Новости за 05.08.2021

د محکمو له خوا ۳۷ تنه د نشه يي توکو قاچبران په مجازاتو محکوم شول. له نشه يي موادو سره د مبارزې عدلي او قضايي مرکز د نشه يي موادو د ۱۷ قضيو د څېړلو په تړاو ۳۷تنه په مجازاتو محکوم کړل. په دوی کې درې تنه يې ابتدائيه محکمې ۲۷کاله او نور يې د استيناف محکمې له خوا د بند په بېلابېلو مجازاتو محکوم شول. د دې مرکز وياند خالد موحد ازادي راډيو ته وويل چې له محکومو شوېو اشخاصو سره ۱۹کيلوګرامه هيرويين، ۷۶ کيلوګرامه چرس، ۴۵۴۰ لېټره شراب او تر اتو کيلوګرامو ډېره ښیښه نيول شوې وه.

مارشال عبدالرشید دوستم وايي، وسله‌وال طالبان هڅه کوي چې په شمال یا لوېدیځ کې د یو مهم ولایت مرکز ونیسي.  د افغانستان د ملي جنبش مشر چې تازه له ترکیې راستون شوی نن‌یې په کابل کې یوې خبري غونډې ته وویل، طالبانو پر څو ولایتونو زیات تمرکز کړی دی. ښاغلی دوستم زیاتوي: "طالبان تر بل هر ولایت زیات له خپلو ټولو امکاناتو څخه د جوزجان، بیا د تخار، هرات او کندهار د نیولو لپاره کار اخلي څو د دې ولایتونو له مرکزي ښارونو څخه یو لاندې کړي." جوزجان چې د دوستم پلرنی ټاټوبی او د نوموړي د نفوذ سیمه بلل کېږي دا... Читать дальше...

د افغانستان او ایران ولسمشرانو نن په تهران کې سره د افغانستان او ایران ترمنځ "د همکاریو او اړیکو پر پراختیا" خبرې کړې دي. ارګ په دې اړه یوه خبرپاڼه کې ویلي جمهور رئیس اشرف غني او جمهور رئیس سید ابراهیم رئیسي ترمنځ دې لیدنه کې د ایران نوي جمهور رئیس "د افغانستان اسلامي د اسلامي دولت څخه د ملاتړ په تداوم او د سولې لپاره د سیمه‌ییزې اجماع پر کوښښونو ټینګار وکړ." ارګ د ایران د نوي جمهور رئیس ښاغلي رئيسي له خولې وايي: "د مشروع نظام او د افغانانو د حقونو او سولې پروسې ملاتړ کوم." رئیسي زیاته کړې... Читать дальше...

په ولایتونو کې د ناامنیو زیاتېدو یو شمېر نجونې محصلانې اندېښمنې کړې دي. لسګونه نجونو د پنجشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د زمري ۱۴» په کابل کې په یوې اعتراضیه غونډه کې وویل، نه‌شي کولای په ناامنه ولایتونو کې، له خپلو کورونو لیرې زده‌کړو ته دوام ورکړي او غوره دا ده چې دوی د خپلو ولایتونو اړوندو پوهنتونونو ته تبدیلې شي. یوې محصلې محبوبې ازادي راډیو ته وویل، کورنۍ یې اجازه نه‌ورکوي چې په ناامنه ولایتونو کې دې په لیلیه کې واوسېږو: "هیله ده چې په ناامنو ولایتونو کې د لیلیو شرایطو ته په پام، موږ د اړوند ولایتونو پوهنتونونو ته تبدیلې شو. Читать дальше...

په افغانستان کې د جګړو شدت او د متقاعدو جنرالانو پر دنده د ګومارلو پرېکړه. وروستیو جګړو ولسمشر غني هڅولی چې متقاعد او بې‌دندې افسران او جنرالان پر دندو وګوماري. د افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو عمومي ویاند اجمل عمر شینواري نن پنجشنبه «۱۴۰۰ کال د زمري ۱۴» په یو خبري کنفرانس کې وویل چې دا پرېکړه د جمهور رئیس محمد اشرف غني د حکم پر بنسټ شوې. د ښاغلي شینواري په خبره چې د دوی د جلب و جذب لپاره ځانګړی بورډ جوړ شوی او عملي چارې یې هم روانې دي. ښاغلی شینواری زیاتوي: "د متقاعدو نظامي جنرالانو او افسرانو... Читать дальше...

افغان ځواکونه وايي، د هلمند مرکز لښکرګاه په هغو سیمو کې یې پوځي عملیات پیل کړي چې په وروستیو کې د طالبانو لاس ته لوېدلې دي. د میوند قول اردو ویاند عبدالقدیر بهادرزي نن د دې عملیاتو په اړه وویل: "د لښکرګاه په لارو او سړکونو د الله اکبر په نعرو له طالبانو څخه د سیمو د نیولو چاڼیز عملیات پیل شول. عملیات به تر هغې دوام وکړي تر څو وروستي طالبان وځپل شي." بل‌خوا د دفاع وزارت مرستیال ویاند فواد امان پر خپل ټویټر لیکلي دي چې افغان هوايي ځواک نن د لښکرګاه په ختیځ کې د طالبانو په یوه ۳۰ کسیزه غونډه بمباري کړې چې په‌کې د دې ډلې مشران هم وو. Читать дальше...

په خوست کې پولیسو ۴۸ کیلو چرس، یو موټر او د یادو نشه يي توکو دوه تنه لېږدونکي نیولي دي. نن د پنجشنبې (د زمري ۱۴مه) په ورځ خوست امنیه قوماندان سمونوال سیف الله سرحدي ازادي راډیو ته وویل،  نیول شوېو کسان غوښتل، دا نشه يي توکي د پکتیا د څمکنیو څخه خوست ته ولېږدوي چې د موسی خېلو په ولسوالۍ کې د پولیسو له خوا ونیول شول. نوموړی زیاتوي، د نشه يي توکو سره یو موټر او د هغې  دوه لیږدونکي هم نیول شوي دي. سمونوال سیف الله سرحدي وايي، نیول شوي کسان به د تحقیقاتو په خاطر عدلي او قضايي ادارو ته ور وپېژندل شي. Читать дальше...

د کندز سیمه ییز چارواکي وايي، دوی دغه ولایت کې له تېرې ورځې راهیسې د ۶ میلیونه افغانیو په ارزښت پر پنځه سوه مستحقه بې ځایه شوېو کورنیو د اړینو مرستو ويشلو لړۍ پیل کړې ده. د کندز ولایت سرپرست والي نجیب الله عمرخېل ازادي راډیو ته وویل، د مرستو د وېشلو په دې بهېر کې په هرې بې ځایه شوې کورنۍ د ۱۲ زره افغانیو په ارزښت خوراکي او غیر خوراکي توکي وېشل کېږي. دی وايي: "موږ له هغو ټولو مرستندویو موسساتو څخه مننه کوو چې له بې وزله خلکو سره مرستې کوي." په ورته وخت کې هغه شمېر بې ځایه شوېو کورنیو چې د دولت... Читать дальше...

۲۰۱م سیلاب قل اردو په لغمان کې د ۱۶ تنو وسله والو طالبانو د مرګ  ژوبلې خبر ورکوي. په ختیځ کې د ۲۰۱ سیلاب قل اردو ویاند سید مقصود اغا ازادي راډیو وویل چې تېره ورځ ګډو دفاعي امنيتي ځواکونو د لغمان ولايت د علینګار ولسوالۍ ارمل او کندې سيمو کې پر وسله والو طالبانو هدفمند بريدونه وکړل چې په پايله کې یې ۴ تنه وسله وال طالبان وژل شوي او ۱۰ نور يې ټپيان دي. نوموړی همداشان زیاتوي، تېره ورځ طالب وسله والو غوښتل چې د قرغیو ولسوالۍ امبيړ سيمه کې پر امنيتي پوسته بريد وکړي، خو د ۲۰۱ سيلاب قول اردو د انجينرۍ... Читать дальше...

په افغانستان کې د جګړې په تېزیدو سره د بشري حقونو د څار نړیوال سازمان یا 'هیومن رایټس واچ' په خپل نوي راپور کې ویلي چې د ښځو او نجونو پر وړاندې د تاوتريخوالي په قضیو کې د افغان حکومت پاتې راتلل، د ښځو د حقونو مخه ډب کړې ده. دغې ادارې اندېښنه ښودلې چې د متحده ایالاتو د ځواکونو له بشپړ وتلو وروسته او د طالبانو پرمختګونو سره افغان مېرمنې له یو نامعلوم برخلیک سره مخ دي. د بشري حقونو د څار ادارې د اسیا څانګې مشرې، پټريشیا ګاسمن د پنجشنبې (د زمري ۱۴مه) په ورځ دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "نړیوال مرسته‌کوونکي... Читать дальше...

د ننګرهار چارواکي د هغه کس د وژلو ادعا کوي چې تېره شپه یې د سرخ رود په فتح اباد سیمه کې درې پلچکونه په بمونو الوځولي وو. د ننګرهار مطبوعاتي دفتر ازادي راډیو ته په را استول شوېو معلوماتو کې ویلي چې د ننګرهار سره رود ولسوالۍ په فتح اباد سیمه کې وسله والو طالبانو تېره شپه درې پلچکونه په بمونو الوځولي وو چې د امنیتي ځواکونو د بریدونو په پایله کې د نجیب په نوم هماغه کس له اته نورو وسله والو طالبانو سره یوځای ووژل شو چې پلچکونو ته یې بمونه ايښي وو. د رالېږل شویو معلوماتو له مخې، د ننګرهار والي ضیاءالحق... Читать дальше...

افغان چارواکي وايي، د سرپل په مرکز کې یې د طالبانو برید په شا تمبولی دی او هغوی ته یې درنه مرګ ژوبله اړولې ده. د ۲۰۹  شاهین قل اردو ویاند حنیف رضايي ازادي رادیو ته وویل،  د طالبانو د بریدونو په وړاندې په ځوابي عملیاتو کې یې د دې ډلې یو مرکز له منځه وړی دی. رضايي زیاته کړه: "هغه بریدونه چې د ښار په څنډو کې پر طالبانو وشول، په مجموع کې ۳۴وسله وال طالبان د دوی د یوه قوماندان په ګډون چې اصلاً د غور اوسیدونکی و، وژل شوي دي، ۱۴ تنه نور یې ټپیان شوي او یو مرکز یې هم له منځه وړل شوی دی. دا جګړه د دې... Читать дальше...

د افغانستان د ملي امنیت ځواکونه وايي، د لغمان د بادپښ ولسوالۍ یې بېرته له طالبانو څخه نېولې ده. د ملي امنیت د ۰۲ قطعې په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د دې قطعې ځواکونه تېره شپه د بادپښ ولسوالۍ په بشپړه توګه له طالبانو ونیوله. ملي امنیت د دې ولسوالۍ د بېرته نېولو په عملیاتو کې د اوو طالب وسله والو د وژل کېدو ادعا هم کړې ده. طالبانو تر اوسه پورې په دې اړه تبصره نه ده کړې. دې ډلې په وروستیو څو میاشتو کې د لغمان په شمول څو ولایتونو کې ګڼې ولسوالۍ له افغان حکومت څخه نېولې دي.

د ارزګان والي وايي، وسله‌والو طالبانو په دې ولایت کې یو شاعر او مورخ وژلی دی. محمد عمر شېرزاد ازادي راډیو ته وویل، وسله‌والو په چورې ولسوالۍ کې عبدالله عاطفي په نوم دا شاعر او لیکوال تېره شپه لومړی شکنجه کړی او بیا یې وژلی دی. ښاغلي شېرزاد زیاته کړه: "طالبانو تېره شپه شاعر او تاریخ لیکونکی عبدالله عاطفي په چوره ولسوالۍ کې له کوره ایستلی، لومړی یې شکنجه کړی او وروسته‌یې شهید کړی دی." چوره ولسوالۍ دا مهال د وسله‌والو طالبانو په لاس کې ده. د ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح هم وژل شوی عاطفي... Читать дальше...

د افغانستان د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو وزارت وايي، روان کال په نورستان کې د کچالو په حاصل کې ۲۰ سلنه زیاتوالی راغلی.  د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن پنجشنبه (د زمري ۱۴مه) ازادي راډيو ته وویل، تېر کال په دغه ولایت کې په ۲۰۰ هکتاره ځمکه کې کچالو کرل شوي وو چې نږدې څلور زره مټریک ټنه کچالو یې کړي وو.   د نوموړي په وینا، روان کال په دغه ولایت کې په ۲۳۰ هکتاره ځمکه کې کچالو کرل شوي و چې څلور زره ۶۰۰ مټریک ټنه کچالو یې کړي، زیاتره ځمکه په مرکز پارون کې کرل شوې ده.  ښاغلی رستمي زیاتوي چې دا شمېرې... Читать дальше...

د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، د روان مالي کال په لومړیو شپږو میاشتو کې بېلابېلو هېوادونو ته په صادراتو کې۳۰ سلنه زیاتوالی راغلی.  د دغه وزارت په اعلامیه کې د سوداګرۍ وزیر نثار احمد غوریاني له قوله ویل شوي چې روان کال د سیمې او نړۍ له هېوادونو سره د صادراتو د زیاتوالي او سوداګریزو چارو د سمون لپاره څو تړونونه لاسلیک شوي وو چې ورسره د سبزیو او مېوو په صارداتو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی.  د غوریاني په خبره وچه مېوه او زعفران د افغانستان له عمده صادراتي توکو حسابېږي او د اینجې 'هېنګ'... Читать дальше...

د چرکو هګۍ، هغه ډېر استفاده کېدونکي خواړه چې په ځانته ډول د خوراک لپاره هم په اوبو کې یې ایشول کېږي او هم په غوړیو کې پخېږي. خو پوښتنه دا ده چې دا د چرګو هګۍ د ګټو له امله ډېرې خوړل کېږي که په اسانه ډول د خوړو له امله؟ د کابل ښار اوسېدونکي مزمل او نوید یې په اړه وايي: "پخول یې اسانه دي، جنجال نه لري، وخت کم نیسي، نو په پخلي کې ورنه استفاده کوي. -یو خو ژر پخېږي وخت کم نیسي، بل دا چې قیمت یې هم مناسب دی." د افغانستان د کرنې، مالدارۍ او اوبو لګولو وزارت وايي، په دغه هېواد کې په کلني ډول، د چرګو... Читать дальше...

کابل چاپ نننیو ورځپاڼو بیا هم د تل په څېر د روانې جګړې پر وضعیت عواملو، زیانونو او څرنګوالي په اړه لیکنې او تبصرې کړي دي. د ازادي راډیو خبریال د دغه ورځپاڼو غورچاڼ په یوه راپور کې رانغاړلی دی، د دې تړوني په کېکاږلو سره یې ولولئ: ویسا ویسا ورځپاڼې لیکلي، داسې ښکاري چې افغانستان د نوي ډول جګړې کندې ته ولوېد، د لیکوال په باور دا جګړه تر پخوانۍ هغې ظالمانه او ړنده بریښي. په سرمقاله کې راغلي، سمه ده چې جګړه طالبانو روانه کړې، خو په اور باندې یې تېل د ارګ واکمنان ور اچوي، په دې منځ کې ملت دی چې مرګ ژوبلې، دربدرۍ، فقر او ظلمونه ګالي. Читать дальше...

د افغانستان ولسمشر محمد اشرف غني نن پنجشنبه (د زمري ۱۴مه) سهار ایران ته روان شو.  نوموړی به تهران کې د نوي منتخب ولسمشر ابراهیم رییسي د لوړې په مراسمو کې ګډون وکړي او له ایراني چارواکو سره به جلا جلا لیده کاته هم ولري.  ارګ په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دې یو ورځني سفر کې د جمهوري ریاست دوهم مرستیال سرور دانش، د بهرنیو چارو وزیر حنیف اتمر او یو شمېر نور چارواکي د ولسمشر ملګرتیا کوي.  ښاغلي رییسي د سې شنبې په ورځ هم د تحلیف یو لړ مراسم ترسره کړل، خو نننۍ مراسم یې د ایران په پارلمان کې ترسره کېږي.

امریکایي چارواکي ګمان کوي چې عمان خلیج کې ایراني ځواکونو هغه بېړۍ یرغمل کړې وه چې د پاناما بیرغ پرې رپېده.  د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند نېډ پرایس ویلي، هغه کسان چې دا بیړۍ یې پرون چهارشنبه (د زمري ۱۳مه برمته کړې وه ایرانیان و، خو په خبره یې سملاسي داسې حالت کې نه دي چې دا خبره تایید کړي.  د بریتانیا سمندري ځواکونو پرون وویل، د متحده عربي اماراتو ساحل ته نژدې دا بېړۍ چې قیر په کې بار و، له برمته کېدو وروسته بېرته خوشې شوې ده.  د ایران سپاه پاسداران انقلاب بیا ویلي، دوی دې پېښه کې لاس نه لري.

د روسیې د رسنیو چارواکو دغه هېواد کې دوه خبري چینلونه چې پر کرملین یې نیوکې کولې، تړلي دي.  د 'Open Media' او 'MBKH' په نوم دغو چینلونو پرون وویل چې کاروونکي یې د دوی وېب پاڼو ته لاس رسی نه لري.  دوی ویلي، تراوسه یې د چارواکو له خوا هېڅ داسې معلومات نه دي ترلاسه کړي چې وښيي، ولې یې د دوی رسنۍ تړلې دي.  د ازادو رسنیو پر وړاندې د روسیې دا تازه ګام داسې مهال پورته کېږي چې دغه هېواد کې راتلونکې سېپټمبر میاشت پارلماني ټاکنې کېږي.  دا دوه خبري چینلونه د کرملین د منتقد میخایل خودورکوسکي له خوا حمایه... Читать дальше...

فایننشل ټایمز فایننشل ټایمز ورځپاڼې له افغانستانه د امریکايي پوځیانو له وتلو وروسته د طالبانو د ګواښ په اړه لیکنه خپره کړې ده. په دې لیکنه کې له افغانستانه د امریکايي پوځیانو له وتلو وروسته د افغانانو هغه وېره انځور شوې چې د طالبانو د بریدونو له کبله رامنځته شوې ده. ورځپاڼې د یوې کورنۍ یادونه کړې چې په کندهار کې یې طالبانو د کور په شااوخوا کې مورچې ونیولې او دوی مجبوره شول چې له دې ولایته ووځي. د فایننشل ټایمز له لیکنې سره سم، طالبان د ښارونو او دغه‌راز د بندرونو د نیولو هڅه کوي چې لا ډېرې پیسې ترلاسه کړي. Читать дальше...

تمه ده چې د راتلونکې اوونۍ په پيل کې د ملګرو ملتونو امنیت شورا د افغانستان پر وضعیت خبرې وکړي. ځینو ډپلوماتیکو سرچینو ویلي دي چې ښایي دا غونډه د شنبې یا یکشنبې په ورځ وشي. د افغانستان حکومت د چهارشنبې (د زمري ۱۳مه) په ورځ د داسې یوې غونډې د جوړیدو غوښتنه وکړه. د ملګرو ملتونو امنیت شورا د سې شنبې په ورځ په یوه بیان کې له ښکېلو لوریو وغوښتل چې شخړې کمې کړي. د امنیت شورا په بیان کې پر اوربند هم ټینګار وشو. د ملګرو ملتونو د راپور له مخې د سږ کال لومړیو شپږو میاشتو په ترڅ کې په افغانستان کې د... Читать дальше...

د اسلامي همکاریو سازمان په افغانستان کې د شخړو زیاتېدو ته ژوره اندېښنه ښکاره کړه. د دې سازمان عمومي مشر یوسف بن احمد العثیمین په یوه بیان کې چې د چهارشنبې (د زمري ۱۳مه) په ورځ خپور شو، وویل چې په افغانستان کې د وروستیو شخړو د قربانیانو له کورنیو سره او د افغانستان له حکومت سره خپله خواخوږي څرګندوي. په دې بیان کې د افغانانو په مشرۍ او مالکیت د سولې پر خبرو ټینګار شوی دی او هر راز ترورېزم غندل شوی دی.

په هغو سیمو کې چې طالبانو په وروستیو کې نیولي دي د لسګونو راډیوګانو او ټلوېزیونونو خپرونې بندې شوي دي. د افغانستان د ازادو رسنیو د ملاتړ بنسټ یا نی وایي چې د طالبانو له لوري د ولسوالیو د نیولو او په ولایتونو کې د جګړو له شدت سره یو پنځوس رسنۍ د اپریل له میاشتې راهیسې فعالیت نه کوي. د نی په باور د دې رسنیو د بندېدو له امله تر زرو ډېرخبریالان او د رسنیو کار کوونکي بې کاره شوي دي. د طالبانو د رژیم په وخت یوازې شریعت غږ راډیو خپرونې کولې او په دوه زره لومړي کال کې د دوی د رژیم له ماتې را وروسته... Читать дальше...