Новости за 10.09.2022

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پشتین په خپلو تازه څرګندونو کې ویلي دي چې په ۲۱مه پېړۍ کې افغان نجونې په زور د تعلیم له حقه بې برخې ساتل کېږي.   پشتین پر خپل ټوېټر په پکتیا کې د هغو نجونو زده کوونکو د لاریون ستاینه کړې چې د خپلو ښوونځیو د پرانیستلو په خاطر یې کړی و.   دا لاریون وروسته له هغه وشو چې په پکتیا کې یو ځل بیا د نجونو هغه ښوونځي د طالبانو له لوري وتړل شول چې دوه اوونۍ مخکې پرانیستل شوي وو.  منظور پشتین د نړۍ له ټولو وګړو او بنسټونو څخه غوښتي چې د خپلو حقونو د ترلاسه کولو په خاطر د افغانانو غږ بدرګه کړي. Читать дальше...

د طالبانو په کنټرول کې د کابل امنیه قوماندانۍ ویاند خالد ځدراڼ وايي، نن ماښام د کابل د اتلسمې حوزې سیمه کې په یوه کرولا ډوله موټر پسې چاودنه شوې ده. د ځدراڼ په وینا، چاودېدونکي توکي په بایسکل کې ځای پر ځای شوي وو. د هغه په خبره د لومړنیو معلوماتو له مخې په چاودنه کې درې تنه عام وګړي ټپیان شوي دي. هغه زیاتوي، سیمه کې امنیتي ځواکونو پلټنې پیل کړي دي. تراوسه کومې ډلې د دې پېښې مسوولیت نه دی منلی.

د کندهار هټیوال او صنعت کاران وايي، په دې وروستیو کې بانکونه د افغانیو اوسپنیز او واړه بانک نوټونه نه اخلي چې دې مسئلې د صنعت کارانو د کاروبار او ګټې مخه نیولې ده. صنعتکاران وايي، له مشتریانو سره یې کاروبار ټول په واړه بانک نوټونو دی، خو بانکونه بیا ورڅخه دغه نوټونه چې زاړه شوي نه قبلوي. بلخوا د کندهار د صنعت او معادن خونه وايي، که د طالبانو حکومت دې ستونزې ته پام ونه کړي نو صنعت خونې به وتړل شي. تر دې مخکې د کندهار صرافانو د افغانیو بانک نوټونو د کمښت څخه شکایت کړی و او د نويو بانک نوټونه د ژر چاپ غوښتنه یې کړې وه. Читать дальше...

د میدان وردګو د پخوانۍ ښاروالې ظریفې غفاري د فعالیتونو په اړه مستند فلم به په غالب ګومان د سږکال اسکار جایزو‎ ته ونومول شي. د هغې په لاسونو کې مستند فلم چې د پخواني نظام د یوازینۍ ځوانې- ښځینه ښاروالې ظریفې غفاري د ژوند په اړه جوړ شوی د تېرکال په اګست میاشت کې د طالبانو په لاس د جمهوري نظام د سقوط په درشل کې او له هغه وروسته تاوده جریانات رانغاړي. د کره کتونکو په باور دا فلم چې تمنا ایازي او مارسل میتېل سیفین جوړ کړی او سږني کال په نوامبر میاشت کې به د نېټ فلیکس شبکې له لارې خپور شي لیدونکی د... Читать дальше...

پر ټولنیز رسنیو دوو بېلابېلو خپرو شویو ویډیوګانو کې ادعاګانې کېږي د طالبانو د ځینو سیمه ییزو کسانو د یو ټرافیک غوږ پرې کړی دی، او درې هزاره هلکانو او یوې نجلۍ ته سپکاوی کېږي. پر خواله رسنیو دې خپرې شوې ۴۱ ثانیه یي ویډیو، چې په کې لیدل کېږي، چې له یو ځوان چې د ټرافیکو یونیفورم لري یو غوږ پرې شوی، ادعا شوې، چې څلور طالب جنګالیو ځکه په عام محضر کې ورنه غوږ پرې کړی چې د دوی موټر یې درولی و. په ویډیو کې د خلکو ګڼه ګونه، څو طالب جنګالي او د دې ټرافیک ځوان د سپین یخن قاق پر ټټر روانې سرې وینې له ورایه... Читать дальше...

د بلوچستان د قلات ضلعې کروندګرو د سېپټېمبر پر اتمه پر دې خبره سخت احتجاج کړی وو چې مرکزي حکومت ولې له افغانستانه او ایرانه پیاز او ټماټر یا رومیان وارد کړې دي. د احتجاج پر مهال ځینو مظاهره کوونکیو له یوه کانټینره چې له ایرانه پکې ترکاري راوړل شوې وه، ټماټر غورځولي ول.

د طالبانو حکومت وایي، د هغو شاوخوا درې سوه افغانانو د خلاصون هڅې کوي چې پاکستاني پولیسو په کراچۍ ښار کې بندیان کړي. پاکستان کې د ناقانونه اوسېدو په تور پولیسو سلګونه افغانان چې ښځې او ماشومان هم په کې شامل دي له څه باندې یوې میاشتې د کراچۍ ښار په یوه زندان کې بندیان کړي دي. په خواله رسنیو د اګست په لومړۍ اوونۍ کې د نیول شویو ګڼو افغان ښځو او ماشومانو یوه ویډیوه خپره شوې وه. اوس تر څه باندې یوې میاشتې وروسته د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت تایید کړې چې شاوخوا درې سوه افغانان د پاکستاني... Читать дальше...

د کابل د خيرخانې مېنې د ١٠٢ بستريز روغتون د ډاکترې شکريې الکوزۍ چې شل ورځې مخکې وژل شوې، زوى یې علي اظهر وايي چې تر اوسه يې د مور د وژنې عاملين نه دي موندل شوي. ۴۰ کلنې شکريې الکوزۍ چې د کابل د خيرخانې مېنې د ١٠٢ بستريز روغتون په نسايي او ولادي څانګه کې کار کاوه، د روانې سنبلې مياشتې په دويمه نېټه له خپل کتنځای څخه تر تري تم کېدو وروسته، جسد يې د سنبلې په څلورمه عدلي طب ته ولېږدول شو. د الکوزۍ زوی ۱۷ کلن علي اظهر د مور د ورکېدو کیسه کوي. دی چې د ښوونځي زده کوونکى دى، ازادي راډيو ته یې وويل،... Читать дальше...

د دوی په وینا، که څه هم په ایین کې وزیراعظم د ملک واکمن دی خو په اصل کې نوموړی دومره واک نه لري چې پوځ او جاسوسي ادارې قابو کړي

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د روڼتیا د راپور له مخې، افغانستان د هغو ۶۹ هېوادونو په ډله کې راغلی چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د مالي روڼتیا اړتیاوې یې نه دي پوره کړي. د امریکا د بهرنیو چار وزارت د روڼتیا د کلني راپور په خپرولو سره ویلي، افغانستان یو له هغو ۶۹ هېوادونو دې چې نه دی توانېدلی، لا اقل د روڼتیا اړتیاوې ترلاسه کړي. دا ارزونه د ۱۴۱ هېوادونو په برخه کې شوې چې له دې شمېر ۷۲ هېوادونو خپلې د مالي شفافیت اړتیاوې پوره کړې کړې دي. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت راپور کې راغلي: "د ۲۰۲۱ کال... Читать дальше...

د قدرتي افتونو پر وړاندې د نظم قامي اداري (این ډي اېم اې) له شمېرو سره سم په پاکستان کې د سېپټمبر نهمې تر پايه له سيلاب څخه د مړو شویو کسانو شمېر دیارلس سوه شږ نوي ۱۳۹۶ ته رسېدلی دی.

د چیچنیا د مشر رمضان قادروف اړوند شاوخوا سلګونه ملېشه ځواکونه د اوکراین خرسون سیمې ته رسېدلي دي. اوکرایني چارواکي وايي چې د چیچنیا مشر رمضان قادروف ته وفادار شاوخوا ۱۳۰۰ملېشه سرتېري د اوکراین خرسون ښار ته رسېدلي دي. د اوکراین د وسله والو ځواکونو ستر درستیز نن راپور ورکړ چې د قادروف په نوم د وسله والو دا قطعه د قومي هویت په اساس د دې لپاره جوړه شوې چې په اوکراین کې د روسیې له خوا د نیول شویو سیمو د امنیت په ټینګښت کې د روسیې له پوځ سره مرسته وکړي. په دې وروستیو کې هغه شواهد په زیاتېدو دي چې... Читать дальше...

د پېښې پر ضد پرون، د سيپټمبر پر نهمه، د هرنايي په شاهرګه کي یوه احتجاجی جلسه وشوه چې د ملت پاله او مذ هبي ګوندونو ځايي او صوبايي مشرانو ویناوې پکې وکړې.

په پکتیا کې له شپږم ټولګي پورته لسګونه زده کوونکو نجونو نن مظاهره وکړه. طالبانو د پکتیا ولایت په مرکز ګردېز او څمکنیو ولسوالۍ کې د نجونو هغه ښوونځي بېرته وتړل چې دوه اوونۍ مخکې پرانیستل شوي وو. نجونې چې سهار ښوونځیو ته له تګ منع شوې وې د کورونو په ځای راساً د پکتیا مرکز ګردېز ته په لاریون ووتلې او د طالبانو د دې اقدام پر ضد یې غږ اوچت کړ. په خواله رسنیو کې د دې مظاهرې څو ویډیوګانې لاس په لاس کېږي. په یوې کې د مظاهرې یوه ګډونواله او د ښوونځي زده کوونکې په ژړغوني غږ ویلي: "زموږ له احساساتو... Читать дальше...

د اېټالیې په وینس ښار کې تر درې کلونو ځنډ وروسته د رېګاتا ستوریکا په نوم یوه تاریخي مېله شوې ده چې پکې ۳۰۰ لوبغاړو برخه اخیستې ده. لوبغاړو رنګارنګ جامې په غاړه کړې وې او د ۱۶مې پېړۍ په کښتیو کې د ښار له بېلابېلو نهرونو تېر شول. رېګا ستوریکا یوه ځانګړې لوبه ده چې په وینس کې زرګونه کاله پخوانی تاریخ لري. د اې اېف پي اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

د پکتیا ولایت اوسېدونکي وايي چې طالبانو نن بېرته په دې ولایت کې د نجونو ښوونځي وتړل او نجونو ته یې اجازه ورنه کړه چې ښوونځيو ته دننه شي. د پکتیا ولایت یوه اوسېدونکي چې نه غوښتل نوم یې یاد شي ازادي راډيو ته وویل، چې ښوونځيو ته راغلې نجونې په ژړا بېرته کورونو ته ستنې شوې. د ښوونځیو له تړلو وروسته په پکتیا کې زده کوونکو نجونو د دې ولایت د پوهنې ریاست مخ ته لاریون وکړ او د خپلو ښوونځيو د پرانیستلو غوښتنه یې کوله. دوی ویل، حق لري چې زده کړې وکړي او دا حق باید ترې وانخیستل شي. په پکتیا کې د نجونو... Читать дальше...

د ماشومانو لپاره د ملګروملتونو د مرستې صندوق وايي چې په افغانستان کې اوسمهال درې میلیونه نجونې له زده کړو پاتې دي. یونېسف په یوه بیان کې چې پرون د وږي په اتلسمه نېټه پر ټویټر خپور شو له طالبانو وغوښتل چې پر خپلو پرېکړو بیا غور وکړي او د ټولو نجونو ښوونځي پرانېزي. پر افغانستان د طالبانو د واکمنۍ څه باندې یوکال شو خو له شپږم د پورته ټولګیو د زده کوونکو نجونو پرمخ ښوونځي بند دي. تېره اونۍ په پکتیا ولایت کې د نجونو ځینې ښوونځي پرانیستل شول، خو طالبان وايي نه پوهېږي چې دا ښوونځي د چا په امر فعال شوي دي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د متحدوایالتونو ځانګړی استازی ټوماس ویسټ وايي چې له پخواني افغان ډيپلومات سیدطیب جواد سره یې د افغانستان پر وضعیت خبرې کړي. ښاغلي ویسټ پرون پر ټویټر په یوه بیان کې ولیکل په دې اړه چې نړیواله ټولنه د افغانستان له خلکو څخه څنګه په ډېر ښه ډول ملاتړ کولای شي د ښاغلي جواد له مشورو څخه خوښ شو خو په دې اړه یې جزییات نه دي ورکړي. سیدطیب جواد د اوږدې مودې لپاره په واشنګټن کې او وروسته بیا په لندن او مسکو کې د افغانستان د سفیر پر دنده کار کړی.

د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو خونه پر پاکستان تور لګوي چې هر کال د مېوو په فصل کې د افغانستان د مېوې د صادراتو لپاره ستونزې جوړوي. پاکستان تېره اونۍ د انګورو، انارو او مڼو په ګډون د افغانستان د پنځه ډوله مېوو پر هر ټن مالیه له یوولس زرو څخه اتیازره روپیو ته لوړه کړه. پرون که څه هم دا پرېکړه بېرته لغو شوه، خو د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو د خونې د مدیره پلاوي غړي خانجان الکوزي تېر ماښام آزادۍ راډیو ته وویل چې دې پرېکړې افغان سوداګر او باغداران سخت زیانمن کړل. هغه وویل: "متاسفانه چې هرکله زموږ... Читать дальше...

د بریتانیا پاچا درېیم چارلز د ملکې الیزابت له مړینې وروسته په خپله لومړۍ وینا کې وویل چې د خپلې مور لارې ته به دوام ورکړي. چارلز چې د سپټمبر په اتمه د خپلې مور له مړینې وروسته د بریتانیا پاچا شو، وویل چې د خپلو خلکو لپاره هرراز خدمت ته چمتو دی. د راپورونو له مخې ملکې دوهمې الیزابت په ۱۹۴۷ کال چې ۲۱ کلنه وه، په خپله وینا کې ویلي و، چې د بریتانیا او د ټولګټو هېوادونو خلکو ته خدمت غواړي. نوموړې له اویا کلنې واکمنۍ وروسته د پنجشنبې په ورځ مړه شوه. تمه ده چې د هغې مړی به له سکاټلنډ څخه لندن ته... Читать дальше...

د اسیا د کرکټ د شل اووریز جام پایلوبه سبا د سپټمبر په ۱۱مه د پاکستان او سریلانکا د لوبډلو ترمنځ په پام کې ده. د افغانستان په ګډون د شپږ غوره ټیمونو له ډلې چې په دې لیګ کې یې ګډون کړی و، همدا دوه لوبډلې فاینل ته راووتې. دا لوبه سبا د افغانستان په وخت د ماښام په شپږنیمو پیلېږي. د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په دې لړۍ کې له دوو بریاوو وروسته د ۴ غوره لوبډلو په پړاو کې د پاکستان او هند پر وړاندې ماتې وخوړه.

د ملګروملتونو د ماشومانو د مرستې صندوق یونېسف وايي، په افغانستان کې اوسمهال درې میلیون نجونې له زده کړو بې برخې شوې دي. دې ادارې له طالبانو غوښتي دي چې پر خپلو پرېکړو بیا غور وکړي او د ټولو نجونو ښوونځي پرانېزي. له دې مخکې د افغانستان د بشري حقونو په چارو کې د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري د سواد د ورځې په مناسبت په یوه بیان کې ویلي و، په نړۍ کې بل هېڅ داسې هېواد نه شته چې خپل بچیان ښوونځیو ته پرې نه ږدي. په دې اړه احمدتکل د ښځو او نجونو د حقونو له فعالې نظیفې حقپال سره خبرې کړي او په سر... Читать дальше...

امریکايي چارواکي وايي، له ۲۳۰ زیات افغان کډوال ماشومان له خپلو کورنیو جلا په متحدوایالتونو کې اوسېږي. د امریکا این بي سي خبري شبکې راپور ورکړی چې له ۲۳۰ زیات افغان ماشومان له افغانستانه د امریکا او ناټو د پوځي ځواکونو د وتلو په اله ګوله کې د کډوالو په ډله کې امریکا ته لېږدول شوي دي. د هغو اسنادو له مخې چې این بي سي د کډوالو د ځای پرځای کولو له فدرال ادارې څخه ترلاسه کړي دا ماشومان له خپلو کورنیو جلا شوي او میندې پلرونه یا عزیزان یې په افغانستان کې پاتې دي. د نوموړې ادارې چارواکو ویلي، په داسې... Читать дальше...

د بخښنې نړیوال سازمان د ملګروملتونو د بشري حقونو د شورا دایمي غړو ته یو لیک استولی او په هغه کې یې په افغانستان کې د بشري حقونو پر وضعیت سخته اندېښنه څرګنده کړې. د بخښنې نړیوال سازمان یا ایمنسټي انټرنېشنل د ملګروملتونو د بشري حقونو شورا ته په خپل لیک کې، په افغانستان کې د بشري حقونو پر روان وضعیت سخته اندېښنه ښودلې ده. په دې لیک کې چې پرون د سپټمر ۹مه خپور شو ویل شوي، هغه جرایم چې د نړیوالو قوانینو په اساس ممنوع دي په افغانستان کې زیات شوي، له بشري حقونو جدي سرغړونې کېږي او بشري بحران د پراخېدو په حال کې دی. Читать дальше...