Раиф Усманов: Соңгы вакытта почтаны ниндидер кибеткә әйләндереп бетерделәр
«Ирек мәйданы» баш мөхәррире Раиф Усманов почта эшчәнлегенә карата фикерен белдерде.
Соңгы ике язылу кампаниясе авыррак үтте. Узган ел җәй көне авыр булган иде. Бу кышкысы да шулайрак булды. Сәбәбе: почтаның начар эшләвендә. Күп кенә почта бүлекләрендә хезмәткәрләр җитешми, чөнки хезмәт хаклары түбән. Авылларда бигрәк тә. Авыл аралары ерак, аннары авыллар да кечерәйде, газета яздырып алучылар да кимеде. Аларның бөтен нечкәлекләрен белмим, безгә килеп ирешкән мәгълүматлар буенча, 6, 10 мең хезмәт хакы алучылар бар. Физик хезмәт тә бит ул, күпме йөрергә кирәк.
Кызганычка, соңгы вакытта почтаны ниндидер кибеткә дә әйләндереп бетерделәр. Аларның өсләренә газета-журнал сату гына түгел, ә товар сату да йөкләнгән, планнары бар. Моны бераз уйланып бетерелмәгән алым дип уйлыйм. Бер яктан – кызык идеядер. Авыл җирендә күп кенә төбәкләрдә кибетләр юк. Мәсәлән, Татарстан өчен кирәк түгелдер, чөнки бездә авылларда кибетләр бар, ихтыяҗ юк.
Икенче иң зур хата: дәүләт тарафыннан почтага дотацияләр бетерелү булды. Мин үзем бу өлкәдә күптән эшлим. 98нче елларда ук җыелышларда катнашканым булды. Шушы дәвердә почтаның ничек итеп алга барганын да, артка чигенгәнен дә күрдек. Авыр вакытлар моңа кадәр дә булды, алары ничектер хәл ителде, шуңа күрә мин киләчәккә өмет белән карыйм. Почта – урамдагы ниндидер бер кечкенә генә киоск түгел, ул бит – бөтен илне тотып тора торган системалы бер тармак. Аның социаль функциясе дә бар.
Үзәкләштерү дә шактый гына зыян салды. Элек Татарстан почтасы – үзалдына эшләп ятучы бер әйбәт кенә оешма иде. Безнең хәзер каталогка керүләр – барысы да Мәскәү аша эшләнә. Элек бәяләрне формалаштыру үзебездә эшләнә иде. Газеталарга язылу вакыты да иртә төгәлләнә, элек аны да озайта идек.
Әлбәттә, без «бүген бөтен әйбер цифрлашкан» дип тә әйтәбез. Алла сакласын, берәр нәрсә була калса, нишлибез. Бөтен әйберне бу интернетка гына кайтарып калдыру шулай ук дөрес түгел. Тиражларның әле үскән вакытларын да күрербез, илһамланып эшли торган вакытлар да килер, дип җыелышларда да әйтәм. Кыен вакытларны ничек тә булса, тиражны да, укучыларны да саклап, үткәреп җибәрергә иде.
Почтадагы авыр вазгыять төрле хакимият органнарын да борчый. Республика, өлкә парламантларында бу мәсьәләләрне күтәрәләр. «Тамчы тама-тама» берәр нәтиҗәсе чыгар, дип өметләнәм мин үзем. Хәбәрләрдән ишетелгәнчә, Дәүләт Думасында да карала башлады, анда тикшерүләр дә бара, нәтиҗәсе булмый калмас. Почтаның эше җайга салыныр дип уйлыйм. Бу хәл авыр, ләкин оптимизм белән карыйм.
Бу ярты еллыкта узган кыш белән чагыштырганда 8-10 процент кимү белән төгәлләдек. Атналык газетаның гомуми тиражы – 39765. Шуларның 27445 данәсе – Татарстанда, Россия төбәкләренә 2595 данәсе китә.
Башкортстан өчен газета, «Манзара» исеме белән, 9725 данә итеп, Уфада басыла. Башкортстанда яшәүче татарлар бик күп, ә күрше төбәкләргә газета озак бара. Шушы юлны кыскарту өчен, укучыларга тизрәк барып җитсен, дигән максат белән, газета Уфада чыга. Сишәмбе көнне газетаны Казанда тапшырабыз. Аннары аерым полосаларны үзгәртеп, телепрограмманы алмаштырып, Башкорстан яңалыкларын өстәп, чәршәмбе көнне Уфада чыгарабыз. Ул көне белән халыкка тарала.
Россия буенча да шулай аерым эшләү нияте бар иде. Бу – финансларга барып тоташа, тираж әзрәк зуррак булса, шулай эшләргә дә мөмкин булыр иде. Кайчан да булса эшләнер, дип ышанам.