Новости за 10.03.2021

Пакистан коронавирустан эмдөөнүн экинчи айлампасын баштады. Эми вакцина калың элге сайылып, артыкчылык 60 жаштан ашкандарга берилмекчи. 220 миллион калктуу өлкөдө эмделүүнү каалабагандар, жада калса мындайлар медкызматкерлер арасында да көп катталууда. Өткөн аптада чыккан сурамжылоого караганда, саламаттык сактоо системасында иштегендердин дээрлик жарымы кытайлык "Sinopharm" вакцинасына көп ишене беришпейт. Азырынча Пакистанда ушул гана вакцина сайылууда. Жергиликтүү бийликтерге өткөн айда анын 504 жарым миңдей дозасы таратылган. Читать дальше...

АКШнын Казакстандагы элчилигинин өкүлдөрү Шинжаңдан качкан этникалык казактар Кайша Акан жана Мурагер Алимулы менен жолугушту. Бул тууралуу элчилик "Твиттердеги" баракчасына жазды. Кытайдагы улуттук азчылыктардын укуктары бузулуп жатканын чагылдырган Акан менен Алимулы январда Алматыда өз-өзүнчө кол салууларга туш болгон. Былтыр алар Казакстанда бир жылга качкын макамын алышкан. “Элчиликтин кызматкерлери Шинжаңдагы куугунтуктан качкан этникалык казактар менен кездешти. Алардын таржымалына кулак салуу зарыл... Читать дальше...

Түркиянын тышкы иштер министри Мавлүт Чагушоглы баштаган делегация Бишкекте расмий жетекчилер жана бизнес чөйрөнүн өкүлдөрү менен эки тараптуу кызматташтыкты талкуулап жатат. Түркиядагы Кыргызстан достук маданият коомунун ардактуу төрагасы, ишкер Айбек Сарыгул менен маекти сунуштайбыз.

Бишкекте "Доор өзгөрткөн аял лидерлиги” аттуу форум өттү. Анда аялдардын коомдогу жана саясаттагы орду талкууланды. Бир канча секцияга бөлүнүп өткөрүлгөн жыйында катышуучулар COVID-19га каршы күрөштө аялдардын аткарган иштерин өзгөчө белгилешти. Форум жергиликтүү кеңешке шайлоо алдында өтүп жатат. Максаты - аял талапкер менен шайлоочулардын укуктук сабаттуулугун жогорулатуу.

Президент Садыр Жапаров Түркиянын тышкы иштер министри Мевлүт Чавушоглу менен Бишкекте кызматташуунун мындан аркы багыттарын такташты. Бул аталган өлкөнүн башкы дипломатынын Кыргызстанда бийлик алмашкандан кийинки алгачкы расмий иш сапары болуп калды. Анкара буга чейин Бишкекке бозгундагы диниятчы Фетхуллах Гүлендин тарапкерлери боюнча талап коюп келчү. Чавушоглунун бул сапарында да аталган уюм жөнүндө сөз козголду. Талылуу тема кайрадан козголду Кыргызстандын лидери Садыр Жапаров менен Түркиянын... Читать дальше...

Армениянын куралдуу күчтөрү премьер-министр Никол Пашиняндын кызматтан кетүүсүн жана кезексиз парламенттик шайлоо өткөрүүнү талап кылган чакырыгын кайталашты. Мунун алдында премьер Башкы штабдын командачысы Оник Гаспарян 10-марттан тарта кызматынан алынганын билдирген болчу. Армениянын армиясы өткөн айда Никол Пашиняндын отставкасын талап кылгандан бери өлкөдө саясий кризис курчуду. Премьер ал чакырыкты "аскердик төңкөрүш аракети" деп баалап, тарапкерлерин көчөгө алып чыккан. Ошол эле маалда... Читать дальше...

- Кыргызстан өз жарандарын алып келүү үчүн Сирияга учак жөнөтөт. Сирия менен Ирактагы согушка 850 кыргызстандык кетип, анын 150сү ошол жакта набыт болгону кабарланган. - Кылмыштуу кирешесин адалдаган деп айыпталган, экс-бажычы Райымбек Матраимовдун жүрөгүнө жеке клиникада операция жасалат. Ал 20-февралда эки айга камалып, бир нече күндөн кийин жеке менчик ооруканага жаткырылган. - Нур-Султан жана Алматы коронавирус тез жайылган «кызыл зонага» киргизилди. Эки шаарда тең вирустун бир адамдан экинчисине жугуу көрсөткүчү өстү.

Кытай бийлиги БУУнун конвенцияларын бузуу менен Шинжаңдагы уйгурларга каршы геноцидди улантып жатат. Бул тууралуу АКШдагы Newlines стратегия жана саясат институту жарыялаган баяндамада айтылат. Институттун эксперттери Бээжин жергиликтүү мусулмандарга багытталган катаал саясаты менен кайсы эл аралык келишимдерди бузуп жатканын талдап чыккан. Ал эми Кытайдын бийлиги өткөн аптада Шинжаң боюнча айыптоолорду “абсурд” деп, кайрадан четке какты. Эксперттердин баяндамасы Кытайдын Шинжаң аймагындагы уйгурлар... Читать дальше...

Ооганстанда Бамиан өрөөнүндөгү Будданын байыркы айкелдери талиптер тарабынан  жардырылганына 20 жыл болду. 9-мартта 6-кылымга таандык тарыхый жана маданий мурасты эскерүү иш-чарасы өттү. “Будда менен түн” деген долбоордун алкагында жок кылынган айкелдердин элестери 3Д мерчеминде чоң экрандан көргөзүлдү. 55 жана 37 метрлик бийиктиктеги айкелдер аскаларга чегилип жасалган. Ооганстандын Маалымат жана маданият министринин милдетин аткаруучу Мохаммад Тахир Захир байыркы мурасты кыйратууну “100 жылдыктын эң чоң маданий кылмышы” деп атады... Читать дальше...

10-март күнү Кара-Кулжа районунун Буйга айылында Ж.Абидинов атындагы орто мектеп толугу менен күйүп кетти. Бул тууралуу Өзгөчө кырдаалдар министрлиги (ӨКМ) маалымдады. Ага ылайык өрт өчүрүү кызматына таңкы саат 04:16да кабар түшүп, саат 06:35те өрт чектөөгө алынган. Таңга жуук саат 08:25те өрт толук өчүрүлгөн. Учурда кырсыктын келип чыгуу себептери жана келтирилген чыгымдарды тактоо иштери жүргүзүлүүдө. Кара-Кулжа районунун Буйга айылынын тургуну Амитбек Абдыкеримовдун “Азаттык” радиосуна билдиришинче... Читать дальше...

Европа парламенти Венгрия, Польша жана Словениядагы медиа эркиндикти талкуулаганы жатат. 3 мамлекет маалымат каражаттарынын эркиндигин чектөөгө аракет кылууда деген сынга туш болуп келатат. Сессияда Еврошаркеттин 3 мүчөсүнүн бийликтери көз каранды эмес медианын үнүн басуу аракеттерин кантип көрүп жатканы талкууланат, - деп айтылат Европарламенттин билдирүүсүндө. Бирок, эч кандай резолюция кабыл алынбайт. Венгрия менен Польшанын бийликтеги улутчул өкмөттөрү демократиялык эркиндиктерге, маалымат каражаттарына... Читать дальше...

Арменияда премьер-министр Никол Пашинянга каршы чыккан Куралдуу күчтөрдүн Башкы штабынын жетекчиси Оник Гаспарян кызматтан кетти. Армениянын Куралдуу күчтөрүнүн Башкы штабынын командачысы Оник Гаспарян 10-марттан тартып кызматтан четтетилди деп эсептелет. Премьер-министр Никол Пашиняндын өкмөтү мындай билдирүүнү шаршембиде аскер кызматы тууралуу мыйзамдарга таянып жасады. Пашинян өлкөдөгү жогорку аскер кызматкерин «саясий кутумга», «чыккынчылыкка» айыптаган. Ал 1-мартта аянтта тарапташтарынын алдына чыкканда аскерий күчтөрдү саясатка... Читать дальше...

Кыргызстанда жарандык коомдун өкүлдөрү Конституциянын жаңы долбоору эреже бузуу менен кабыл алынып жатканына байланыштуу тынчсыздануусун билдирип, парламент төрагасына жана депутаттарга ачык кайрылуу жолдошту. 10-мартта жарыяланган кайрылууга он чакты белгилүү юристтер, укук коргоочулар жана активисттер кол коюшту. Алар долбоордун аталышы Конституцияга дал келбей жатканын, 1 ай ичинде коомдук талкуу өткөрүү тууралуу талап сакталбаганын, мыйзам долбоорун парламенттин кароосуна киргизүү жана кабыл алуу процедурасы бузулганын... Читать дальше...

Бишкектин Биринчи май райондук соту 10-мартта Кой-Таш жана башка окуялар боюнча бириктирилген ишти карады. Судья Азирет Медеров Кой-Таш окуясы боюнча жазык ишин териштирүүнүн мөөнөтүн 2 айга - 11-майга чейин узартуу тууралуу чечим чыгарды. Бул тууралуу айыпталуучулардын бири Кундуз Жолдубаева "Азаттыкка" билдирди. Анын айтымында, сотто айыпталуучулардын бөгөт чарасы да каралды. Соттун чечимине ылайык Кой-Таш ишинде айыпталып жаткан Асел Кодуранова, Ирина Карамушкина, Кундуз Жолдубаева, Равшан Жээнбеков... Читать дальше...

Жогорку Кеңеште Конституциянын жаңы долбоорун референдумга коюу жөнүндө мыйзам долбооруна добуш берилбей калды. Спикер муну долбоорду парламенттин аппараты добуш берүүгө киргизбегени менен түшүндүрдү. Документти сессияга алып чыгуунун жол-жобосу Жогорку Кеңеште талаш-талкууну жаратып, аны колдогондор менен каршы чыккандар кайым айтышты. Добуш берилбей калган долбоор «Кыргыз Республикасынын Конституциясы жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзам долбоору боюнча референдумду (бүткүл элдик добуш... Читать дальше...

АКШ Иран өкмөтүн Федералдык иликтөө бюросунун (ФБР) мурдагы агентинин тагдыры тууралуу “ишенимдүү” маалымат берүүгө үндөдү. “Кошмо Штаттар Боб Левинсонду эч качан унутпайт”, -деди Мамлекеттик катчы Энтони Блинкен 9-мартта. Ал күнү экс-агенттин дайынсыз жоголгонуна 14 жыл болду. Роберт (Боб) Левинсонду 2007-жылдын мартында Ирандын Киш аралындагы курорттон уурдап кетишкен. Ошол маалда ал Борбордук чалгындоо башкармалыгы (ЦРУ) менен келишимдин негизинде кызматташып жатканы кабарланган. Вашингтон... Читать дальше...

Украинада дезинформация жана пропагандага каршы борбор түзүлөт. Президент Владимир Зеленский 9-мартта маалымат коопсуздугунун коркунучтарын билүү маанилүү экенин, Украина дезинформацияга, анын ичинде Орусия тараптын аракеттерине каршы күрөштө биринчи катарда турганын Киевдеги форумда билдирди: "Мен Улуттар уюмуна Украинада дезинформацияга туруштук берүү борборун негиздөө сунушун киргиздим. Борбор жакынкы келечекте ишин баштамакчы. Болочокто ал эл аралык хабга айланат". Президенттин айтымында... Читать дальше...

Бүгүн, 10-мартта Нарын облусунун Жумгал районунда нааразалык акциясы өттү. “Азаттыктын” аймактагы кабарчысы маалымдагандай, жумгалдыктар автожолдун абалына нааразы болуп, жол тосушту. Жергиликтүүлөр Кочкордон Жумгалга бурулган жерден баштап Чаек айылына чейинки жолдун абалы өтө начарлап, каттоого мүмкүн болбой калганын айтышты. Нааразы болгондор эртең менен Жумгал айылынын кире беришине чогулуп, жолдун эки тилкесин тең тосуп, машиналарды өткөрбөй коюшту. Жол тосууга болжол менен 100дөн ашуун тургун чогулган. Читать дальше...

Орусиянын байланыш, маалымат технологиялар тармагын тескеген Роскомнадзор кызматы "Твиттер" социалдык тармагынын ылдамдыгын азайтуу чаралары көрүлгөнүн билдирди. Мекеме муну менен “орус жарандарын жана интернет кызматын Орус Федерациясынын аймагында мыйзамдарды аткарттырууну” көздөгөнүн түшүндүрдү. Маалыматка караганда, "Твиттер" "2017-жылдан бери жашы жетелектерди өз жанын кыюуга азгырган, балдардын порногафиясы камтылган, маңзаттарын колдонуу тууралуу маалыматтарды” өз платформасынан алып сала элек. Читать дальше...

Түркиянын тышкы иштер министри Мевлүт Чавушоглу 10-мартта Бишкектеги расмий сапарынын жүрүшүндө "Маариф" фонду жана диний аалым Фетхулла  Гүлендин кыймылы тууралуу маселени  көтөрдү. Кыргызстандын тышкы иштер министри Руслан Казакбаев менен Чавушоглунун жолугушуусунда эки тараптуу кызматташтык, президент Садыр Жапаровдун алдыда  Түркияга мерчемделген сапары тууралуу да сөз болду.   Тараптар жолугушуудан кийин биргелешкен басма сөз жыйынын өткөрүштү. Анда түрк тышкы иштер министри эки мамлекеттин... Читать дальше...

Мамлекеттик каттоо кызматы 10-мартта маалымат таратып, жаңы үлгүдөгү паспортторду берүүдөгү ыңгайсыздыктар үчүн кыргызстандыктардан кечирим сурады.  Мекеменин билдирүүсүндө паспорт берүүдөгү мүчүлүштүк коронавирус менен байланыштуу экени, пандемиядан улам 2004-жылдагы паспорттор менен 2006-жылдагы жалпы жарандык паспортторду алмаштыруунун мөөнөтү узарып кеткени айтылган.   Жаңы үлгүдөгү биометрикалык паспорттор боюнча долбоорду ишке ашыруу  2020-жылдын башынан тартып жүрүп келгенин,  бирок пандемия... Читать дальше...

Кыргызстанда жашаган аялдар үчүн күтүүсүз бойго бүтүү маселеси курч бойдон калууда. Мындай абал ар дайым кооптуу, бойдон алдыруу эненин өлүмү менен бүтүшү ыктымал. Пландалбаган, күтүүсүз бойго бүтүү адатта төмөндөгүдөй учурларда болот: Сактанбаган жыныстык катнаш, үй-бүлөнү пландоодогу талаптардын жоктугу, аялдарга контрацептиваларга байланыштуу маалымат жетпей калганда. Кээде аял колдонгон контрацептивалык каражат 100 пайыз таасирлүү болбой, аны колдонууда кандайдыр бир мүчүлүштүк болсо;... Читать дальше...

Бишкек шаардык соту борбор калаада митинг жана башка тынч акцияларды өткөрүүнү эки айга чектеген чечимди жокко чыгарды. Бул тууралуу 10-мартта “Азаттык” радиосуна “8/365” демилге тобунун өкүлү, юрист Евгения Крапивина билдирди. Анын айтымында, райондук соттун Биринчи Май райондук акимчилигинин митингдерди бир гана жерде өткөрүү демилгесин колдогон чечими жокко чыгарылды. Юрист акимчиликтин демилгеси мыйзамсыз болгонун айтууда: “Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органы чынында чектөөгө укуктуу. Бирок чектөө бардык иш-чараларга эмес... Читать дальше...

Кытай бийлиги Бириккен Улуттар Уюмунун геноцидди алдын алуу жөнүндөгү Конвенциясын бузуп, этникалык уйгурларга каршы уланып келаткан “тукум курут аракеттери” үчүн жооптуу. Бул тууралуу көз карандысыз эксперттер 9-мартта сунуш кылган докладда айтылат. Вашингтондогу Newlines Institute for Strategy and Policy аналитикалык борборунун докладында Кытай өкмөтүнүн укуктук жоопкерчилиги анализделип, эксперттер Бээжиндин уйгур калкына жүргүзгөн саясаты БУУнун Конвенциясынын бардык беренелерин бузат деген бүтүмгө келишти. Читать дальше...

Армениянын премьер-министри Никол Пашинян Башкы штабдын командачысы Оник Гаспарян 10-марттан тартып кызматынан алынганын билдирди. Өкмөттүн сайтындагы маалыматка караганда президент Армен Саркисян премьердин Оник Гаспарянды кызматтан алуу тууралуу сунушун жокко чыгаруу максатында Конституциялык сотко мыйзамда белгиленген мөөнөттө кайрылган эмес. Андыктан мыйзамдарга ылайык генерал автоматтык түрдө кызматтан алынат. Армениянын армиясы өткөн айда Никол Пашиняндын отставкасын талап кылгандан бери өлкөдө саясий кризис курчуду. Читать дальше...