1996-чу шарахь Марсхьокху-беттан 31-чу дийнахь Хасу-Юьртахь Оьрсийчоьнна а, Нохчийчоьнан Ичкери республикана а юкъахь машаран бертан кехатна куьйгяздира нохчий эскаран буьйранчас Масхадов Аслана а, Кремлан векало Лебедь Александра а. Махкара арадаха сацийра Оьрсийчоьнан эскарш.
Нохчийчохь бакъонаш ларъеш ца хиларан хьал нисдан Оьрсийчоьнна я ца лаьа, я гунахь яц иза и проблема ерзо аьлла, дIахьедина ОБСЕ-н 15 пачхьалкхо, гергарчу иттех деношкахь шаьш динчу гIуллакхех хаийтар тIе а дожош. Къилбаседа Кавказехь нах идор, царна тIехь къизаллаш лелор талларехь Iитталучу проблемех Оьрсийчоьне дIахаийтира ООН-о. ОБСЕ-н 15 пачхьалкхан цIарах хIоттийначу кехат тIехь шаьш саготта хилар дIахаитийна, Нохчийчохь гейш бу аьлла, шеконашца дIалоьцуш, Iазапаш латтош, бойуш хиларна.... Читать дальше...
1996-чу шарахь Марсхьокху-беттан 31-чу дийнахь Хасу-Юьртахь Оьрсийчоьнна а, Нохчийчоьнан Ичкери республикана а юкъахь машаран бертан кехатна куьйгяздира нохчий эскаран буьйранчас Масхадов Аслана а, Кремлан векало Лебедь Александра а. Оцу документна куьйгяздинчул тIаьхьа официалехь дIакхайкхийра Нохчийчохь хьалхара тIом бирзина хиларх.
Нохчашний, гIалгIашний юкъа цим тосу къовсам болийна социалан машанашкарчу жигархоша шина мехкан дозанца некъ билла болор бахьанехь Дозанехь некъ билла болийнарг ю Нохчийчоь. Цхьа зама хьалха кIоштан шахьара лаьттинчу ГIаланчIож-Терхи юьртара Ялхара хьош бу иза, кхидIа, гарехь, чекхбала беза орстхойн махкахула. Нохчийн агIоно чIагIдарехь, тесна йисина меттигаш самаяхархьама, нахана дIакхача аьтто беш, буьллуш бу некъ. Амма болийначу балхо саготта бина ГIалгIайчуьра цхьаболу бахархой. Царна хетарехь, лулахой "катухуш бу" шайн доцчу латтанех.
ГIалгIайчохь ваьхна 24 шо долу нохчо Алтамиров Ахьмад Оьрсийчоьне дIавала сацамбина Боснин, Герцеговинан юстицин министралло. Иза бехкево Шемарчу даIишхойн могIаршкахь латтарна аьлла, дийцина "Кавказ.Реалии" портале Европан кхелехь Алтамировн интересаш Iалашъечу адвокато Оболенец Алексейс. Цо бахарехь, 2013-чу шарахь Оьрсийчуьра араваьлла Алтамиров Истанбулехь дIатарвелира. Цигахь цхьаннан доларчу компанехь белхаш беш хилла ву иза. Стохка бIаьста Сараево веанчахь дIалаьцнера Алтамиров Интерполехула лоьхуш ву аьлла. Читать дальше...
Нохчийчуьрчу Росгвардин полицех йоцчу ха дечу урхаллан куьйгалле хIоттийна мехкан куьйгалхочун Кадыров Рамзанан юьртахо, 46 що долу полицин полковник Эдилов Рамзан. Нохчийчохь дIахIоьттина даьлла даржашка Кадыровн гергара я цуьнан уллорчу гонера нах хIиттор. Масала, кху беттан 20-чохь Кадыровн юьртахо, 34 шо долу Алханов Артур Устрада гIаларчу полисхойн декъан хьаькам дIахIоттийра. Ткъа яхначу гурахь Соьлжа-ГIаларчу полицин декъан куьйгаллехь Кадыров Хас-Мохьмад чIагIвира. Некъан полицин урхаллан... Читать дальше...
Омскерчу колонехь шена тIехь къизаллаш лелорах Бисултанов Малхос дина арз толлуш ду Оьрсийчоьнан Талламан комитетехь. "Кавказ.Реалии" портале бина и хаам цуьнан адвокато Гончарова Верас. "Сан искца къизаллаш лелорна бехкзуламан гIуллакх ца доьллуш бина сацам юхабаьккхира. ХIинца юха а оцу гIуллакхна гонах талламаш болийна", - аьлла Гончаровас. ТаIзарш кхочушдаран системан кхечу декъе дехьаваьккхина Бисултанов цунна тIехь ницкьбинчу набахтера аьлла, билгалдаьккхина адвокато. Иштта цо бахарехь... Читать дальше...
Ара-чу ца баккхалун бахам бухкучу Domofond.ru порталан аналитикаша къастийна уггар а тапъяьлла тийна йолу 150 гIала. Рейтинган хьалхарчу могIарехь Ставрополан кIоштара Невинномысск ю, шолгIа къастийна Калуган кIоштара Обнинск, кхолгIа позици дIалаьцна Соьлжа-ГIалано. Пачхьалкхехь уггар а гIовгIанечу гIаланашлахь ю Серпухов а, Клин а гIаланаш. Стохка Iай Iер-вахаран аьттонаш болчу гIаланийн цIераш Iораехира. ХIетахь шолгIачу меттигехь билгалъяьккхира Соьлжа-ГIала.
Экстремизме лерина, я дин бехдеш социалан машанашкахь зорбане йохучу материалех жоьпалла тIедожийна ца Iаш, царна репост йинарг а таIзаре хIотто веза аьлла Оьрсийчуьрчу 55 процент бахархоша. "Юкъараллана хетарг" Фондо (ФОМ) далийна и терахьаш. Информаци яржоро доккха зен дохьу аьлла хета респонденташна. 23 проценто шаьш дуьхаьл ду аьлла репост йинчунна таIзар дарна. Дала жоп дац шайн аьлла 22 процент бахархоша. ФОМ-ан хеттаршкахь дакъалаьцна 53 регионашкарчу 104 кIоштийн 1500 стага. ХIора 3-чо, ша пайда ца оьцу аьлла социалан машанех. Читать дальше...
Юккъерчу барамехь 21 эзар гергга сом ахча оьшу Оьрсийчоьнан бахархошна бераш школе дахийта. Юкъараллана хетарг толлучу ерриг Оьрсийчоьнан центро (ВЦИОМ) бина таллам, яздо "Керланаш" агенталло. 10 эзар 196 сом дIадоьду духар оьцуш. 2, 5 эзар сом оьшу тIоьрмиг, дешаран гIирс а эца. Телефонехула хеттарш а деш, 1,6 эзар бахархошлахь дIабаьхьна "ВЦИОМ-Спутник" таллам оршотдийнахь. Кхааридийнахь хаамашкахь яздира, Оьрсийчохь 51 процент бахархойн аьттонаш цахиларх бераш школе кечдан.
Шена кхерамаш тийсинчул тIахьа хьалхо ша кхайкхийна хилла Мохьмад Пайхамарна карикатураш йохкуш конкурс юхаяьккхина Нидерландийн парламентан депутато Вилдерс Герта. "ЦIий Iанорца, фетвашца, тIехь ницкъбарца кхерамаш а туьйсуш, юха а Исламо шен юьхь гайти. Делахь а, сайн махкахойн кхерамзалла суна хьалхарчу меттигехь ю", - аьлла, яздина Вилдерса Твиттерехь. Лахьан-баттахь дIаяхьа кхайкхийнера маршонан Партин офисехь Мохьмад Пайхамарна карикатураш йохку конкурс. Тоьллачунна дала дIахьединера 10 эзар доллар. Читать дальше...
Махкахь нах доьза бов бохуш яржаен информаци питана ду, дIахьедина Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана. Халкъан мостагIийн могIара хIиттийна цо шен къамелехь бакъоларъярхой. Муха, стенна бовш бу "уггаре маьршачу" регионехь нах, теллира Маршо Радион «Настоящее Время» ("Карара Хан") проекто.
Дешархошна тIехь Iуналла латто деза аьлла, мехкан куьйгалхочо Кадыров Рамзана динчу дIахьедарна саготта бу махкахой, яздо "Кавказан узел" агенталло. Полисхошна кхиазхоша тIелатар динчул тIаьхьа, хьаькамашна омра делла цо, дешархойн а, студентийн а хьежамех информаци гулъе аьлла. Массо а декъахь берашна а, кегийрхошна а тIаьхьабевлла лелар лору бахархоша юкъадаккха леринарг. Нохчийчохь полисхошна цхьа могIа тIелатарш динчул тIаьхьа, кху беттан 22-чохь Нохчийчоьнан куьйгалхочо дIакхайкхийра, "берех даьллачух жоьпалла дена а... Читать дальше...
Нохчийчуьрчу кхелан пурстоьпаша Узбекистанера баьхкина, къайлахчу хьолехь бехаш хилла нах лецна Шелковск кIоштахь рейдаш дIахьочу юкъанна. Карахь цхьана а кепара кехат доцуш, низам дохийна вехаш хилла Нохчийчохь пхи узбекхо. Административан бакъо йохорна уьш бехке а бина, 2 эзар сом гIуда а хьарчийна, Москох доьдучу кеман тIехь "Внуково" аэропорте кхачийна уьш, цигара дIа шайн даймахка дIабахийтина.
