya bazı günler hiç yemek bulamadılar.
Haber: Mert Osman Erman
Güney Gazze'de, yüz binlerce mülteci, her geçen saat derinleşen ve her türlü güvenlik ağıyı sınırına getiren bir insani krizin ortasında bulunuyor.
Mülteciler, Kuzey Gazze'den İsrail'in bombalama kampanyasından kaçarak geliyorlar. Salah al-Din yolunu takip ederek güneye doğru akıyorlar, çoğu yaya olarak binlerce kişi, bazıları az eşyayla, çoğu sadece çocukları ve sırtlarındaki kıyafetlerle geliyorlar. On binlerce kişi Deir al-Balah'ta durdu, bu sığınak dalgası tarafından krize sürüklendiği söylenen merkezi bir Gazze şehri. Deir al-Balah'taki mülteciler, hızla Birleşmiş Milletler sığınakları olarak kullanılan okul binalarına sıkıştırılmış durumda, bir sınıfta 70 kişiye kadar, yiyecek artıklarıyla çevrili ve sineklerle dolu.
"Alan hakkında konuşmak isterseniz, sırt üstü yatmaya bile yetecek kadar yer olmadığı için yan tarafımızda yatıyoruz," dedi Gazze Şehri'nden Jabalia'dan ailesiyle kaçan 29 yaşındaki demirci Hassan Abu Rashed.
"Eğer yiyecek hakkında konuşmak isterseniz, umut ederiz ki günde birkaç dilim ekmek buluruz. Sağlık hakkında konuşmak isterseniz, okuldaki lağım sistemi bozuk. Hastalıklardan bahsetmek isterseniz, burada su çiçeği, uyuz ve bit var. Durumumuzdan bahsetmek isterseniz, çaresiziz."
Deir al-Balah'daki bir okulun kapısında, 42 yaşındaki baba Khaled Filfel, çok özel bir ihtiyaç nedeniyle yalnız ve stresliydi. "21 yaşındaki kızım engelli ve onun için bebek bezi bulamıyorum," dedi. Üstüne üstlük, o gün bugüne kadar su veya yiyecek bulamadıklarını söyledi.
Ancak Filfel için iki kurtarıcı unsur vardı. İlk olarak, eşi ve altı çocuğu Hamas'ın İsrail'i saldırdığı sırada Gazze'de değillerdi. İkincisi, oğullarını okulun yakınındaki bir aile evinde gören biri olduğunu ve onlara barınak teklif ettiğini söyledi. "Kızımın durumu nedeniyle bize barınak teklif ettiler," dedi Filfel. "Bazı insanlar burada birbirlerine bakıyorlar."
Bu savaşın başlamadan önce, BM'nin mülteci ajansı UNRWA, her okulda 1.500 yerinden edilmiş kişiyi barındırma planı yapmıştı, ajansın Gazze direktörü Thomas White, BBC'ye söyledi. Ancak şu anda dönüştürülen ortalama okul sığınağı 6.000 kişiyi barındırıyor - güneydeki 94 sığınakta toplam 670.000 kişi. "Sayılar tarafından ezildik," dedi White. "Her yerde insanlar var. Hijyen çok zor, tuvalet başına yaklaşık 125 kişi, duş birimi başına yaklaşık 700 kişi ortalamamız var. Bu okullara sıkışmış bu kadar çok insanın nemini hissedebilirsiniz, insanlık kütlesini koklayabilirsiniz."
Deir al-Balah'daki okulun sınıflarının ve avlularının kalabalığını ve darlığını aşmak için, yeni sakinlerinden bazıları plajın önüne kısa bir yürüyüş yaparlar.
Cumartesi sabahı, denizde kendilerini ve kıyafetlerini yıkamaya çalışan genç bir aile vardı, su üzerinde yüzen ve kumsalda dağılmış olan çöplerden kaçınmaya çalışıyorlardı. İşleri bitince, kıyafetlerini güneş altında astılar. Deir al-Balah'da üç haftadır bulunuyorlardı.
"Bunu karanlık çağlara döndüğümüzü söyleyebiliriz," dedi baba Mahmoud al-Motawag, 30 yaşında. "Her şeyi deniz için kullanıyoruz," dedi. "Kendimizi yıkamak, kıyafetlerimizi yıkamak, mutfak gereçlerimizi temizlemek, temiz su bulamadığımızda içmek için denizi kullanıyoruz. Günde sadece bir öğün yiyoruz ve balıkçılardan çocuklarımız için bir veya iki balık vermelerini rica ediyoruz." Mahmoud, Jabalia'dan bir çiftçi, ailesinin bombardımandan kaçtığını söyledi. İki çocuğunun yanı sıra dört ve iki yaşlarında bir erkek ve bir kız çocuğuyla karısı Duaa'nın yanındaydı. Aile, deniz kenarında tüm gün geçiriyordu, Mahmoud'a göre kıyafetlerinin kurumasını beklemek için bir kısmı, ancak çoğunlukla geçici evleri olan sıcak çadıra geri dönmekten kaçınmak için.
Duaa, sadece 20 yaşında olan büyük bir bebek karnına koydu. Bir ay içinde doğum yapması gerektiğini söyledi. Yerel hastanenin zaten dizlerinin üzerinde olduğunu, kirli ve kalabalık okulda doğum yapmaya zorlanabileceğini düşündü.
"Korkuyorum," dedi Duaa. "Doğumun uzun zaman alacağından korkuyorum, bebeğim için korkuyorum, kıyafet veya battaniye olmayacağından korkuyorum. Her şey doğum için planlandı, sonra her şey değişti." Şu an için, sadece bir mülteci olmanın getirdiği günlük zorluk vardı ve sekiz aylık hamileydi. "Fiziksel ve zihinsel olarak yorgunluk yaşıyorum," dedi Duaa. "Çocuklarım küçük ve tuvaletler için 15 ila 30 dakika sıra beklemek zorunda kalıyoruz. Deniz kenarında uzun süre oturduğum için ağrı çekiyorum, bu geçmiyor."
Deir al-Balah'daki hastaneye ulaşabilse bile, güvenli ve konforlu bir doğum garanti değildi. Diğer Gazze Şeridi'ndeki hastaneler gibi, Al-Aqsa hastanesi de zor durumdaydı. Mülteciler güneye hareket ettikçe, İsrail'in bombardımanı da hareket etti, Deir al-Balah'ın yerleşim bölgelerindeki binaları yıktı ve yaralıları oraya gönderdi.
Al-Aqsa'da 20 yıldır çalışan 55 yaşındaki acil doktor Khalil al-Duqran, Salah al-Din yolundaki bir saldırıdan kaynaklanan yaralıların gelmeye başladığı sırada BBC ile telefonda konuşuyordu.
"Şu anda geliyorlar, yüzlerce yaralı insan, onlarca kişinin başında ve uzuvlarında yaralar var," diye bağırdı, arka planda kaos sesleri duyuluyordu. "Bu halkımızın bir katliamıdır." Al-Duqran özür diledi ve telefonu kapattı. Daha sonra, kaos durulduğunda geri aradı, perişan bir haldeydi. "Bu 20 yıllık kariyerimde gördüğüm en zorlu savaş," dedi. "Her gün onlarca veya yüzlerce yaralı ve ölü geliyor. Çocuklar üst ve alt uzuvlarında ampute edilmiş bir şekilde geliyor, ciddi baş yaraları var."
Gazze'nin diğer hastaneleri gibi, Al-Aqsa'nın neredeyse işlemesi için gereken her şey azalmış durumdaydı. "Ağaç paletlerinden yatak yapıyoruz, neredeyse tüm ilaçların yaklaşık %90'ını kaybettik," dedi Al-Duqran. "Operasyon odası tepsilerinden çeyrek düzeltme cihazlarına kadar her şey bitti ve yoğun bakımda, basitçe artık hastaları hayatta tutamayacağız."
Kuzey Gazze'deki İsrail'in hava ve kara saldırısı yoğunlaştıkça, insanlar Salah al-Din yolunu Deir al-Balah'a ve Güney Gazze'nin tüm şehirlerine doğru akıtmaya devam ediyor.
Ancak birçok okul sığınağında artık yer yok. Bu nedenle mülteciler, birleşik milletler bayrağına mümkün olan en yakın konumda olmak için binaların yanlarına değişik çatılar inşa ediyorlar, ancak hava kötüleştikçe dış ortamda yaşamak zorunda kalıyorlar.
"İnsanlar giderek açıkta yaşıyor," dedi Unrwa Gazze direktörü Thomas White. "Şu anda Kasım ayı için oldukça sıcak, ancak çarşamba günü soğuk havanın gelmesini bekliyoruz," dedi. "İnsanlar ciddi şekilde maruz kalacak."
Dünya Gıda Programı'nın Gazze'deki temel ihtiyaçları karşılayan her dükkandan, Cuma günü temel malzemeler tükendi, WFP sözcüsü Alia Zaki, BBC'ye söyledi. Fırınlar ekmek yapmak için gazları olmadığını, Deir al-Balah ve Gazze genelinde beslenme eksikliği dalgasının olabileceğini söyledi.
"İnsanlar sağlıklı olmak için yeterince yemiyorlar, bu nedenle bağışıklık sistemleri zayıflıyor," dedi Zaki. "Ekmek için beş veya altı saat sıraya giriyorlar ve boş dönüyorlar."
Cumartesi günü Deir al-Balah'daki plajda, bu durumda olan Mahmud ve Duaa'yı bekleyen hoş olmayan bir durum buydu. Ekmek aramak için göreceli cennet olan plajdan ayrılmak için zihinsel olarak hazırlanıyorlardı.
"Çok uzun saatler bekleyebiliriz, sadece fırınların tekrar kapalı olduğunu ve çocuklarımız için tekrar hiçbir şey bulamayacağımızı öğrenebiliriz," dedi Mahmud.
"Atalarımızın hayatı savaştı ve bizim hayatımız da savaştı," dedi yorgun bir şekilde. "Ve şimdi savaş çocuklarımıza da yetişti."