Новости за 03.08.2021

کابل ښار له اوږدې مودې وروسته نن شپه ناوخته د یوې درنې چاودنې او ورپسې د یوې وسله‌والې حملې شاهد و. د افغانستان کورنیو چارو وزارت وايي چې دغه حمله د ټولو حمله کوونکو په وژلو شره پای ته ورسېده، خو د ټولو حمله کوونکو دقیق شمېر یې په ډاګه نه‌کړ. د دغه وزارت د معلوماتو پر بنسټ چې د سې شنبې «۱۴۰۰ کال د زمري ۱۲» ماښام ناوخته شااوخوا ۰۸:۰۰ بجې د کابل ښار د ۱۰مې حوزې د شېرپور سیمه کې "ترورېستانو" له چاودېدونکو موادو ډک موټر ته چاودنه ورکړه او ورسته یو شمېر وسله‌وال حمله کوونکي استوګنیزو کورونو ته ننوتل او له افغان ځواکونو سره‌یې نښته پيل کړه. Читать дальше...

ګارډین ګارډین ورځپاڼه لیکي، د هلمند په مرکز لښکرګاه کې جګړه سخته ده او که چېرته دا ښار طالبان ونیسي له ستراتېژيک پلوه او له رواني اړخه به د افغان حکومت لپاره یوه لویه ضربه وي. ورځپاڼې په هلمند کې د افغان ځواکونو د عمومي قوماندان جنرال سمېع سادات خبرې هم رااخیستي چې خبرداری ورکوي، که طالبان په لښکرګاه کې بریالي شي د دې منفي نتیجې به بیا په نړیواله کچه وي. جنرال سادات زیاتوي چې دا جګړه د افغانستان نه‌ده دا د ازادۍ او استبداد ترمنځ جګړه ده.  ګارډین لیکي، افغان حکومت پخوا ژمنه کړې وه چې په ټول قوت به ښارونه له طالبانو ساتي. Читать дальше...

د هلمند والي وايي چې د مرکز لښکرګاه د امنیه قومانداني شاوخوا جګړه روانه ده، همدراز د بولان په سیمه او د ښار په څلور پنځو نورو برخو کې جګړې روانې دي. ازادي راډیو ته د والي محمد ولي علیزي په وینا د دې جګړې پر مهال طالبانو ته درانه تلفات اوښتي دي. ښاغلی علیزی زیاتوي: "له پرون راهیسې د دوی تر ۲۲۰ کسان وژل شوي او د ټپيانو شمېر یې بېخي ډېر دی، خو هغه جسدونه چې زموږ تر سترګو شوي تقریباً ۸۰، ۹۰ کسان‌یې په کوڅو کې پراته دي."  په افغانستان کې د ملګرو ملتونو دفتر، یوناما نن په فېس‌بوک او ټویټر کې لیکلي... Читать дальше...

د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت د شااوخوا ۳۵ هېوادونو او نړيوالو سازمانونو له استازو سره د شپږ مياشتني امنيتي پلان جزئيات شریک کړل. د افغانستان د بهرنيو چارو وزير محمد حنيف اتمر په کابل د يوې خبري ناستې پر مهال اعلان وکړ چې د سې شنبې په ورځ‌يې «۱۴۰۰ کال د زمري ۱۲» د دغو هېوادونو او نړيوالو سازمانونو له استازو سره د افغانستان د روانو حالاتو، سولې او د جګړې د کابو کېدو په اړه خبرې کړې دي. ښاغلي اتمر وویل چې د شپږ مياشتني امنيتي پلان په اړه‌یې نړيوالو ته جزئیات ورکړي دي، نومړي د دې جزئیاتو یوه برخه له رسنیو سره داسې شریکه کړه... Читать дальше...

د نورستان سېلاب‌ځپلې کورنۍ بېړنیو مرستو ته اړتیا لري، د نورستان والي د مړو شمېر ۱۱۳ ښيي، خو د یو شمېر کورنیو غړي وایي، د مرستو نه‌رسېدو له امله د تلفاتو شمېر څه باندې ۲۰۰ تنو ته لوړ شوی دی. د دغو کورنیو د غړو له ډلې د کامدېش ولسوالۍ د ميردېش کلي اوسېدونکی غلام مصطفی چې د کورنۍ ۱۲ غړي يي په سېلابونو کې له لاسه ورکړي وایي، لا تر اوسه نه‌دی توانېدلی چې د خپلې کورنۍ ځیني غړي له خاورو څخه وباسي. مصطفی وایي، دولت کومه مرسته ونه‌کړه او تر اوسه یو څو مرستندویه ټولنې راغلي سیمه‌یې کتلې، بېرته تللي دي. Читать дальше...

د اوکراین پولیسو نن وویل چې دوی د بلاروس د فعال ویتال شیشو د مشکوک قتل قضیه څېړي. د ویتال شیشو جسد په پلازمېنه کیف کې خپل کور ته نږدې وموندل شو.  د بلاروس کور په نوم د شیشو غیر دولتي مؤسسه له هغو خلکو سره چې د الکساندر لوکاشینکا د رژیم له ځورونو او زور زیاتي څخه تښتېدلي دي، مرسته کوي. په بلاروس کې د ۲۰۲۰ کال په اګسټ کې د ولسمشرۍ تر انتخاباتو وروسته چې په‌کې لوکاشینکا د شپږم دور لپاره بریالی اعلان شو، پراخې مظاهرې وشوې او دا مظاهرې د لوکاشینکا له لوري سختې وځپل شوې.  ویتال شیشو پرون په کیف... Читать дальше...

د افغانستان سینما پېژندل شوې هنرمنده لینا علم د «۲۰۲۱ کال د امجن انډیا د نړیوال نندارتون» د څارونکي پلاوي غړې ټاکل شوې ده. دا پروسږ کال هم د دې نندارتون د څارونکي پلاوي غړې وه. مېرمن علم ازادي راډیو ته وویل: "کوم فلمونه چې یې ماته را استولي باید تر ټولو غوره هنرمندان په‌کې انتخاب کړم. له ۱۷ هېوادونو ۲۹ فلمونه د سیالیو لپاره غوره شوې دي." دا نندارتون د سپټمبر له ۲۴مې د اکټوبر تر نهمې د اسپانیا په مادرید کې ترسره کېږي.

د ۲۰۹ شاهین قول اردو وایي، د شبرغان پر ښار یې د طالبانو حملې شاته تمبولې دي. له تېرې شپې تر نن سهاره د جوزجان د مرکز شبرغان شااوخوا سختې جګړې وې. د راپورونو له مخې طالبان هڅه کوي چې د جنوب او ختیځ له لوري د شبرغان ښار ته ننوځي. د ۲۰۹ شاهین قول اردو ویاند محمد حنیف رضایي نن ازادي راډیو ته وویل چې د طالبانو پر ډلو د شبرغان په جنوب کې د حسن تابین په کلي کې او د دې ښار ختیځ لور ته د صوفي قلعه په سیمه کې بمباري شوې ده چې د طالبانو ۵۷ کسان وژل شوي دي. ښاغلی رضايي زیاتوي: "په مجموع کې د دوی د درې... Читать дальше...

د افغانستان ولسمشر محمد اشرف غني د هرات ښار د اوسېدونکو د تېرې شپې د الله اکبر د ویلو د هرکلي ترڅنګ نن په کابل کې پر طالبانو سخت انتقاد وکړ. ښاغلی غني زیاتوي: "طالب دې پوه شي چې دا خاوره تل په الله اکبر درېدلې او الله اکبر دوی ته څوک نه‌ورکوي، د دوی کار فتنه دی، فساد دی، وژل دي." هراتیان ماخوستن مهال د خپلو کورونو بامونو ته پورته شول او د امنیتي ځواکونو په ملاتړ او د طالبانو پر ضد یې شعارونه ورکړل. دا اعتراض داسې مهال کېږي چې د هرات ښار په څنډو کې له تېرو شااوخوا شپږو ورځو راهیسې د طالبانو او امنیتي ځواکونو جګړه روانه ده. Читать дальше...

د امریکا متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن په افغانستان کې د طالبانو د بریدونو راپورونو ته ژوره اندېښنه ښکاره کړه. ښاغلي بلېنکن په واشنګټن کې وویل: "موږ په بېلابېلو سیمو کې چې د طالبانو تر برید لاندې دي، د دوی د جنایتونو راپورونه لیدلي دي، دا راپورونه د ژورې اندېښنې وړ دي او دا جنایتونه یو مخ د منلو نه‌دي."  د بلېنکن تر دې څرګندونو مخکې پرون په کابل کې د امریکا او بریتانیا سفارتونو څرګنده کړه چې طالبانو د کندهار په سپین بولدک ولسوالۍ کې په لسګونه ملکیان وژلي دي. طالبانو دا ادعا رد کړې ده. Читать дальше...

په افغانستان کې د سختې جګړې او ملکي تلفاتو په اړه د ملګرو ملتونو دفتر (يوناما) اندېښنې. په داسې حال کې چې د افغانستان په ځينو ولايتونو کې جګړه تېزه شوې په کابل کې د ملګرو ملتونو دفتر وايي، يوازې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په لښکرګاه کې ۴۰ ملکیان وژل شوي او ۱۱۸ نور ټپيان دي. يوناما د سې شنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د زمري ۱۲» په خپل ټويټر ليکلي، که افغان حکومت او طالبان د ملکي کسانو خونديتوب ته جدي پاملرنه ونه‌کړي، انساني ناورين رامنځته کېدونکی دی. دغه سازمان دغه‌شان ليکلي، د ځمکې له لارې د طالبانو حملو... Читать дальше...

د کرکټ د نړیوال شل اووریز جام په اړه یوه پاکستاني کرکټر شعیب اختر وړاندوینه کړې. د پاکستان د کرکټ ملې لوبډلې پخواني تېزتوپ اچونکی شعیب اختر وايي، د راتلونکې شل اووریز نړیوال جام نیمه پایلوبې ته به افغانستان، هند، پاکستان او ویسټ انډیز کرکټ ملې لوبډلې لاره پیدا کړي. نوموړي په خپلو تازه څرګندونو کې ویلي دي چې د یادو څلورو لوبډلو له ډلې به هند او پاکستان د نړیوال جام پایلوبه وکړي او د پایلوبې ګټونکی هېواد به پاکستان وي.

د افغانستان د والیبال ملي لوبډلې سر روزونکی او د والیبال فدارسیون ارشد مرستیال محمد یوسف صادق د تاجکستان د والیبال فدارسیون په بلنه د تاجکستان لوبډلې د سر روزونکي په توګه ټاکل شوی. د افغانستان د والیبال فدارسیون د مطبوعاتي دفتر غړې فرشته استوار وايي، دا لومړی ځل دی چې یو افغان روزنکی په بهر کې د یوې لوبډلې مسوولیت پر غاړه اخلي. ټاکل شوې، د محمد یوسف صادق تر څار او لارښونې لاندې د تاجکستان د والیبال ملي لوبډله د روانې اګسټ میاشت په ۱۵مه نېټه د مرکزي اسیا په سیالیو کې ګډون وکړي.

افغان فوټبالر حسین زماني د هالنډ له نایمخن لوبډلې سره یوځای شو. د افغانستان د فوټبال فدارسیون ویاند فیروز مشعوف نن سې شنبه (د زمري ۱۲مه) ازادي راډیو ته وویل، چې د افغانستان د ملي لوبډلې دا پخوانی لوبغاړی د هالنډ نایمخن له ۲۱ کلونو ښکته فوټبال لوبډلې سره د یو کلن قراداد له مخې یو ځای شو. د ښاغلي مشعوف په خبره ټاکل شوې ښاغلی زماني به له دې وروسته د هالنډ له ۲۱ کلونو ښکته غوره لوبډله کې د لوبو میدان ته ووځي. فیروز مشعوف زیاتوي، له دې وړاندې حسین زماني د هالنډ لومړۍ دسته غوره لیک ټیم او دغه شان،... Читать дальше...

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر طالبانو ته خبرداری ورکوي، که تاوتریخوالي او جنایتونو ته دوام ورکړي، هغو غوښتنو ته به یې پام و نه شي چې له نړیوالې ټولنې یې لري. انتوني بلېنکن چې د افغان کډوالو لپاره یې د یوه نوي پروګرام د پېژندنې په پروګرام کې خبرې کولې وویل، طالبان په نړیواله کچه د رسمیت پېژندنې، له تورو نوم‌لړونو د خپلو مشرانو د نومونو د ایستلو او نړۍ ته په ازاد ډول د سفر غوښتونکي دي، خو په خبره یې، که دا ډله تاوتریخوالی کم او جنایتونه کم نه کړي، دا غوښتنې به یې و نه منل شي. ښاغلي بلېنکن زیاته کړه... Читать дальше...

ایران کې د محافظه کاره ابراهیم رییسي د لوړې مراسم نن د سې شنبې (د زمري ۱۲مه) په ورځ د ایران په پلازمېنه تهران کې د دې هېواد د ستر مشر ایت الله علي خامنه اي په حضور کې پیل شول.   شپېته کلن ابراهیم رییسي د ولسمشر په توګه خپله څلورکلنه دوره په رسمي توګه پیلوي. رییسي همدا راز د خپل حکومت د پرمختګ لپاره یو پلان هم وړاندي کړی. په دې پلان کې به د اټمي مذاکراتو د بیرته پیلولو او د ایران د اټمي موافقې د بېرته پیلولو ټکی هم شامل دی. امریکا په ۲۰۱۸میلادي کال کې له ایران سره د نړۍ له اټمي موافقې څخه ووته. Читать дальше...

د افغانستان د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګول وزارت وايي، په سرپل ولایت کې د ۳۶ شنو خونو رغنیزې چارې پیل شوې. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن سې شنبه (د زمري ۱۲مه) ازادي راډيو ته ویل، دغه شنې خونې چې هر یوه یې اته په ۲۰ مترو کې ده، د سرپل ولایت په مرکز او ولسوالیو کې جوړېږي. د ښاغلي رستمي په خبره یادې شنې خونې چې د رغولو ټولیز لګښت یې ۲۵ میلیونه او ۹۰۰ افغانۍ دی، له تشویقي بودجې څخه د سبو د کرکېلي دودولو په پار جوړېږي. د کرنې وزارت د معلوماتو له مخې په یاد ولایت کې له دې وړاندې هم د کرنې ریاست او... Читать дальше...

د افغانستان بانک له انټرنیټ پرته د عادي ټیلیفونونو له لارې د معاشونو د ورکړې او د پيسو د لېږد پروګرام تېره ورځ پرانېست. د افغانستان بانک په اعلامیه کې د بانک د سرپرست اجمل احمدي له قوله ویل شوي، له دې وروسته د دولت ټول ملکي او نظامي کار کوونکي د عادي ټیلیفون په لرلو سره خپل حسابونه چیک او خپلې تنخواګانې خپلې کورنۍ او هرهغه چاته چې دوی یې وغواړي، لېږدولی شي. په اعلامیه کې د جمهور رییس محمد اشرف غني له قوله راغلي، دا سیستم به د فساد او ناسمو ګټو د مخنیوي او شفافیت په برخه کې ګټور تمام شي. ښاغلي... Читать дальше...

افغانستان ته د نړیوالو مرستو سره سم دغه هېواد کې په نورو برخو کې د پرمختګونو ترڅنګ کرنه او مالدارۍ هم عصري شوې چې اوس سوکه سوکه دغه هېواد یې پر ځان بساینې لورته نږدې کړی دی. د دغه هېواد د سویلي ولایت ارزګان کې زیات شمېر هغه بزګرانو چې مخکې به يې په دودیزه بڼه کرنه کوله او ګټه به یې هم کمه وه، خو اوس يې د نړیوالو او افغان دولت په مرسته عصري کرنې ته مخه کړې او زیاته ګټه ترلاسه کوي.  د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ ښار اړوند د نوبهار کلي اوسیدونکی سید نبي چې د یوې خیره موسسي له لوري ورته پر یو جریب... Читать дальше...

ملګري ملتونه وایي، د افغانستان د جګړې ښکېلې خواوې باید د ملکیانو خوندیتوب ته ډېره هڅه وکړي، که نه ناورین به رامنځته شي.  افغانستان کې د دغه سازمان مرستندوی ماموریت یا یوناما نن سې شنبه (د زمري ۱۲مه) ویلي، د طالبانو ځمکنۍ جګړې او د افغان ځواکونو هوایي عملیات د ډېر زیان لامل کېږي.  یوناما پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، یوازې تېرو درېیو ورځو کې په لښکرګاه او کندهار ښارونو کې ۱۵ تنه ملکیان وژل شوي او شااوخوا ۱۳۰ نور ټپیان شوي دي.  د یوناما په وینا زرګونه کسان له دې جګړو بې ځایه شوي او ګڼ نور په وېره کې ژوند کوي. Читать дальше...

په هلمند کې د پوځ چارواکي وایي چې د لښکرګاه زندان د ماتولو لپاره یې د طالبانو هڅه شنډه کړې ده.  د ۲۱۵ میوند قل اردو قوماندان جنرال سمیع سادات خبریالانو ته ویلي، اوس طالبان د محبس له شااوخوا سیمو په شا شوي دي: "نن سهار وختي طالبانو د لښکرګاه پر محبس باندې کوښښ وکړ چې حمله وکړي، څو ماینونه یې هم د دیوال شاته وچوول، خو وېې نه شوای کولی چې محبس ته داخل شي، طالبان همغلته مړه شول، مړي یې هم پراته وو او شکست یې وخوړ ولاړل."  په لښکرګاه کې له پرون راهیسې طالبان او افغان ځواکونه په جګړه بوخت دي.  دفاع... Читать дальше...

له کابله چاپېدونکو ډېری ورځپاڼو تر ډېره په ملي شورا کې د افغان ولسمشر د تېرې ورځې د څرګندونو او د جګړې د دوام په اړه لیکنې او تبصرې خپرې کړې دي. د ازادي راډیو خبریال د دغه ورځپاڼو غورچاڼ په یوه راپور کې رانغاړلی دی. هشت صبح هشت صبح لیکلي، وروسته له هغې چې له سولې د افغانانو تمې پرې شوې، د وسله وال ځواکونو اعلی سرقوماندان نه یې تمه وه چې د جګړې په اړه دولت خپل دریځ روښانه کړي چې دا کار وشو او ښاغلي غني د خلکو د توقع درک ته په کتو په رسمي ډول له طالبانو سره جګړه اعلان کړه. په سرمقاله کې راغلي،... Читать дальше...

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی وایي، که افغانان سیاسي جوړ جاړی ونه کړي، له یوې بلې دوامداره جګړې سره به مخامخ شي.  زلمي خلیلزاد له ازادي راډیو سره په ځانګړي مرکه کې ویلي، د افغانستان دولت او طالبان باید دواړه د هېواد ملي ګټو ته پر شخصي هغو لومړیتوب ورکړي: "د سولې خبرې چې د هوکړې له لاسلیک وروسته شروع شوې، لازم پرمختګ یې نه دی کړی، دواړه لوري ډېره هڅه کوي چې له پوځي لارې ستونزه هواره کړي، اوس د دې وخت را رسیدلی چې رهبران د جګړې د حل لارې پرځای خبرې جدي پيل کړي او لومړیتوب دې ته... Читать дальше...

د امریکا له‌خوا افغانانو ته د کډوالۍ د خاص پروګرام د پراختیا مسئلې د یو شمېر لوېدیځو ورځپاڼو پام وراړولی دی. لاس انجلس ټایمز لاس انجلس ټایمز په دې تړاو په یوه مقاله کې لیکلي له دې سره په یو وخت چې د طالبانو تاوتریخوالی اوج ته رسېدلی متحده ایالات د افغانانو لپاره د کډوالۍ پروګرام پراخوي. د راپورونو په اساس اوس د اېس‌ای‌وي یا په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو د افغان همکارانو اکثر ژباړونکو لپاره د کډوالۍ د خاصو ویزو په دوام د دوهم لومړیتوب کټګوري تر کار لاندې ده. په دې کټګوري کې به د کډوالۍ... Читать дальше...

د هرات ښار اوسیدونکو تېره شپه په ناببره توګه د 'الله اکبر' په ویلو د امنیتي ځواکونو ملاتړ څرګند کړ.  هراتیان ماسخوتن مهال د خپلو کورونو بامونو ته پورته شول او د امنیتي ځواکونو په ملاتړ او د طالبانو پر ضد یې شعارونه ورکول.  دا اعتراض داسې مهال کېږي چې د هرات ښار په څنډو کې له تېرو شااوخوا شپږو ورځو راهیسې د طالبانو او امنیتي ځواکونو جګړه روانه ده.  د هرات د حوزوي روغتون سرطبیب محمد عارف جلالي ازادي راډیو ته ویلي چې له دې جګړو ۲۷ مړي او نژدې دوه سوه ټپیان روغتون ته ور وړل شوي چې ملکیان هم په کې دي. Читать дальше...