Новости за 01.08.2021

په داسې حال کې چې په کندهار کې د څلور خبریالانو له نیول کېدو یوه اوونۍ تېرېږي د افغانستان د ملي امنیت عمومي ریاست د یوې اعلامیې په خپرولو سره وايي، نیول شوي کسان خبریالان نه وو او د خبریالۍ په جامه کې یې د طالبانو په ګټه فعالیت کاوه. په دغه اعلامیه کې چې د یکشنبې (د زمري ۱۰مه) په ورځ خپره شوي راغلي، دې خبریالانو د زمري په ۳ مه نېټه په سپین بولدک کې د طالبانو د وژل شوي مشر ملا محمد عمر د زوی ملا یعقوب عمري په ګډون له یو شمېر طالب مشرانو سره د جنرال عبدالرازق په کور کې کتلي او مرکې یې ورسره کړي دي. Читать дальше...

د افغانستان د سولې مرکچي پلاوي مشر معصوم ستانکزی د سلا مشورو لپاره کابل ته راغلی. نوموړي نن یکشنبه(د زمري ۱۰مه) په کابل کې خبریالانو ته وویل، په دوحه کې اوس مهال راتلونکي نظام او اساسي قانون تر بحث لاندې دي او په دې برخه کې د دیني عالمانو او افغان ولس مشورې اړیني دي. هغه وايي، دیني عالمان کولی شي د راتلونکي نظام په جوړښت کې رغنده رول ولوبوي. د ښاغلي ستانکزي په باور، د یوې تل پاتې او هر اړخیزې سولې لپاره د دواړو خواو جدي اراده اړینه ده. نوموړی ټینګار کوي چې افغان حکومت د سولې لپاره جدي اراده لري او مقابل لوری باید خپله قاطع اراده وښيې. Читать дальше...

د تندر قول اردو چارواکي وايي، تېره شپه د پکتیکا د برمل ولسوالۍ د سپېرې په سیمه کې د ۴ پاکستاني وګړو په ګډون ۱۲ طالبان وژل شوي او ۹ نور ټپیان شوي دي. نن د یکشنبې (د زمري ۱۰مه) په ورځ د تندر قول اردو د رسنیو د دفتر مشر ایمل خان مومند ازادي راډیو ته وویل، چې وسله والو ته یاده مرګ ژوبله د افغان ځواکونو په ځوابي بریدونو کې اوښتې ده. مومند زیاته کړه: "تېره شپه د تندر قول اردو د دوهمې لواء منسوبینو د پکتیکا ولایت د برمل ولسوالۍ په اړوند سیمو کې د طالب ترهګرو ډله ییز بریدونه په شا تمبولي او په هغوی يې... Читать дальше...

د ايتوپيا ٢١ کلن لوبغاړي د تېزې منډې په سياليو کې د نړۍ ريکارډ ماټ او د توکيو د المپيک د لس زره مترو د سرو زرو مډال وګاټه. د توکیو د المپیک د ۲۰۲۰ میلادي کال په روانو لوبو کې د تېزې منډې د لس زره متره فاينل په سياليو کې سلمون بارګا په ٢٧ دقيقو او ٤٣ ثانيو کې دا واټن وواهه او اتل شو. د راپورونو له مخې د اوکاندا لوبغاړي جاشوا چپتګي چې د ٢٠١٩ ميلادي کال د نړۍ د تېزې منډې اتل و، ټاکلی واټن په ٤١ ثانيو کې وواهه او دوهم مقام یې ترلاسه کړ.

په دایکنډي ولایت کې د طلايي جام په نوم د کیوان کیک بوکسینګ سیالۍ نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) پای ته ورسېدې. د افغانستان د ملي المپيک کمېټې د رسنیز دفتر غړي مجیب قاري زاده نن ازادي راډيو ته وویل، دا لوبې درې ورځې وړاندې د دغه ولایت په مرکز کې پيل شوې وې. د نوموړي په وینا دغو لوبو کې د مرکز نیلي او اتو ولسوالیو شااوخوا اتیا لوبغاړو ګډون کړی وو. ښاغلی قاري زاده زیاتوي، له دغو لوبو هدف د کیوان کیک بوکسینګ لوبډلې لپاره د غوره څېرو پيژندل ږو. د ملي الپمیک کمېټه مسوولین وايي، د سیالیو په پای غوره لوبډلو او لوبغاړو ته مډالونه هم ورکړل شول.

د افغانستان کرکټ بورډ وايي، د کابل په ګډون یې ځینو ولایتونو ته د ۱۵ خصوصي اکاډمیو یا روزنځایونو د فعالیت جوازونه ورکړل. د دغه بورډ ویاند فرید هوتک نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) ازادي راډیو ته وویل، دا اقدام د کرکټ خصوصي سکتور ته د ځانګړي ارزښت، د دغې لوبې ودې، پراختیا او ملاتړ په هدف شوی دی. د نوموړي په وینا هغه روزنځایونه چې د بورډ سره د فعالیت جواز ولري، له ګڼو-ګټو به برخمن شي لکه د ادارې له لوري دوامداره څارنه، د ادارې د روزونکو له خوا میاشتنۍ کتنه، لوبغاړو ته د مخته تګ زمینه برابرول، د روزنځایونو په رسمي سیالیو کې ګډون او نور. Читать дальше...

د طالبانو له لوري د ٧ مهمو بندرونو په کنټرول سره، خلک د خوراکي او سونګ توکو له لوړې بیې شکایت لري. ٢٢کلن محمود چې کندهار کې د طالبانو تر کنټرول لاندې سېمه کې ژوند کوي وایي، د خوراکي او سونګ توکو بیې په بې ساري ډول لوړ شوي دي. نوموړی چې د یوې اته کسیزه کورنۍ مشري زیاتوي: "پخوا به کار پیدا کېده، خو اوس کارونه په ټپه ولاړ دي، زه ورځنۍ مزدوري کوم، کله کار پیدا شي کله نه، مرستندویه موسسې هم تړل شوي، د شپې چې وخورو ورځې ته حیرانه یو، له بلې خوا جګړه ده، خلک له ویرې له کورونو نه شي وتلی." نوموړی وايي،... Читать дальше...

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت د جرمني پر حکومت غږ کړی چې د جګړو د پای ته رسولو او د ملکي وګړو د مرګ ژوبلې د مخنیوي په برخه کې پر طالبانو فشار زیات کړي.  د بهرنیو چارو وزارت ویاند ګران هېواد ازادي راډیو ته وویل چې د بهرنیو چارو وزیر حنیف اتمر او په کابل کې د جرمني د سفارت شارژدافیر ژان هندریک وون ټیل نن د زمري په لسمه نېټه په خپله کتنه کې په افغانستان کې پر روان تشدد، جنایتونو او بشري حقونو سرغړونو اندېښنه وښوده. ښاغلي هېواد زیاته کړه: "د افغانستان د بهرنیو چارو وزیر غوښتنه وکړه چې نړیواله... Читать дальше...

د ملي امنیت عمومي ریاست وايي، هغه څلور خبریالان چې تېره اوونۍ یې ونیول، له طالبانو سره په همکارۍ تورن کړي دي او وايي چې د دوی قضیه به ډېر ژر د هېواد عدلي او قضایي ارګانونو ته وسپارل شي.  تېره اونۍ د ملت غږ سیمه ییزې راډیو درې تنه خبریالان، بسم الله وطندوست، محب الله عبیدي او قدرت سلطاني او عکاس ثنالله سیام چې ویل یې د سینهوا خبري اژانس لپاره کار کوي د طالبانو تر ولکې لاندې بولدک ولسوالۍ ته له تلو وروسته د راستنېدو پر مهال ونیول شول.  ملي امنیت په یو بیان کې چې نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) خپور شو... Читать дальше...

د افغانستان د لوړو زده کړو وزارت د بشر حقونو له خپلواک کمېسيون سره په یوه تازه اقدام کې په ټولو خصوصي او دولتي پوهنتونونو کې د بشري حقونو اړوند مضمون تدريس پيلوي. د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسيون د لوړو زده کړو وزارت سره يو هوکړه ليک لاسلیک کړی چې له مخې به يې د بشري حقونو اړوند ټول مسايل محصلانو ته تدرسېږي. د لوړو زده کړو وزارت وياند حامد عبيدي د يکشنبې (د زمري ۱۰مه) په ورځ په دې اړه ازادي راډيو ته وويل: "د بشري حقونو اړوند په ټولو مسايلو په اکاډميک ډول بحث او په اجتماعي مضمونونو کې... Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون په افغانستان کې د جګړې له امله د ملکي تلفاتو ۸۰ سلنه زیاتوالي اندېښمن کړی دی. دغه کمېسیون په خپل راپور کې وایي، د دې کال په لومړیو شپږو میاشتو کې ۱۶۷۷ کسان وژل شوي او ۳۶۴۴ نور ټپیان شوي، خو راپور کې راغلي چې د مرګ ژوبلې شمېر بیا د تېر کال په لومړیو شپږو میاشتو کې ۱۲۱۳ تنو ته رسېده. د دغه کمېسیون ویاند او د نشراتو رییس ذبیح الله فرهنګ وایي، په وروستیو میاشتو کې د جګړې زیاتوالي ته په پام سره د ملکي تلفاتو د زیاتیدو احتمال هم شته. ښاغلي فرهنګ زیاته کړه... Читать дальше...

د جرمني یوې محکمې پرېکړه کړې چې د نازي جرمني یو پخوانی ګارډ چې عمر یې سل کاله دی، د روان کال په پای کې محاکمه کړي.  دا کس چې د حکومت د پرېکړې او د وګړو د شخصي محرمیت د قوانینو له مخې یې هویت نه دی افشا شوی، تورن دی چې د ۱۹۴۲ او ۱۹۴۵ کلونو ترمنځ یې د جرمني پلازمېنې برلین ته نژدې په زاکسین هاوسین Sachsenhausen په تجمع کمپ کې له درې نیم زرو د زیاتو کسانو په وژنه کې یې مرسته کړې.  د نیوروپین ولسوالۍ محکمې په ۲۰۱۹ میلادي کال کې حکم ورکړ چې د دوهمې نړیوالې جګړې له پای ته رسېدو ۷۶ کال وروسته نوموړی محاکمې ته راکاږي. Читать дальше...

فرانسوي بوکسر مراد علييوف نن شنبه (د زمري ۱۰مه) د توکیو د المپیک په لوبغالي کې د لوبې د رېنګ مخې ته د اعتراض په دود پرلت وکړ.  د بوکس د درانه وزن دا لوبغاړی وروسته له هغه د لوبو له دوامه محروم شو چې خپل بریتانوي سیال ته یې د لوبې پر مهال په سر ضربه ورکړه. دا کار د بوکس په لوبه کې غیرقانوني دی.  په روسیه کې زېږیدلی علییوف وروسته له دې چې ریفري دا اعلان وکړ، د رینګ پر زینه کیناست او پرلت پیل یې پیل کړ.  د لوبو تنظیموونکو علییوف ته اجازه ورکړه چې هلته کېني ځکه په رېنګ کې بله مسابقه په پام کې نه وه. Читать дальше...

د بدخشان ولایت په مرکز فیض اباد ښار کې نن شنبه (د زمري ۱۰مه) یوه چاودنه وشوه.  د بدخشان د امنیه قوماندانۍ ویاند ثنالله روحاني د دې چاودنې د څرنګوالي په اړه بې خبري ښيي خو وايي چې د دوی څېړنې روانې دي.  د پېښې د تلفاتو په اړه تر اوسه څه نه دي ویل شوي، خو عیني شاهدانو ازادي راډیو ته وویل، چاودنه نن لس نیمې بجې شااوخوا د فیض آباد په نوي ښار کې د امنیه قوماندانۍ مخې ته هغه مهال وشوه چې د پولیسو یو موټر له سیمې د تېرېدو په حال کې و.  د سیمې اوسېدونکو ویلي چې چاودنه کې څو نژدې دوکانونه وران شوي دي. Читать дальше...

افغان حکومت د هرات د دفاع لپاره هلته مرستندوی ځواکونه استولي. دا ځواکونه داسې مهال استول کېږي چې افغان ځواکونو او طالبانو پرون او نن هرات ښار ته نژدې جګړو ته دوام ورکړ.  د هرات د والي ویاند جېلاني فرهاد نن شنبه (د زمري ۱۰مه) ازادي راډیو ته وویل، د طالبانو د حملو د شنډولو لپاره پر عملیاتي پلان کار روان دی: "په هرات کې کافي ځواکونه شته. نن ځانګړي ځواکونه هم را ورسېدل. اوس مهال د هرات په ولسوالیو کې دښمن د ځپلو لپاره د عملیاتو د ترسره کولو په هدف د پلان جوړول پیل شوي دي."  د راپورونو له مخې د... Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون وايي چې د روان میلادي کال په لومړۍ نیمايي کې د ملکي افغانانو په مرګ ژوبله کې د تېر کال د همدې مودې پرتله اتیا سلنه زیاتوالی راغلی.  دې کمېسیون نن د زمري په لسمه په یوه نوي راپور کې وویل چې د سږني کال د جنوري له لومړۍ نېټې د جون تر پایه، د افغانستان په جګړو کې نژدې ۱۷ سوه ملکي وګړي وژل شوي او له ۳۶۰۰ زیات نور ملکیان ټپیان شوي دي.  راپور زیاتوي چې په وژل شوېو کې ۱۲۶ ښځې او ۳۷۳ ماشومان هم شامل دي.  د بشري حقونو خپلواک کمېسیون طالبان په ۵۶ سلنه، نامعلوم وسله... Читать дальше...

ایران د اسراییلو هغه ادعا رد کړې چې وايي، تهران د عُمان سواحلو ته نژدې د اسراییلو د تېلو پر یو اړوند ټانکر د تېرې سې شنبې ورځې په برید کې لاس لري.  په دې برید کې د دې ټانکر بېړۍ دوه کار کوونکي چې یو د بریتانیا او بل د رومانیا وګړي وو، ووژل شول.  دا بېړۍ چې مالک یې یو جاپانی شرکت دی او د لایبریا بیرغ پرې رپېده په لندن کې دېره اسراییلي شرکت زودیاک ګروپ اداره کاوه.  د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند سعید خطی بزاده نن د اګسټ په لومړۍ نېټه په خپله اوونیزه خبري غونډه کې وویل چې ناامني، ترور او تاوتریخوالی... Читать дальше...

په بوسنیا هرزګووینا کې د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي مشري نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) جرمني کریستیان شمیت ته وسپارل شوه.  شمېت د اتریشي ډيپلومات والنټین اینزکو پر ځای چې په تېرو ۱۲ کلونو کې یې پر دې دنده کار وکړ ټاکل شوی دی او دا په داسې حال کې ده چې په بوسنیا هرزګووینا کې دننه او بهر د ملګرو ملتونو د جګپوړې استازولۍ د برخلیک او کاري استقامتونو په اړه پوښتنې رابرسېره شوي.  د بوسنیا هرزګووینا لپاره د ملګرو ملتونو جګپوړې استازولي په ۱۹۹۵ کال کې د بالکان د سولې د موافقې پر اساس رامنځ ته شوه.  ۶۳... Читать дальше...

د تېرې جولای میاشتې په ۱۶مه نېټه، ماسپښین نږدې ۲بجې په پاکستان کې د افغان سفیر نجیب‌الله علي‌خېل لور، سلسله علي‌خېل داسې مهال چې غواړي خپل کور ته له نږدې بازاره بېرته کور ته ستنه شي، اختطاف شوه. خو پېښه څه ډول وشوه؟ سلسله علي‌خېل د اسلام‌اباد له یوې امنې سیمې F7-2 څخه نږدې بازار ته د خپل ورور مصطفی لپاره د یوه کیلي‌بند د پېرلو په نیت په یوه ټکسي موټر کې له کوره راووته. په بازار کې یې نږدې ۱۰ دقیقې تېر کړل او ویې غوښتل چې په یوه بله ټکسي کې خپل کور تنه ستنه شي. خو له نږدې ۵ دقیقو واټن وهلو... Читать дальше...

‎په وروستيو درېيو اوونيو کې له کندهار ښار او نژدې ولسواليو څخه تر ۲۲ زره پورې کورنۍ د جګړو له امله بې ځایه شوي دي. د کندهار د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو ریاست مسولان وایي، له دغه بې ځایه شویو کورنيو نهه زره او پنځه سوه کسان په دولتې تاسيساتو کې ځای پرځای شوي دي. بې ځايه شوي کسان د خپلو سېمو د امن کېدو غوښتنه کوي وايې، دلته په سخت حالت کې ژوند کوي. بشپړ ویډیويي راپور ددې تړوني په کېکاږلو سره وګورئ:

د عُمان په ساحل کې د اسراییل د تیلو پر ټانکر د بې پیلوټه الوتکې په حمله کې د بریتانیې او رومانیا دوه وګړي وژل شوي. دا پر یوه تجارتي بېړۍ په داسې حال کې حمله ده چې سیمه کې په وروستیو کلونو کې له ایران سره وضعیت ترینګلی شوی دی. د امریکا بحري قواوو ویلي چې دا بېړۍ الوتکې انتقالوونکي یو 'اېس.اېس رونالډ رېګن' او لارښود شوي د میزاییلو له منځه وړونکي سیسټم 'یو.اېس.اېس مېشر' بدرګه کوله او پردې بېړۍ د لایبریا بیرغ لګېدلی وو. دا ټانکر د اسراییل یوه شرکت زوډياک ګروپ اداره کاوه. د امریکا د بحري قواوو... Читать дальше...

د کندهار هوايي ډګر مسوول وايي، د دې هوايي ډګر ځغاستلیکه چې تېره شپه د راکټي بریدونو له امله تخریب شوې وه، د بېرته جوړولو کار یې پیل شوی. مسعود پښتون ازادي راډیو ته وویل، تېره شپه شااوخوا اته بجې د نامعلوم لوري د کندهار پر هوايي ډګر درې توغندۍ وتوغول شول چې یوه یې د هوايي ډګر پر ځغاستلیکه یا رنوې لګېدلې چې یوه برخه یې تخریب شوې. د ښاغلي پښتون په وینا د توغنديو د لګېدو په پېښه کې چاته ځاني زیان نه دی رسیدلی، خو د لنډمهال لپاره دغه هوايي ډګر ته ټولې الوتنې لغوه شوي دي. د نوموړي په خبره د ځغاستلیکې... Читать дальше...

جمهور رییس غني وايي، هېڅ شک‌ نه‌شته چې افغانستان تر یرغل لاندی دی او طالبان غواړي چې تېر د افغانانو د راتلونکي په توګه وټاکي. ښاغلي غني طالبان تورن کړل چې د سولې اراده نه لري او غواړي حکومت ورته تسلیم شي. ښاغلي غني چې د یکشنبې(د زمري ۱۰مه) په ورځ د برښنايي سیستم له لارې د کابینې لومړۍ غونډه کې خبرې کولې وویل، دا ډله تر هغه د سولې خبرې نه کوي چې د جګړې په میدان کې بدلون را نه‌شي. نوموړي وویل: "طالب د تېرو ۲۴ کلونو پرتله توپیر کړی، بدلون یې په څه کې دی؟، لا کرکجن شوی، لا ظالم شوی او لا نامسلمان شوی دی. Читать дальше...

د افغانستان د سوداګرۍ خونو فدارسیون وايي، په بندرونو کې د ناامنیو له امله د تېر لمریز کال د همدې مودې پرتله په وارداتو کې لس سلنه کموالی راغلی دی. د دغه فدارسیون مرستیال خان جان الکوزي نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) ازادي راډیو ته وویل، ځینې سوداګریز بندرونه د طالبانو لاسونو ته لوېدلي، که څه هم صادارت او واردات ورنه کېږي، خو له سوداګریزو مالونو دوه ځایه محصول اخیستل کېږي، یو ځای حکومت او بل ځای یې هم طالبان اخلي. الکوزي زیاته کړه: "د ناامنیو له امله په وارداتو کې لس سلنه کمښت راغلی، پخوا به چې پنځوس... Читать дальше...

د افغانستان د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو وزارت وايي، په پکتیا ولایت کې د زعفرانو ۲۱ ننداریزې کروندې جوړېږي. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن یکشنبه (د زمري ۱۰مه) ازادي راډیو ته وویل چې یادې ننداریزې کروندې به په مرکز، احمد ابا، سیدکرم، شواک، ګرده څېړۍ او وزې ځدراڼ ولسواليو کې د زعفرانو د تولید د زیاتوالي او دودولو په موخه جوړ شي. د نوموړي په وینا د یادو سیمو بزګرانو ته د زعفرانو د پیازو د وېش لړۍ هم پیل شوې چې هر بزګر ته ۵۰۰ کیلو د زعفرانو تخم ورکول کېږي. د کرنې وزارت چارواکي وايي، زعفران په... Читать дальше...