Новости за 28.03.2023

د ایران د سپاه پاسداران انقلاب ځواک یوه جګپوړي قومندان د ایران په جنوب ختیځ سیستان ـ بلوچستان ولایت کې معترضینو ته د رژیم له سرو کرښو د تېرېدو په وړاندې خبرداری ورکړی دی. په دې ولایت کې د امنیتي ځواکونو په توقیف کې د ځوانې د مهسا امیني د مړینې په غبرګون کې د معترضینو د خونړۍ ځپنې وروسته هره اوونۍ د جمعې له لمانځه وروسته خلک د حکومت ضد اعتراضي لاریونونه ترسره کوي. د ایران د تسنیم خبري اژانس د راپور له‌مخې، د دغه ځواک د پلي ځواکونو قومندان محمد پاکپور ویلي چې، په دې ولايت کې لاریونونه هغه کسان چې ده ورانکاري افراد او دښمنان وبلل، ترسره کوي. Читать дальше...

دا سیالۍ د هلمند په مرکز لښکرګاه کې د هلمند سټار په نوم مرکزي جمنازیوم کې پیل شوې. ځايي مسوولین وايي، د یادو سیالیو هدف د ځوانانو ترمنځ یووالی او ورزش ته هڅول دي. د رمضان جام په نوم دې سیالیو ته هره شپه سلګونه ځوانان د نندارې لپاره ورځي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د افغانستان په جنوبي ولایت زابل کې د دوو لرغونو مجسمو د قاچاق مخه نيول شوې ده. د طالبانو د حکومت د زابل د اطلاعاتو او فرهنګ رياست مسوولين وایي، د بودايي دورې اړوند دغه مجسمې د زابل په شاجوۍ ولسوالۍ کې د قاچاق پر مهال نيول شوي او اوس د زابل ملي موزيم ته سپارل شوي دي. د زابل اوسېدونکي د دې ګام هرکلی کوي او په دغه ولایت کې د تاريخي توکو پر خونديتوب ټینګار کوي. نور تفصیل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

هلمند کې د قطر هېواد د شاهي کورنۍ د غړي په مالي لګښت د دریو پروژو د بنسټ ډبرې کېښودل شوې. دا پرژوې د هلمند په جنوبي بهرامچې ولسوالۍ کي پلي کېږي چې، یو ښوونځی، یوه مدرسه او یو روغتیایي مرکز په‌کې شامل دي. د بهرامچې ولسوال مولوي اسدالله عمري د قطر د شاهي کورنۍ د غړي حمد بن عبدالله بن محمد الثاني څخه مننه وکړه او ويې وویل، د دې پروژو په تکمیلېدو سره به د سیمې زرګونه کورنیو ته د پوهنیزو خدماتو د وړاندې کولو تر څنګ روغتیايي خدمات هم په ښه توګه وړاندې کېږي. ورته وخت کې د سیمې خلکو د قطر د شاهي کورنۍ... Читать дальше...

د پرتګال په پلازمېنه لیزبن کې نن د اسماعلیه فرقې پر یوه مرکز په برید کې لږ تر لږه دوه تنه وژل شوي او یو شمېر نور ټپیان دي. د پرتګال پولیسو په یوه بیان کې وویل چې، د شیعه مسلمانانو پر دغه مرکز ياد برید نن سهار شاوخوا یوولس بجې یوه کس د چړې په ذریعه وکړ. پولیسو د بریدکوونکو هویت نه‌دی په ډاګه کړی، خو ویلي یې دي چې هغه د پولیسو له‌خوا په ډزو له ویشتل کېدو وروسته نیول شوی او روغتون ته لېږدول شوی دی. د سي‌ان‌ان پرتګال، تورن برید کوونکی یو افغان ښودلی دی. په لیزبن کې دغه مرکز چې د عبادت سالونونه،... Читать дальше...

په داسې حال کې چې وزیراعظم شهبازشریف په ټول پاکستان کې د وړیا اوړو د وېشلو لړۍ روانه کړې ده، د روژې له پیل سره سم په خیبر پښتونخوا کې د اوړو ترلاسه کولو په هڅه کې پينځو کسانو ژوند بایللی او یو شمېر نور ژوبل شوي دي. په صوبه کې د اوړو په وېش کې دومره "بې نظمي" ولې ده؟

طبيعي پېښو ته د رسېدنې په چارو کې د طالبانو حکومت د دولت وزارت وايي، چې په تېرو اتو ورځو کې د افغانستان په ۲۳ ولایتونو کې د طبيعي پېښو له امله، لږ تر لږه ۱۰ تنه مړه شوي او ۷۶ تنه نور ټپیان شوي دي. د پروان ولایت چاریکار ښار، نن سه‌شنبې د سېلابونو شاهد و چې تر اوسه د دغو سېلابونو له امله د مرګ‌ژوبلې راپور نه‌دی ورکړل شوی. په ټولنیزو رسنیو کې خپرې شوې ویډیوګانې ښيي چې، سړکونه له اوبو ډک شوي او د ښوونځيو زده کوونکي او ښځې په سختۍ سره تګ راتګ کوي. د چاريکار ښار يو شمېر اوسېدونکي وايي، چې سېلابونو دوى ته زيانونه اړولي دي. Читать дальше...

د امریکا د استازو جرګې جمهوري‌پال په پام کې لري چې، له افغانستانه د امریکايي پوځیانو د بې نظمه وتلو په اړه د تحقیقاتو په ترڅ کې د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن جرګې ته احضار کړي او له هغه څخه په دې برخه کې د محرم اسنادو په اړه معلومات وغواړي. جمهوري‌پال او ځینې دیموکراتان وايي، د امریکايي سرتېرو د وتلو د عملیاتو په اړه چې په ترڅ کې یې ۱۳ سرتېري ووژل شول هېڅکله بشپړ تحقیقات نه‌دي شوي. د جرګې د بهرنیو اړیکي د کمېټې مشر جمهوري‌پال مایکل مک‌کال په یوه بیان کې ویلي، ده څو ځلې د ښه نیت هڅې وکړې چې... Читать дальше...

په افغانستان کې یو شمېر سوداګرې ښځې وايي، د پېروندونکو د کمېدو له امله هغه عاید چې هره ورځ یې ګټي، بسنه نه‌کوي. هاجره نظري چې په مزار شریف کې د ښځو لپاره په جوړ شوي ځانګړي سوداګریز مرکز کې هټۍ لري وايي، که یې مالي ملاتړ و نه‌شي، ژر به یې چارې ودرېږي. نوموړې وايي: "موږ په نور مارکېټ کې یوو، وړاندې مو مزارشریف کې یو بل مارکېټ نیولی و، خو دلته داسې فعالیت لرو چې نه څوک څه پلوري او نه یې پېري. ډېر کله پېردونکي نه راځي. موږ له ملګرو ملتونو سازمان هیله لرو چې د دکانونو د کرایې او د برښنا د لګښت په... Читать дальше...

په مزار شریف ښار کې د ټپي شويو خبریالانو له‌خوا د خبریالانو په ملاتړو بنسټونو توندې نیوکې. فردین نوروزی چې ۱۷ ورځې وړاندې له یو شمېر نورو خبریالانو سره په تبيان مركز كې د چاودنې له امله ټپي شوی وايي، ډاکټرانو په دې پېښه کې د ټپي شوي هر خبریال د غوږ پردې د درملنې لګښت زر ډالره اټکل کړی، چې په وینا یې خبریالان د دې لګښت توان نه‌لري. دغه ټپي شوی خبریال ادعا کوي، چې د خبریالانو د خوندیتوب کمېټې یوازې د روغتون د لومړیو دوو شپو د درملنې لګښت ورکړی او تر اوسه د يادې کمېټې په ګډون د خبریالانو د ملاتړ... Читать дальше...

په افغانستان کې د انټرنېټ یو شمېر کاروونکي د انټرنېټ له ټيټ کیفیت او لوړو بیو شکایت کوي. دوی چې د موبایل د سیمکارتونو له لارې انټرنېټ ته لاس‌رسی لري، وايي ډېر کله یې یو وړوکی کار د ضعیف انټرنېټ له امله په ساعتونو کې هم نه کېږي. د کابل یوه اوسېدونکې ارزو وايي، په ټوله کې د انټرنېټ سرعت ډېر کم دی. نوموړې وايي: "د انټرنېټ کیفیت بې اندازې ټيټ دی، موږ په ټوله کوټه کې ګرځو چې انټرنېټ وصل شي او اړیکه ونیسو. دلته چې د انټرنېټ بیې هم لوړې دي، کیفیت یې برعکس ډېر ټيټ دی او استفاده نه‌شي ترې کېدلای."... Читать дальше...

د سپريم کورټ د دوو قاضيانو د اختلافي ليک تر راتلو وروسته په پاکستان کې د عدليې د رول او اختياراتو په اړه نوي بحثونه پيل شوي دي.

د اوکراین پوځ وايي چې روسیې پر کییف او شاوخوا سیمو یې د ایران ساخت بې پیلوټه الوتکو په وسیله د حملو نوې څپه پیل کړې، خو وايي، د اوکراین د هوايي مدافعې ځواکونو یې ټولې الوتکې له منځه وړې دي. د اوکراین د ستر درستیز دفتر په خپل راپور کې ویلي چې روسیې په خپلو حملو کې له ۱۵ بې پیلوټه الوتکو یا ډرونونو کار واخیست چې ۱۴ یې اوکرایني ځواکونو نسکورې کړې. بل خوا د اوکراین پوځ په ختیځ ښار باخموت او شاوخوا سیمو کې د درنو جګړو د دوام خبر ورکوي. د خطر زنګونه بېګا لومړی د کییف په شاوخوا سیمو او زاپوريژیا،... Читать дальше...

د چین ولسمشر شي جین پېنګ د سعودي عربستان له صدراعظم او ولیعهد محمدبن سلمان سره ټلیفوني خبرو کې، د ریاض او تهران ترمنځ د مذاکراتو او نور مسایلو په اړه بحث کړی. دا خبر د چین رسمي خبري آژانس ورکړی. د خبري آژانسونو د راپورونو له مخې شي، بن سلمان ته ویلي چې هیله من دی د دواړو هېوادونو اړیکې به د مذاکراتو د نتایجو پر اساس ښې شي. د چین ولسمشر په وروستیو کې د ریاض او تهران ترمنځ د خبرو منځګړتوب وکړ څو د منځني ختیځ د دې دوو سیالو هېوادونو ترمنځ ډیپلوماتیکې اړیکې بیا ټینګې شي.

د قلم لار ټولنې مشر مطیع الله ویسا کورنۍ ادعا کوي او وایي، طالبانو یې پر کور چاپه اچولې او دوی یې ګواښلي دي. وروسته تر هغه چې تېره ورځ په کابل کې د قلم لار ټولنې مشر مطیع الله ویسا د طالبانو د استخباراتو لخوا ونیول شو، د نوموړي د کورنۍ غړي وایي، طالبانو نن غرمه په خوشحال خان مېنه کې د دوی پر کور چاپه اچولې ګرځنډه ټلیفون، کاغذونه او یو شمېر اسناد یې له ځان سره وړي دي. د ویسا کورنۍ وايي، طالبانو ګواښلي چې له رسنیو سره خبري ونه کړي. طالبانو تر اوسه نه دي ویلي چې مطیع الله ویسا یې ولې بندي کړی دی. Читать дальше...

په کندهار کې د طالبانو سیمه ییز چارواکي وايي، هغه شل مړي یې خښ کړي چې کورنۍ او خپلوان یې معلوم نه وو. د کندهار د عدلي طب رییس ډاکټر موسی غریب نواز ازادي راډیو ته وویل، د دې کسانو مړي له څو میاشتو راهیسې د کندهار په میرویس روغتون کې په دې تمه ساتل کېدل چې کورنۍ به یې وموندل شي، خو د نوموړي په وینا د دې مړو د پېژندنې لپاره هېچا مراجعه ونه کړه. غریب نواز وايي چې ډېری دا کسان د تاوتریخوالي په پېښو کې وژل شوي، د ځینو سرونه غوڅ شوي او ځینې نور شکنجه شوي وو. د کندهار ښاروالۍ وايي، په تېر یوه کال کې یې له پنځوسو زیات دا ډول مړي خښ کړي دي.

د طالبانو له‌خوا د قلم لار بنسټ مشر مطیع‌الله ویسا نیول کېدو پراخ غبرګونونه راپارولي دي. په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما له طالبانو غوښتي، روښانه کړي چې ولې یې د قلم لار بنسټ مشر مطیع‌الله ویسا نیولی دي؟ یوناما نن سهار په خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د ویسا ځای ځایګی دې معلوم او کورنۍ او حقوقي استازي ته لاسرسی دې ورته برابر شي. د مطیع‌الله ویسا ورور محمد ولي اخلاقي تېره شپه ازادي راډیو ته وویل، ویسا تېر ماښام د کابل خوشحال خان مېنه کې د طالبانو استخباراتو ونیوه او نامعلوم ځای ته یې یوړ. Читать дальше...

مطیع الله ویسا له تېرو شاوخوا ۱۴ کلونو راهیسې د افغانستان په بېلا بېلو ولایتونو کې د تړلو ښوونځيو د بيا پرانيستلو او د تعليم عام کولو لپاره مبارزه کوي.

څه موده مخکې په سیند صوبه کې سېلابونو د زرګونو خلکو کورونه وران کړل. اوس دغلته یوې غيرسرکاري ادارې د بې ځايه شويو خلکو لپاره داسې کورونه جوړ کړي چې د اوبو او رڼا انتظام هم پکې شته. په دې اړه د اسوشيېټېډ پريس خبري اژانس له ويډيو جوړ راپور وګورئ.

په کابل کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما د طالبانو له حکومته غوښتي چې د مدني فعال او قلم لارې ټولنې د مشر مطیع الله ویسا د نیولو دلیل روښانه کړي. یوناما نن پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي چې طالبان دې د ویسا ځای ځایږی هم معلوم او کورنۍ او حقوقي استازي ته د لاسرسي زمینه دې ورته برابره کړي. بل لورته د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکونکي د مطیع الله ویسا د ژر تر ژره خوشې کېدو غوښتنه کړې ده. ریچارد بېنیټ نن سهار پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د طالبانو له خوا د ویسا د نیول کېدو راپورونو اندېښمن کړی دی. Читать дальше...

په افغانستان کې د ځمکې مخ یا برسېرنو اوبو بې ساري کموالي خلک له ګڼو ستونزو او اندېښنو سره مخامخ کړي دي. د دغه هېواد په بېلابېلو برخو کې اکثره هغه سیندونه، نهرونه او ویالې وچې شوي یا یې اوبه کمې شوي چې پخوا به خلکو د څښاک او کرنې لپاره ترې کار اخیسته. د اوبو متخصصان وایي، افغانستان لا هم د ځمکې سر کافي اوبه لري، خو دا چې سمې نه مدیریت کېږي، خلک او ځمکې یې له تندې سره مخامخ کړي دي. د اوبو په اړه د ازادي راډیو د ځانګړو راپورونو په لړۍ کې دا ځل د برسېرنو اوبو وضعیت ته کتنه شوې ده. په ویالو او... Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکونکي د مدني فعال او د قلم لار ټولنې د مشر مطیع الله ویسا د ژر تر ژره خوشې کېدو غوښتنه کړې ده. ریچارد بېنيټ نن سهار پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي چې د طالبانو له خوا د ویسا د نیول کېدو راپورونو اندېښمن کړی دی. د مطیع الله ویسا ورور محمد ولي اخلاقي ازادي راډیو ته وویل چې ویسا تېر ماښام د کابل خوشال خان مېنه کې د طالبانو استخباراتو ونیوه او نامعلوم ځای ته یې بوته. طالبانو تر اوسه په دې اړه کومه تبصره نه ده کړې. مطیع الله ویسا له شاوخوا... Читать дальше...

د افغانستان په اړه نړیوالو ورځپاڼو ته کتنه ډيلي مېل: برتانوۍ ډیلي مېل ورځپاڼه لیکي، افغانانو د پاکستان د کرکټ لوبډلې پر وړاندې د خپل هېواد د کرکټ لوبډلې ستره بریا په خوښیو ونمانځله خو په افغانستان کې دننه په دې مناسب د ځوانانو په غونډو کې د ډولونو او سازونو غږ ځکه نه اورېدل کېده چې د طالبانو حکومت موسیقي منع کړې ده. ډیلي مېل لیکي، افغانستان له پاکستان سره د شل اوره لوبو د لړۍ لومړنۍ لوبه د تېرې یکشنبې په ورځ وګټله، له هغه هېواده چې د کرکټ د نړیوالې شورا په درجه بندي کې د نړۍ له سترو شپږو لوبډلو... Читать дальше...

د اسلامي دولت ډلې د خراسان څانګې یا داعش په کابل کې د پروني خونړي برید مسوولیت منلی دی. رویټرز اژانس تېره شپه ناوخته د داعش د ټیلګرام چېنل په حواله دا خبر ورکړی دی. په کابل کې د بهرنیو چارو وزارت د ودانۍ مخې ته په پرونۍ چاودنه کې د یو ماشوم په ګډون شپږ کسان ووژل شول. په افغانستان کې د ملګروملتونو مرستندوی دفتر په کابل کې د دغې چاودنې په اړه په غبرګون کې ویلي چې دا ډول حملې د منلو وړ نه دي. یوناما په دې اړه په یوه ټویټ کې وویل، دا د منلو وړ نه ده چې پر افغانانو د عادي ژوند په حال کې حملې کېږي. Читать дальше...

جاپان په افغانستان کې د مور او ماشوم د ژوند ژغورنې له پروژو او د ښوونځیو له تاسیساتو سره د مرستې لپاره څه باندې ۲۱ میلیون ډالر مرسته اعلان کړې. د افغانستان لپاره د جاپان سفارت پرون پر ټویټر په یوه بیان کې د دې مرستې خبر ورکړی او د ملګرو ملتونو د ماشومانو د مرستې له صندوق یونېسف څخه یې په دې چاره کې د ګډون په خاطر مننه کړې. په همدې حال کې یونېسف په یوه جلا ټویټ کې ویلي چې د جاپان له مرستې څخه به ۱۸ میلیون ډالره د میندو او ماشومانو د اړتیا وړ واکسینونو او پاتې ۳،۶ میلیون ډالر به د افغانستان په... Читать дальше...