Новости за 22.12.2022

هلمند کې ادبي بهيرونه او فعاليتونه، هغه څه چې په تېرو شلو کلونو کې يې کمساری پرمختګ وکړ، خو د امکاناتو د نه‌شتون له امله يو شمېر تړل شوي او ځينې نور بيا فعاله دي. هلمند کې د نادعلي ادبي ټولنې مسؤل جانان نجاتمل وايي، دوی له تېرې يوې لسيزې راهيسې د خپلې ټولنې له لارې فرهنګي غونډې او مشاعرې جوړوي. نوموړي ازادي راډيو ته وويل، د دوی د بهير له لارې په سيمه کې ګڼ شمېر ځوانان روزل شوي، فرهنګ ادب او شاعرۍ سره اشنا شوي دي. ښاغلی نجاتمل وايي: "هغه شاعران چې شعرونه يې ښه شعرونه دي، تقريباً د پنځوسو په... Читать дальше...

د افغانستان پخواني ولسمشر اشرف غني، د طالبانو له‌خوا د نجونو پر مخ د پوهنتونونو د تړل کېدو په غبرګون کې ويلي چې طالبانو افغانستان اشغال کړی او وګړي یې برمته کړي دي. غني تېره شپه په فېسبوک پاڼه کې په یوه بیان کې وويل چې، په اوس وخت کې یوازینۍ موضوع چې ټول افغانان پرې اجماع لري، د ښځو د زده کړې او کار حق دی. هغه ويلي چې د ده په باور طالبان نه‌شي کولای د ملي او د خلکو د اجماع په وړاندې ودرېږي. اشرف غني، په افغانستان کې د ښځو د زده کړې او کار ستونزه د مایوسۍ وړ او هغه په ۲۱ پېړۍ کې د جنسیتي تبعیض یوه ښکاره نښه بللې ده. Читать дальше...

د ایران د تیاتر او سېنما لوبغاړی حسین محمدي د هغو پنځو مظاهره چیانو په ډله کې دی چې په وروستیو ناکراریو کې د بسیج ملیشو د یوه غړي د وژل کېدو له کبله په اعدام محکوم شوي دي. د تورنو کسانو دوسیې په شپږو ورځو کې د محکمې په درېیو غونډو کې فیصله شوي دي. د محمدي نوم په لومړي سر کې د محکمې په دوسیه کې نه و خو د هغه ملګرو د ازادي راډیو فردا څانګې ته د ډيسمبر په شلمه وویل چې نوموړی د محکمې وروستۍ غونډې ته بیول شوی او په اعدام محکوم شوی دی. د دوی په خبره هغه د نومبر په پنځمه په خپل کور کې نیول شوی و. Читать дальше...

افغان یوټیوبر اجمل حقیقي له خپلو څو همکارانو سره د طالبانو له زندانه ازاد شوی دی. ښاغلي حقیقي پرون چهارشنبې په یوټیوب شبکه کې یوه ویډیو ایښې او وایي له زندانه ډېرې خاطرې لري. نوموړي ويلي: "نه‌غواړم چې د هیڅ ترخې خاطرې یادونه وکړم. غواړم له خوږو خاطرو ووایم. موږ زندانیانو چې په یوه خونه کې وو، تل به مو له خپلو تجربو او ژوند څخه یو بل ته کیسې کولې. څه مو کولای شوای، زندان و، هر څومره چې د ترخو خاطرو ووایاست هومره زندان نور هم تریخ کېږي." اجمل حقیقي چې اسلام ته په سپکاوي تورن شوی و، شاو خوا شپږ... Читать дальше...

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي هم د نجونو پر مخ د پوهنتونونو د دروازو د تړلو په تړاو د طالبانو د سرپرست حکومت پر پرېکړه، خپله ژورره خواشیني څرګنده کړې. ښاغلي کرزي پرون په څو ټویټونو کې ویلي چې، د هېواد پرمختگ، ابادي او ځان بس‌یاینه د دې خاورې د هر بچي، نجونو او هلکانو، په تعلیم او زده ‌‌‌کړې پورې تړلې. هغه زیاته کړې چې د تعلیم مخنیوی نه یوازې دا چې د افغانستان پرمختیا او هوساینې ته زیان رسوي، بلکې دا هېواد به لا ډېرې بې‌چاره‌‌گۍ، بې‌وزلۍ سره مخ او پردو ته محتاج کړي. هغه د طالبانو پر مشرتابه... Читать дальше...

د امریکا متحده ایالاتو، اروپایي ټولنې او د یولسو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو په یوه ګډه اعلامیه کې د ښځو پرمخ د پوهنتونونو  د روازو د تړل کېدو په اړه د طالبانو پرېکړه غندلې. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له‌خوا خپره شوې دغه اعلامیه کې ويل شوي چې د افغان نجونو او ښځو پر وړاندې د طالبانو دغه ځپونکی اقدامات بې رحمانه او سیستماتیک دي. د واشنګټن او اروپایي ټولنې له لوري د طالبانو د دغه اقدام له غندنې سره د استرالیا، کاناډا، فرانسې، جرمني، ایټالیا، جاپان، هالند، ناروې، هسپانیا، سویس او بریتانیا د بهرنیو چارو وزیران هم یو ځای شوي دي.

د نجونو او ښځو پر لوړو زده کړو د طالبانو د بندیز لګولو په وړاندې د نړېوالو غبرګونونو په ترڅ کې د افغانستان لپاره د اروپایي ټولنې ځانګړي استازي غبرګون ښودلی. توماس نېکلاسن ويلي، د روم د اساس‌نامې له مخې په قصدي او شدید ډول د یوې ډلې یا ټولنې د هویت پر اساس له اساسي حقونو څخه محرومول، له نړيوال قانون سره په ټکر کې او هغه د بشریت ضد جنایت دی. نېکلاسن دغه څرګندونې پرون په یوه ټویټ کې کړي او ویلې دي چې د افغانانو ـ ښځو او نارینه‌و له حقونو څخه انکار، د افغانستان د پرمختګ او ثبات په وړاندې خنډ رامنځته... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو عالي کمېشنر د طالبانو له‌خوا په افغانستان کې د نجونو پر مخ د پوهنتونونو تړل کېدل د نجونو او ښځو لپاره د یوه وحشناکه او بې رحمانه اقدام په توګه یاد کړی دی. وولکر توسک پرون (د ډيسمبر په ۲۱) په یوه اعلامیه کې وویل چې، د طالبانو دغه پرېکړه په افغانستان کې د ټولو لپاره د مایوسۍ وړ په شاتګ دی. هغه زیاته کړه چې د ژوند له ټولو برخو په سیستماتیک ډول د نجونو او ښځو محرومول په نړۍ کې بې‌سارې ده. په عین حال کې د اروپایي ټولنې د بهرني سیاست مشر جوزیف بورل ويلي چې دا ټولنه په... Читать дальше...

یو شمېر محصلې نجونې وايي، د طالبانو وروستۍ پرېکړې یې پر رواني وضعیت ډېره بده اغېزه کړې ده. د کابل طبي پوهنتون د ستوماتولوژۍ د څانګې د وروستي سمستر محصله  مينه حسن‌زۍ وايي: "زما امتحان و، نور کتابونه مې کېښودل ځکه چې یوه کلمه مې نور نه‌شوای جذبولای. له پرونه زما زړه او سترګې دواړه ژاړي." د اغلې حسن‌زۍ په څېر ډېرې نورې محصلې نجونې هم د طالبانو دغې پرېکړې ژړولي او خپلې راتلونکي ته یې نا هیلې کړي دي. په کندهار کې یوې محصلې چې نوم یې نه‌دی ښودلی ازادي راډیو ته خپل احساس داسې بیان کړ: "واقعاً چې نجونې بدبختې دي. Читать дальше...

د لوېدیځ ګڼو ورځپاڼو د طالبانو د دې پرېکړې په اړه لیکنې خپرې کړې دي چې تر ثاني امر پورې یې د نجونو پر مخ د پوهنتونونو دروازې بندې کړې دي. نیویارک ټایمز: نیویارک ټایمز لیکي، د طالبانو نوې پرېکړه د دې تازه نښه ده چې د دوی مشرانو د اعتدال لاره پرې ایښې ده او هغه اندېښنې ثابتوي چې طالبان به د تېرو شلو کلونو په ترڅ کې د بشري حقونو او حکومتولۍ په برخه کې لاسته راړونې له منځه یوسي. لاس انجلس ټایمز: لاس انجلس ټایمز ورځپاڼه لیکي، د افغانستان طالبانو د ښځو د حقونو او ازادیو د تر پښو لاندې کولو په... Читать дальше...