Новости за 04.09.2023

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین یوځل بیا د اوکراین د غلې د صادراتو په اړه پر خپل دریځ ټینګار کړی. نوموړي ویلي، چې مسکو به د تورسمندرګي له لارې د اوکراین د غلې د صادراتو پر تړون یوازې هغه مهال بیا ورګډ شي چې د دې موافقې ټول مواد عملي شي. ښاغلي پوتین دا څرګندونې نن د روسیې په ساحلي ښار سوچي کې د ترکیې له ولسمشر رجب طیب اردوغان سره تر کتنې وروسته وکړې. اردوغان له پوتین سره تر درې ساعته وروسته خبریالانو ته وویل، چې د ده په باور د غلو دانو د صادارتو د بیا پیل په اړه یوه موافقه به ډېر ژر ترلاسه شي.

در ادامۀ شکایت متقاضیان برنامۀ مهاجرتی پی۱ و پی۲ امریکا، ده‌ها تن آنان در یک تجمع اعتراضی در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان خواهان توجۀ دولت امریکا به مشکلات‌شان شدند.

چهار روز از برپایی خمیهٔ تحصن زنان معترض افغان در شهر کلن می‌گذرد. تمنا زریاب پریانی، یکی از اعتصاب کنندگان به رادیو آزادی می‌گوید، هرچند برخی از همکارانش به علت مشکلات صحی از اعتصاب دست کشیدند، اما او همچنان ادامه داده و منتظر حمایت از سوی جامعهٔ جهانی است.

وزارت داخلۀ حکومت طالبان تأیید کرده که در دو سال گذشته نزدیک به ۵۰ تنش مرزی با شماری از کشورهای همسایۀ افغانستان داشته است.

روبینا عزیزي، د طالبانو د حکومت له لوري له زده کړو بې برخې شوې. روبینا وایي چې د خپلې کورنۍ د غړو او ځینو نورو نجونو په همکارۍ یې له ښوونځي منع شویو نجونو ته د زد کړو د زمینې برابرولو په هدف د "نجونې د تغیر پر لار" په نوم د زده کړو انلاین پروګرام پیل کړی. دا وایي، د دې پروګرام یو هدف دا دی چې له زده کړو پاتې نجونې د زده کړو نورو انلاین پروګرامونو او ښوونیزو مرکزونو ته ور وپیژني. روبینا چې اوسمهال پاکستان کې کډواله ده، ازادی راډیو ته یې وویل چې اوس مهال ۶۰۰ نجونې د دې پروګرام له لارې زده کړې کوي. Читать дальше...

د اوکراین په بندري ښار اودیسه کې چارواکي وایي، چې د هوایي دفاع ځواکونو یې دغلته د روسیې ۱۷ بې پیلوټه الوتکې ویشتلي او نسکورې کړې یې دي. د اودیسې سیمه ییز والي اولیګ کیپر ( Oleg Kiper ) پر خپل ټیلګرام چېنل لیکلي چې دغو بریدونو کې چاته مرګ ژوبله نه ده اوښتې. کېپر زیاته کړې چې د بریدونو له کبله د غلو دانو ګدامونه، د تولید ودانۍ، د کرنې ماشین الات او د صنعتي فابریکو تجهیزات ویجاړ شوي دي. په اودیسې کې د دانیوب سیند وروسته له هغه د اوکراین د غلو د صادراتو په اصلي لاره بدل شوی چې تېره جولای میاشته... Читать дальше...

که څه هم افغانستان کې د ۱۴۰۲ لمریز کال د کانکور ازموینه د نجونو له حضور پرته ترسره شوه، خو د طالبانو حکومت د ازموينو ملي اداره وايي، د تېر کال په پرتله سږ کال د کانکور په ازموينه کې د ګډونوالو شمېر ډېر و. د دغې ادارې سرپرست عبدالباقي حقاني د دوشنبې په ورځ د یادې ازموینې د نتایجو د اعلان پر مهال وویل، د برياليو زده‌کوونکو ترڅنګ دوی د بې‌نتيجې زده‌کوونکي لپاره هم تحصيلي بستونه لري. نوموړي زیاته کړه، د سږ کال کانکور ازموينه له زده‌کوونکو په پنځه کټګوريو کې واخيستل شوه چې په‌ کې عمومي کانکور، ديني... Читать дальше...

د پاکستان نګران وزیراعظم وايي، په افغانستان کې واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته په پاکستان کې امنيتي حالت ډير خراب شوی دی. انوارالحق کاکړ د سپتمبر پر درېيمه، له جیو نیوز ټيليويژن سره په مرکه کې ويلي چې ډېرو فکر کاوه چې په افغانستان کې د طالبانو په واکمنېدو سره به په پاکستان کې حالات ښه شي، خو د هغه په وينا حالت د ښه کېدو پر ځای لا ترینګلی شوی دی. کاکړ د دې ناامنۍ لامل په بېړه له افغانستانه د امریکايي او ناټو ځواکونو وتل او بېلابېلو ډلو ته له هغوی د پاتې شویو وسلو په لاس ورتلل وبلل. هغه زیاته کړه... Читать дальше...

د پاکستان موقت صدراعظم انورالحق کاکړ وايي چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته د پاکستان وضعیت خراب شوی دی. کاکړ له جیو نیوز تلوېزیون سره په مرکه کې په افغانستان کې د امریکا له پوځ څخه پاتې وسلو او تجهیزاتو ته په اشارې سره وویل، دې وسلو او تجهیزاتو ته د تروریستي ډلو لاسرسی د پاکستان او د سیمې د نورو هېوادو د امنیت لپاره ګواښ دی. د کاکړ په وینا، په افغانستان کې دېره تروریستي ډلې اوس لیزري وسلو او د شپې د لید وسایلو ته لاسرسی لري. د پاکستان موقت صدراعظم د پنجشنبې په ورځ هم په یوه خبري... Читать дальше...

رومانیا هغه راپورونه په کلکه رد کړي چې ګنې د روسیې یو ډرون یا بې‌پیلوټه الوتکه یې نن سهار په قلمرو کې لګېدلې ده. له دې مخکې د اوکراین د بهرنیو چارو وزارت ویلي و، چې په اوکراین کې د دانیوب سیند پر بندري تاسیساتو د روسیې د بېګانیو حملو په ترڅ کې یو ډرون د رومانیا په خاوره کې چاودلی دی. د ناټو غړې رومانیا له اوکراین سره ګډ سرحد لري. د رومانیا د بهرنیو چارو وزارت په یوه بیان کې ویلي چې د روسیې دې حملې د رومانیا ځمکني یا سمندري قلمرو ته مستقیم ګواښ نه دی پېښ کړی. په بیان کې یادونه شوې چې رومانیا... Читать дальше...

د سیند صوبې هندوانو او عیسایانو په کراچۍ کې د مظاهرې په کولو سره پر حکومت غږ کړی چې د دوی تښتول شوي نجونې، هلکان او ماشومان دې له تښتوونکو خوشې کړي. مظاهره چيان د سیپتمپر پر درېيمه د کراچۍ تين تلوار چوک ته ورغلي وو او د خپلو کسانو د خوشې کولو دغوښتنې پوره کېدو لپاره يې د احتجاج‌ په توګه ځينې لارې هم بندې کړې. دوی ويل چې د سيند صوبې په کچې سیمې کې لس هندوان او عیسایان تښتول شوي چې ډاکټران هم پکې شامل دي. د احتجاج کوونکو په وينا تښتونکي کروړونه روپۍ غواړي. تفصیل په ویډیو کې

پاکستان چارواکي وايي چې د هېواد له ځمکنۍ لارې يې د افغانستان او چين ترمینځ يو ځل بیا تجارت پیل شوی دی. د تورخم د کسټم يوه چارواکي محمد حماد د سیپتمبر پر دريمه مشال راډیو ته وويل چې د چين مال وړونکی يو ټرک د دې میاشتې په لومړۍ نېټه د سړک له لارې له پاکستانه افغانستان ته ولاړ. تر دې وړاندې د اګست پر ۲۸مه نېټه د پاکستان او چين پر سست پوله د پاکستان له لارې له چين څخه افغانستان ته سامان وړلو د بهير پیلولو په لړ کې په علامتي توګه د يوه ټرک سامان وړلو په اړه پرانیستغونډه وشوه.  د چارواکو په وینا،... Читать дальше...

د ایران په شمال کې د ډبرو سکرو په یوه کان کې چاودنې د کان شپږ کارکوونکي وژلي دي. د ایران دولتي اژانس ایرنا نن راپور ورکړی چې چاودنه پرون یکشنبه په دمغان ولایت کې د کان په هغې سمڅه کې شوې چې څلورسوه متره ژوروالی یې درلود. تراوسه د چاودنې لامل روښانه نه دی. پرون له چاودنې سره سم دغه شپږ کارکوونکي په سمڅه کې دننه بند پاته شول چې د ژغورونکو له هڅو وروسته نن سهار د هغوی جسدونه وموندل شول.

د پاکستان سرپرست صدراعظم وايي، په افغانستان کې واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته په پاکستان کې حالات د ښه کېدو پر ځای لا ترینګلي شوي دي. د پاکستان سرپرست صدراعظم انوارالحق کاکړ یو ځل بیا واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته په پاکستان کې د وضعیت د خرابېدو په اړه څرګندونې کړي. هغه له جیو نیوز خصوصي تلوېزیون سره مرکه کې چې تېره شپه خپره شوې ویلي، ډېرو فکر کاوه چې په افغانستان کې د طالبانو په واکمنېدو سره به په پاکستان کې حالات ښه شي، خو د ده په ټکو وضعیت د ښه کېدو پر ځای لا ترینګلی شوی دی. هغه د دې... Читать дальше...

يو شمېر افغان معلولان وايي چې د خپلو میاشتنیو امتیازاتو په ترلاسه کولو کې له ګڼو ستونزو سره مخ دي. نور احمد د کابل ولايت د سروبي ولسوالۍ اوسېدونکی چې په دواړه پښو معلول دی وايي، کابل ته د خپل امتياز اخيستو پسې تللی، خو دا چې معاش‌يې نه‌و حواله شوی، له اقتصادي ستونزو سره سره‌یې ورته هوټل کې اړولي. نور احمد ازادي راډیو ته وايي: "کله چې يوه شپه مې ورته وکړه، البته په هوټل کې ما شپه وکړه، سبا چې ورغلم بيا هم زموږ معاش نه‌و حواله شوی، نور معلولين ورونه هم ماسره راغلي وو چې هغوی ماسره ګډه په هوټل کې... Читать дальше...

فرانسوي چارواکي وایي، نن به پنځه هغه افغان مېرمنې دغه هېواد ته ورسېږي چې په خبره یې افغانستان کې طالبانو ګواښلې وې. فرانس پرېس د فرانسې د کډوالۍ چارو د مشر دیدیر لیشې په حواله ویلي چې دغو افغان مېرمنو کې د پوهنتون یوه پخوانۍ رییسه، د یوې موسسې پخوانۍ سلاکاره، د تلوېزیون یوه پخوانۍ ویانده او کابل کې د یوه پټ ښونځي ښوونکې شامله ده. خبر کې د دغو افغان فعالو ښځو نومونه نه دي اخیستل شوي. فرانسې وروسته له هغه د بشري دهلیز په نوم دغه هېواد ته د افغان ښځینه فعالانو د لېږد بهیر پيل کړ چې طالبانو په افغانستان کې پر ښځو محدودیتونه ډېر کړل. Читать дальше...

د سیند صوبې هندوانو او عیسایانو په کراچۍ کې د مظاهرې په کولو سره پر حکومت غږ کړی چې د دوی تښتول شوي نجونې، هلکان او ماشومان دې له تښتوونکو خوشې کړي. مظاهره چيان د سیپتمپر پر درېيمه د کراچۍ تين تلوار چوک ته ورغلي وو او د خپلو کسانو د خوشې کولو دغوښتنې پوره کېدو لپاره يې د احتجاج‌ په توګه ځينې لارې هم بندې کړې. دوی ويل چې د سيند صوبې په کچې سیمې کې لس هندوان او عیسایان تښتول شوي چې ډاکټران هم پکې شامل دي. د احتجاج کوونکو په وينا تښتونکي کروړونه روپۍ غواړي. د تښتول شوي مکي جګدیش ورېرې ډاکټر نرګش... Читать дальше...

په افغانستان کې د ډالرو د بیې له نسبي لوړېدو وروسته افغانستان بانک اعلان کړی چې سبا سه شنبه ۱۶ میلیونه ډالره لیلاموي. دغه بانک چې مدیریت یې د طالبانو د حکومت په لاس کې دی نن دوشنبه پر خپله ایکس پاڼه له صرافیو او سوداګریزو بانکونو څخه غوښتي چې په دغې داوطلبۍ کې ګډون وکړي. افغانستان بانک د ډالرو پر وړاندې د افغانۍ د ثبات په خاطر وخت نا وخت میلیونونه ډالره لیلاموي. په تېرو څو ورځو کې د یوه ډالر ارزښت تر ۷۳ افغانیو پورې هم راټیټ شو، خو نن دوشنبه د افغانستان بانک د معلوماتو له مخې د یوه ډالر ارزښت له اتیا افغانیو اوښتی دی. Читать дальше...

د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلینسکي پرون یکشنبه وویل چې د دفاع د وزیر اولیکسي رزنیکوف د بدلولو پرېکړه یې کړې ده. دا له کله چې روسیې د ۲۰۲۲م کال په فبروري میاشت کې پر اوکراین بشپړ یرغل پیل کړی، د اوکراین په دفاعي بنسټ کې تر ټولو لوی بدلون ګڼل کېږي. ولسمشر زیلینسکي تېره شپه ملت ته په خپله ویډیويي وینا کې وویل، دی به د دفاع وزیر اولیکسي رزنیکوف لیرې کړي او دا اوونۍ به له پارلمان څخه وغواړي، څو د رزنیکوف پر ځای رستم عمروف، چې مخکې د اوکراین د خصوصي کولو د صندوق مشر و، غوره کړي. رزنیکوف د ۲۰۲۱م کال له نومبر میاشتې راهیسې د اوکراین دفاع وزیر و.

د ملګرو ملتونو پراختیایي پروګرام یا 'یو این ډي پي' په یوه روزنیز کورس کې د ۲۵ سوداګرو ښځو د ګډون خبر ورکوي. د دې پروګرام د افغانستان څانګې پرون یکشنبې په خپله ټولنیزه شبکه ایکس کې ویلي چې په یوه درې ورځني روزنیز کورس چې د کابل، پروان او وردګو ولایتونو څخه د کوچنیو او منځنیو سوداګریزو چارو ۶۰ تنو کاروباریانو ګډون کړی، ګډونوالو ته یې د انلاین تبلیغاتو، د خپلو محصولاتو د برند کولو یعنې بازار ته په خپلې ځانګړې نښې د عرضه کولو او د انټرنېټ له لارې د پلور په اړه روزنه ورکول کېږي. په سوداګریزو چارو... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق یا یونېسف وایي چې د روان ۲۰۲۳ کال په لومړی نیمایي کې یې په افغانستان کې د ۲،۲ میلیون افغان ماشومانو او د هغوی پالونکو ته د رواني سلامتیا په برخه کې مرستې وړاندې کړې دي. د یونېسف د افغانستان څانګې پرون یکشنبې په خپله ټولنیزه ایکس پاڼه کې په دې اړه چې له رواني پلوه یې یې د دغو ماشومانو او پالونکو څه ډول ملاتړ کړی، نور جزییات نه دي ورکړي، خو د راپورونو له مخې په دې وروستیو کې د اقتصادي، ټولنیزو او نورو ستونزو د زیاتوالي له امله ډېر ماشومان او ښځې له رواني ستونزو کړېږي. Читать дальше...

د ایراني رسنیو د راپور له مخې افغانستان به ډېر ژر د اوسپنې پټلۍ له لارې د ایران له چابهار بندر سره ونښلول شي. د ایران د مهر خبري آژانس تېره ورځ د طالبانو د حکومت د اوسپنې پټلۍ د ادارې د رییس بخت الرحمن شرافت له قوله خبر ورکړی چې ویلې یې دي، د نیمروز ولایت د اوسپنې پټلۍ به ډېر ژر د چابهار له بندر سره ونښلول شي. شرافت په خپله ټولنیزه شبکه ایکس کې چې پخوا ټویټر نومېده ویلي چې دغه پروژه به افغانستان له سمندرسره ونښلوي. د مهر خبري آژانس د همدې ادارې د ویاند عبدالسمیع دراني خبرې هم رااخیستې چې ویلي... Читать дальше...

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې د کرکټ په آسیایي جام لوبو کې خپله لومړنۍ لوبه بنګله‌دېش ته بایلوده. د بنګله‌دېش ټیم توپوهنه وکړه چې د پنځو لوبغاړو په سوځېدو یې ۳۳۴ منډې وکړې او افغانستان ته یې د ۳۳۵منډو هدف وټاکه. د افغانستان ملي لوبډله وتوانېدوه چې د ټولو لوبغاړو په سوځېدو سره ۲۴۵ منډې وکړي او لوبه د ۸۹ منډو په توپیر بنګله‌دېش وګټله. د افغانستان بله لوبه به سبا سې شنبې له سریلانکا سره وي. د افغانستان، بنګله‌دېش او سریلانکا ټیمونه په ب ګروپ کې سره لوبېږي او هند، نیپال او پاکستان هم په اې ګروپ کې.

د عراق امنیتي ځواکونه پرون په شمالي ښار کرکوک کې د نور تاوتریخوالي د مخنیوي لپاره ځای پر ځای شول. پولیس او امنیتي سرچینې وايي، د شنبې په ورځ د قومي ډلو ترمنځ په شخړه کې د مړو شمېر څلورو ته زیات شوی دی. د قومي ډلو ترمنځ تر څو ورځني کړکېچ وروسته د شنبې په ورځ په کرکوک کې څلور مظاهره چیان په ډزو ووژل شول. پولیس او روغتیايي سرچینې وايي ټول وژل شوي کسان کردان دي. د کرکوک د پولیسو ویاند امیر شواني په یوه اعلامیه کې ویلي، پرون یکشنبه په دې ښار کې ګرځبندیز پای ته ورسېد او موټرونه په عادي ډول تګ راتګ کوي. Читать дальше...

د جنوبي افریقا ولسمشر وايي، داسې شواهد نه شته چې د روسیې یوې کښتۍ دې د تېر کال په وروستیو کې له جنوبي افریقا څخه روسیې ته وسلې او مهمات انتقال کړي وي. سیریل رامافوسا پرون یکشنبه خپل ملت ته په وینا کې وویل، د امریکا د متحدو ایالتونو د ادعا په اړه څېړنو ثابته کړه چې روسیې ته د وسلو د لېږد یو تور هم سم نه و. د جنوبي افریقا ولسمشر ویلي، له جنوبي افریقا وسلې نه دي صادرې شوي. د جنوبي افریقا لپاره د امریکا د متحدو ایالتونو سفیر په مې میاشت کې ویلي وو، د روسیې یوې بار وړونکې کښتۍ په ډسمبر میاشت کې... Читать дальше...