Новости за 21.09.2021

د کندز ولایت یو شمېر اوسېدونکي د خوراکي توکو د نرخونو له لوړوالي شکایت کوي. د یو شمېر کندزیانو په خبره په دې وروستیو دوو میاشتو کې د خوراکي توکو نرخونه په بې ساري توګه لوړ شوي دي او دې مسالې خلک له سختو ستونزو سره مخ کړي دي. ۳۵ کلن ګل خان چې د کندز ښار د غنمو په مارکیټ کې مزدوري کوي وايي، د نظام بدلون له کبله کار په ټپه درېدلی او خوراکي توکي هم لوړ شوي دي. ګل خان وایي: "دا غوښتنه لرو چې خلکو ته کار او بار پیدا شي، څو خلک پر خپل کار او غریبۍ بوخت وي. د خوراکي مواد نرخونه ډېر لوړ شوي دي، ځکه... Читать дальше...

پاکستاني فعالان وایي چې پولیسو د جنوبي وزیرستان په کوټکۍ سیمه کې د ماینونو د قربانیانو پر پرلت برید کړی دی. د پښتون ژغورنې د غورځنګ یوه غړي شېرزاده مسید د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل چې د سې شنبې(د وږي ۳۰مه) په ورځ پولیسو پر اعتراض کوونکو حمله وکړه: "پولیس راغلل د ماینونو د قربانیانو پر غونډه یې حمله وکړه چې سیمه ییز مشر رحمت شاه مسید او ډېر نور ټپیان شول." اعتراض کوونکو د مکین او ټانک ترمنځ لاره بنده کړې ده، دوی له څه باندې دوو اونیو راهیسې اعتراض پیل کړی دی او وایي چې سیمه دې له ماینونه... Читать дальше...

ایران وایي چې د دوه زره پنځلسم کال د اټمي تړون د بیا راژوندي کېدو لپاره به ډېر ژر خبرې پیل شي. د ایران د بهرنیو چارو د وزارت د ویاند سعید خطیب زاده په وینا د دغه هېواد ایرنا خبري اژانس خبر ورکړ چې د ویانا خبرې به په څو اونیو کې شروع شي. تهران په داسې وخت کې دا وړاندیز کړی دی چې د ملګرو ملتونو عمومي غونډې ته د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر جوبایډن پرون سې شنبه (د وږي ۳۰مه) وویل، که ایران دا تړون مني واشنګټن به یې هم ومني: "متحد ایالاتونه پر دې ژمنه ولاړ دی چې ایران به نه پریږدي چې اټمي وسله ترلاسه کړي. Читать дальше...

د معاشونو د نه‌ورکړې په اړه په بيا بيا د دولتي کارکوونکو او ښوونکو شکايتونه. يو شمېر دولتي کارکوونکي او ښوونکي پر طالبانو نيوکه کوي چې په خپل وخت‌يې معاشونه نه‌دي ورکړي. دوي وايي، نږدې دوه مياشتې کېږي چې تنخوا یې نه‌ده ورکړل شوې او اوس له جدي اقتصادي ستونزو سره مخ دي. شېر احمد چې د کابل ښار په يوه ښوونځي کې ښوونکی دی وايي، اقتصاد يې دومره کمزوری شوی چې اوس د وچې ډوډۍ اخيستلو وس نه‌لري. شېر احمد زیاتوي: "موږ ټول ښوونکي له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ يو، نږدې دوه مياشتې کېږي چې تنخوا مو نه‌ده... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د سه شنبې په ورځ بیا د کابینې ځینې غړي معرفي کړل خو ښځې پکې نشته. د طالبانو د سیاسي دفتر له ویاند محمد نعیم نه مو په دې اړه پوښتنې کړي چې طالبان په حکومتولۍ کې د میلیونو افغان ښځو ونډه څنګه ورکوي؟ له شپږم ټولګي پورته د نجونو د ښوونځیو په اړه مو هم له محمد نعیم پوښتنه کړې. صفي الله ستانکزی ورسره غږېدلی.

د ملګرو ملتونو ۷۶مه عمومي اسامبله نن په نیویارک کې پیل شوه.  لومړنی ویناوال د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتوني ګوترش و چې د خبرو دوه د سر موضوع‌ګانې یې د سولې او اقلیمي بدلون په اړه وې. ښاغلی ګوترش زیاتوي: "موږ عملي اقداماتو او د بشري حقونو درناوي ته اړتیا لرو. موږ د سولې لپاره یوې نوې جامع اجنډا ته ضرورت لرو. دوهمه خبره دا چې موږ باید اقلیمي وېش سره وصل کړو. دا د شمال او جَنوب ترمنځ د باور جوړولو ته اړتیا لري." ښاغلي ګوترش همداراز د ۲۰۲۲ کال تر نیمايي د نړۍ ۷۰ فیصدو وګړو ته د کرونا د واکسین په رسولو هم ټینګار وکړ. Читать дальше...

د طالبانو برېښنا شرکت له خلکو غوښتي چې خپل د برېښنا بلونه پرې کړي، خو د برېښنا پېرېدونکي وایي چې د بانکي بحران له امله دوی نه‌شي کولای خپل د برېښنا بلونه تحویل کړي. په بانکونو کې د ګڼې ګونې له امله خلک ساعتونه ساعتونه انتظار باسي او نه‌شي کولای چې خپل د برېښنا بلونه په وخت سره پرې کړي. کابل کې خلک چې تر سره لمر لاندې اوږده لیکو کې د یوه بانک دروازې شاته له ساعتونو انتظار دي څو خپل د برېښنا بل پرې کړي، ځینو یې ازادي راډیو ته وویل چې په تېرو وختونو کې د بل تحویلول اسانه و، خو اوس په کم شمېر سره... Читать дальше...

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر، شاه محمود قریشي له افغان طالبانو وغوښتل، د دې لپاره چې د نړیوالې ټولنې له خوا په رسمیت وپېژندل شي، باید نړیوال نورمونه ومني. قریشي نیویارک ته د سفر پر مهال له فرانس پرس اژانس سره په مرکه کې وویل، اسلام اباد د طالبانو په رسمیت پېژندلو ته بیړه نه لري. پاکستان چې د طالبانو عمده ملاتړی ګڼل کېږي، د نویمې میلادي لسیزې په دویمه نیمايي کې د هغو درېیو هېوادونو په ډله کې و، چې د طالبانو حکومت یې په رسمیت پېژندلی و. اوس چې واک د طالبانو له بیاواکمنېدو تر یوې میاشتې زیاته موده... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ بورډ پر وړاندې ستونزو او اندېښنو د دې بورډ چارواکي کابل کې خبري ناستې ته اړ کړل. د دغه بورډ چارواکي وايي، وروستي تحولات او بدلونونه به د دې بورډ په چارو ناوړه اغېزه ونه‌کړي، د بورډ چارې په عادي ډول دوام لري او په وړاندې یې هېڅ ستونزه نه‌شته. عزیزالله فضلي چې نوی د دغه بورډ رئیس ټاکل شوی د سې شنبې په ورځ‌یې «۱۴۰۰ کال د وږې ۳۰» یوې خبري ناستې ته وویل، نړیوال جام لپاره پوره چمتووالی روان دی او کوم بدلونونه چې په دې وروستیو کې رامنځته شوي د بورډ د ښه‌والي لپاره دي. ښاغلی فضلي د... Читать дальше...

وحید ارین په بریتانیا کې د کال د غوره ډاکتر اوارډ وګاټه. وحید ارین ته د بریتانیا په کچه د غوره ډاکتر اوارډ بېګا په یو لړ مراسمو کې چې د بریتانیا حکومتي چارواکو، شاهي کورنۍ غړو او روغتیاپالانو حضور درلود د مشهوره فوټبالر ډېوېډ بکهام په لاس ورکړل شو. وحید ارین چې کلونه مخکې له افغانستانه بریتانیا ته تللی په ټویټر باندې ویلي چې د ده په څېر نور ګڼ کسان هم وړتیاوې لري او باید چانس ورکړل شي. ښاغلی ارین زیاتوي: "دا اوارډ ما داسې حال کې وګټه چې کلونه مخکې د افغانستان له جګړو راووتم او دلته بریتانیا... Читать дальше...

د کاناډا صدراعظم جستن ترودو د درېیم ځل لپاره ټاکنې وګټلې. د ترودو په مشرۍ لېبرال ګوند د پارلمان ډېرې څوکۍ وګټلې، خو د اکثرو څوکیو له ګټلو پاتې راغی.  د ټاکنو لومړنۍ پایلې ښیې چې لېبرالانو د سپټمبر په ۲۰مه ټاکنو کې ۱۵۶ پارلماني څوکۍ ګټلي. له وخت مخکې ټاکنو په ترسراوي سره ترودو هیله درلوده چې د هغه ګوند به د پارلمان ۱۷۰ څوکۍ د اکثریت لپاره وګټي. ۴۹ کلن ترودو به اوس د داسې حکومت مشري کوي چې په پارلمان کې له ډېرو څوکیو سره سره د قوانینو تصویب لپاره د نورو ګوندونو ملاتړ باندې تکیه کوي.

د اروپايي ټولنې د بهرني سیاست مشر جوزف بورېل وايي د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې په څنډه کې د ایران د بهرنیو چارو له وزیر حسین امیر عبداللهیان سره ګوري.  خو بورېل زیاته کړې چې د ۲۰۱۵ کال د اټمي تړون د لاسلیکوونکو هېوادونو د وزیرانو په کچه کومه لیدنه په اجنډا کې نه‌شته. له دې مخکې د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر ژان ایو لودریان ویلي چې د بریتانیا، چین، فرانسې، چین، جرمني او روسیې وزیران دا اوونۍ د ملګرو ملتونو په مقر کې د ایران له استازي سره په لیدنه کې د اټمي تړون په اړه د خبرو په بیا پيل باندې ټینګار کوي. Читать дальше...

پخوانی افغان ولسمشر حامد کرزی وايي، طالبانو اوس یوه سرپرسته کابینه اعلان کړی او دا هیله مند دی چې د ټولشمولۍ لپاره به یې راتلونکې کې اقدامات وشي.   له پخواني ولسمشر حامد کرزي سره دا مرکه د ازادي راډیو خبریال اجمل اند کړی بشپړه مرکه په دې لینک کې اوریدلی شئ. له ښاغلي کرزي سره مرکه ښاغلي کرزي له ازادي راډیو سره په یوه ځانګړي مرکه کې همدارنګه د نړیوالې ټولنې له خوا د افغانستان کې د طالبانو د نوي حکومت په رسمیت پیژندل هم مهم بللي او ویلي یې دي چې طالب مشران او نور افغانان باید ددې لپاره کار وکړي... Читать дальше...

طالبانو په یوه تازه پرېکړه کې نورالدین عزیزي د صنعت او سوداګرۍ او قلندر عبادي د روغتیا وزارتونو لپاره نوي سرپرستان ټاکلي دي.  د دې دوو وزارتونو په ګډون اووه نورو وزارتونو ته بیا مرستیالان هم ټاکل شوي دي. په نوېو ګمارل شوېو کسانو هم دې ډلې ته نږدې کسان ځای شوي او ښځو ته بیا هم په کې کومه څوکۍ نه ده ورکړل شوې. د سرپرست وزیرانو سربېره، دې ډلې محمد بشیر او محمد عظیم سلطان‌زاده د سوداګرۍ وزارت مرستیالان نومولي.  عبدالباري عمر او محمد حسن غیاثي بیا د روغتیا وزارت مرستیالان ټاکل شوي. د طالبانو... Читать дальше...

د خوست قومي مشران او مخور له نړیوالو غواړي چې په دې هېواد کې د بشري ناورین د مخنیوي په خاطر دې له افغانانو سره مرسته وکړي. د خوست قومي مشرانو له طالبانو هم وغوښتل چې د خپلو خلکو د ژوند د ښه کولو په خاطر نړیوالو سره ښې اړیکې جوړې کړي. دوی د دې هېواد د شااوخوا ۱۰ میلیارده ډالره کنګل شوې شتمنۍ د خلاصون غوښتنه هم وکړه. قومي مشرانو اندېښنه څرګنده کړه چې په افغانستان کې به بې کاري، بې وزلۍ او کمزوری اقتصاد د دې لامل شي چې نورې نړۍ ته په قانوني او غیر قانوني لارو د افغان ځوانانو تګ ډېر شي. دوی یادې... Читать дальше...

د کاناډا د کابینې یوه افغان الاصله وزیره مریم منصف هم له ماتې سره مخ بلل شوې ده.  د کاناډايي رسنیو د راپورونو له مخې اغلې منصف چې د لیبرال ګوند څخه د پیتربورو د سیمې استازې وه او په کابینه کې یې د ښاري اقتصادي پراختیا وزارت مخته ووړ په روانو ټاکنو کې ښايي خپله څوکۍ په محافظه کارې سیالې میشل فیریري وبایلي.  د منصف تر څنګ د لیبرال ګوند یوه بله وزیره بېرنادېت جوردن هم خپله څوکۍ له لاسه ورکوي.  که څه هم د دغو دوو وزارتونو له لاسه ورکول د لیبرال ګوند لپاره ګران پریوزي، خو وړاندوینې ښيي چې د صدر... Читать дальше...

د طالبانو حکومت اعلان کړی هر څومره ژر چې کېږي له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي پرانېزي.  دا خبره د طالبانو د حکومت ویاند او د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مرستیال ذبیح الله مجاهد نن رسنیو ته وکړه. هغه وویل، د لوړو ټولګیو د پرانېستې لپاره په یوه طرزالعمل کار روان دی، څو د ده په خبره نجونې په مصوونه توګه ښوونځي ته ولاړ شي.  طالبانو د روانې اوونۍ په پیل کې د هلکانو ښوونځي پرانیستل، خو له شپږم ټولګي پورته د نجونو د ښوونځیو د پرانیستې په تړاو یې ګام وانه خیست.  دې چارې ګڼ تُند غبرګونونه وپارول.

طالبانو په خپله کابینه کې ځیني نوي سرپرستان او مرستیالان معرفي کړل.  نورالدین عزیزي د تجارت وزارت او ډاکټر قلندر عباد د روغتیا وزارت د سرپرست په توګه ګمارل شوي. پاتې یو شمېر کسان د یادو وزارتونو د مرستیالانو او ځینو نورو ادارو د مشرانو په توګه ټاکل شوي.  د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد وویل چې مسلکي کسان معرفي شوي او لا په دې برخه کې کار روان دی: "دا اوس هم چې کوم لېسټ موږ اعلان کړ، تر ډېره حده پورې مسلکي کسان په نظر کې نیول شوي. پوهان او ډاکټر صاحب مسلکي ادارو ته معرفي شوي. له دې ایسته... Читать дальше...

تمه ده چې د امریکا ولسمشر جو بایډن د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ ته په وینا کې نړۍ له اقلیمي بدلون او کرونا وبا سره د مبارزې لپاره وهڅوي.  د ملګرو ملتونو ۷۶ عمومي اسمبلۍ نن په نیویارک کې پیلېږي.  بایډن به دا هم ووایي چې د پاسنیو ستونزو د هواري لپاره به د امریکا په مشرۍ د ډپلوماسۍ دوره پيل شي.  یوه لوړپوړي امریکايي چارواکي فرانس پرېس ته ویلي، ښاغلی بایډن به له چین سره د سړې جګړې د مخنیوي په اړه هم وغږیږي.  امریکايي چارواکو دا هم ویلي، بایډن د افغانستان په تړاو په خپلو خبرو کې یادونه کوي چې د... Читать дальше...

د افغانستان د صرافانو ټولنه وایي،که د صرافانو مالي ستونزې هوارې نه شي دوی د فعالیتونو درولو ته به اړ شي. د افغانستان د صرافانو د سراسري ټولنې مرستیال حاجي داد ګل نن سې شنبې (د وږې په ۳۰مه) ازادي راډیو ته وویل، د افغانستان بانک له خوا لا هم د دوی ستونزه نه ده هواره شوې. نوموړي وویل، بانکونه صرافانو ته په اوونۍ کې شل زره افغانۍ او یا دوه سوه ډالر ورکوي چې دې چارې د صرافانو کارونه له خنډ او ځنډ سره مخ کړي. د افغانستان بانک دا پرېکړه په داسې حال کې کړې چې د افغانستان ډېره پانګه د نړیوال بانک له خوا ګنل ده. Читать дальше...

د افغانستان د کرنې،اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت له ترکیې غواړي چې له دغه هېواد سره هر اړخیزو مرستو ته دوام ورکړي. د کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت سرپرست مولوی عبدالرحمن راشد نن سې شنبه (د وږي ۳۰مه) د افغانستان لپاره د ترکيې ۷۷ ودانيز شرکت مسؤل براق انسال سره د کتنې پر مهال له نوموړي وغوښتل چې هېواد دې خپلې پروژې په ځانګړي ډول د کرنې په برخه کې عملي کړي. وزارت په يوه خبرپاڼه کې ویلي، په دغه ناسته کې ښاغلي انسال په خپلو خبرو کې له افغانستان سره د ترکي پانګوالو د هر ډول همکاریو ژمنه کړې او ډاډ... Читать дальше...

مېل انلاین د بریتانیا مېل انلاین خپرونې په خپله پرونۍ ګڼه کې په دې اړه لیکنه خپره کړې چې د موبایل ټیلیفون د غلا په تور طالبانو یو تن په عام محضر کې په دُرو وهلی دی. د خپرونې په حواله، د طالبانو افراطي ډلې په افغانستان کې د خپلې بڼې د شریعت جاري کول پیل کړي دي. مېل انلاین د فرانسې خبري اژانس په حواله لیکي، دغه کس په کابل کې د پوهنې وزارت ته څېرمه وروسته له هغې وډبول شو چې یو بل کس دی د موبایل ټیلیفون په غلا تورن کړ. د تورن کس لاسونه د ټرافیکي اشارې په یوې پایې پورې تړل شوي چې تر هر ګوزار وروسته نارې وهي او خلک یې ننداره کوي. Читать дальше...

په کاناډا کې د رسنیو وړاندوینې ښيي چې د صدر اعظم جسټن ټرودو لبرال ګوند به په نننیو ټاکنو کې ډېرې څوکۍ وګټي.  د وړاندوینو له مخې رایه ورکوونکو لبرال ګوند بریالی کړی، خو لا هم معلومه نه ده چې دا ګوند به پارلمان کې دومره اکثریت وګټي چې د اپوزیسیون له ملاتړ پرته خپلو هېلو ته ورسیږي او که نه؟  ټرودو دا مهال د داسې حکومت مشري کوي چې پارلمان کې کمې څوکۍ لري، دوی د قوانینو د پاس کولو لپاره د نورو ګوندونو ملاتړ ته اړتیا لري.  جسټن ټروډو تېره میاشت ویلي و، د کرونا وبا پر مهال خلک محافظه کاره حکومت نه غواړي. Читать дальше...

ټاکل شوې هند راتلونکې اکتوبر میاشت کې بېرته د کرونا ویروس د واکسینونو صادرات او مرسته پیل کړي.  هند په تېره اپریل میاشته کې وروسته تر دې دا کار ودراوه چې په کور دننه په کې د کرونا مثبتې پېښې اوج ته ورسېدې.  د هند د روغتیا وزیر منسوخ مندویا ( Mansukh Mandaviya) ویلي، د هندیانو واکسینول به د حکومت د یوه لومړیتوب په توګه پاتې وي، خو یوازې اضافي واکسین نورو ته لېږي.  هند ته د نړۍ په کچه د واکسین د لوی تولید ځای په سترګه کتل کېږي او د روغتیا وزیر یې ویلي، اکتوبر میاشت کې به د دوی د میاشتني تولید کچه درې سوه میلیونه ډوزو ته ورسیږي.

د هلمند اوسیدونکي له طالبانو د دغه ولایت د تاریخي ابداتو ساتنه غواړي. دا په داسې حال کې ده چې څو ورځې مخکې طالبانو د دغه ولایت د ګرشک ولسوالۍ د تاریخي بالاحصار یوه برخه د مدرسې جوړلو لپاره تخریب کړه. بشپړ ویډیويي راپور یې دلته وګورئ: