رضاکاره ځوانان چې له بېوزلۍ سره مبارزه کوي
په کابل کې یو شمېر ځوانانو له اړمنو سره د مرستې په موخه د مرستو را ټولولو کمپاین پيل کړی دی. دغه رضاکاره ځوانان وايي، چې په وروستي اقدام کې يې تر ۲۵۰ پر ډېرو کورنيو د ډبرو سکاره وېشلي دي.
په کابل کې یو شمېر ځوانانو له اړمنو سره د مرستې په موخه د مرستو را ټولولو کمپاین پيل کړی دی. دغه رضاکاره ځوانان وايي، چې په وروستي اقدام کې يې تر ۲۵۰ پر ډېرو کورنيو د ډبرو سکاره وېشلي دي.
افغانستان کې د انلاين کتابتونو مروجېدل او ترې استفاده، نورستان کې پر باغونو د ناغو لرغونی دود، غزني کې له کوره د مسافرو د رخصتولو دودونه، شعر، کيسه او نور مطالب! ازادي راډيويي مجله چې هره اوونۍ يې احمد شيبر چمتو کوي پهکې هنري، ادبي، فرهنګي او ټولنيز مطالب راټوليږي. دا خپرونه د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو يې اورېدلی شئ:
د اسټرالیا کرېکټ ادارې د وروستۍ پرېکړې د غبرګونونو په دوام ګڼ شمېر افغان لوبغاړو پر خپلو ټولنیزو پاڼو خپګان ښودلی دی. د افغانستان د شل اوریزو سیالیو لوبډلمشر راشدخان ویلي دي چې، افغانستان په کرېکټ کې ډېر بریالی مزل کړی دی او د اسټرالیا دا ډول پرېکړې به یې بېرته شاته بوځي. هغه په خپله فېسبوک پاڼه لیکلي دي: "که له افغانستان سره لوبه کول د استرالیا لپاره دومره نا راحت کوونکي وي، زه هم نهغواړم چې په بيګ بيش کې په خپل موجودیت او هلته لوبو کولو باندې خلک ناراحت کړم. زه به په دې اړه جدي فکر وکړم. Читать дальше...
اسټرالیا له افغانستان سره خپلې ۳ یو ورځنۍ لوبې لغوه کړې. کرکټ اسټرالیا وايي دا پرېکړه یې د افغان ښځو او نجونو د کار او تعلیم پر سر د طالبانو د بندیز په غبرګون کړې. د دې پرېکړې د عواقبو په تړاو فریدې سیال د کرکټ بورډ له پخواني اجرایوي رییس شفیق ستانکزي سره مرکه کړې ده
د بشري حقونو د څار سازمان، د ۲۰۲۲ کال په کلني راپور کې ویلي، چې طالبانو د پخواني حکومت چارواکي او د امنیتي ځواکونو کارکوونکي وژلي او یا یې هم نادرکه کړي دي. د دغه راپور پر بنسټ، طالبانو خلک د داعش ډلې د خراسان څانګې د غړیتوب په تور په صحرايي محکمه کې اعدام کړي دي. د بشري حقونو د څارن سازمان په راپور کې، چې د پنجشنبې په ورځ خپور شو ویل شوي، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو استازولۍ یا (یوناما) د ۲۰۲۲ کال د اګست په میاشت کې یو راپور خپور کړ، چې پهکې د طالبانو د ځواکونو لهخوا د خلکو د وژلو یا... Читать дальше...
ایمرجنسي روغتون وايي، په ۲۰۲۲ کال کې یې په کابل کې د شاوخوا ۱۳ زره ټپیانو درملنه کړې، چې ۹۹ سلنه یې په جګړو او چاودنو کې ټپیان شوي و. فاطمه د کابل په لوېديځ کې د میزان په اتمه په کاج ښوونيز مرکز بريد کې ټپي شوې او په ايمرجنسي روغتون کې تر درملنې لاندې وه. نوموړې چې د دغه مرکز زده کوونکې وه، ازادي راډيو ته یې وویل، چې په برید کې يې د بدن ډېره برخه ټپي شوې وه. نوموړې وويل: "زه یوه له هغو ټپیانو څخه یم چې ایمرجنسي روغتون ته بېول شوې وم، ما دوه عملیاتونه وکړل. زما پښه، لاس او د سر دوې برخې مې ژوبلې... Читать дальше...
د افغانستان کرېکټ بورډ ادارې ویلي دي، چې د اسټرالیا کرېکټ ادارې له لوري وروستۍ پرېکړه عادلانه نهده او دا پرېکړه یې له وخت مخکې بللې ده. اسټرالیا کرېکټ بورډ نن(پنجشنبه) یوه اعلامیه خپره کړه او پهکې یې ویلي وو چې، له افغانستان سره یې د راتلونکي نړیوال جام سیالیو د سوپر لیګ درې لوبې چې په مارچ کې پلان شوې وې، لغوه کړې. د دوی د اعلامیې لهمخې چې دا پرېکړه یې د طالبانو له لوري، د ښځو او نجونو پر زدهکړې او تعلیم د لګول شویو په غبرګون کې کړې ده. د دې پرېکړې په غبرګون کې افغان کرېکټ بورډ ادارې... Читать дальше...
د افغانستان کرېکټ د شل اوریزه لوبډلې مرستیال لوبډلمشر نجیب الله ځدراڼ ویلي دي چې سپورت او سیاست دوه جلا شیان دي او باید یو ځای نهشي. وروسته له هغې چې د اسټرالیا کرېکټ بورډ ادارې د یوې اعلامیې په خپرولو سره له افغان کرېکټ ملي لوبډلې سره په مارچ میاشت کې د ۳ یو ورځنیو لوبو د نه کولو پرېکړه وکړه، افغان لوبغاړي یې خپه کړي دي. د اسټرالیا کرېکټ بورډ په اعلامیه کې ویل شوي دي چې په افغانستان کې د نجونو او ښځو پر وړاندې د زدهکړو بهیر بندېدو له امله دا لوبې نهکوي. د دې پرېکړې په غبرګون کې ګڼ شمېر... Читать дальше...
د بشري حقونو د څار سازمان وايي، له هغه وخته چې طالبانو په افغانستان کې واک تر لاسه کړی، دوی داسې قوانین او پالیسۍ تحمیل کړې، چې په پراخه کچه یې ښځې له خپلو اساسی حقونو لکه، زدهکړې، کار، بیان او سفر له حقه بېبرخې کړې دي. دغه سازمان د پنجشنبې په ورځ په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د خپل کلني راپور په خپرولو سره ویلي، چې د طالبانو لهخوا د ښځو پر وړاندې د سختو دریځو قوانینو پلي کولو د دوی په ټولو حقونو، لکه د ژوند کولو، معیشت، سر پناه، روغتیايي خدمتونو ته لاسرسي، خوړو او اوبو باندې اغېز کړی. Читать дальше...
پرون چهارشنبه مازدیګر په کابل کې د بهرنیو چارو د وزارت په بهرنۍ دروازه کې د کارکونکو د رخصتۍ پر مهال خونړی انتحاري بريد وشو. په پرونۍ انتحاري حمله کې د وژل شوي جبران اوښی امید وايي، جبران د مور یوازینی زوی او د خپلې اته کسیزې کورنۍ یوازنی ډودۍ ګټونکی و. امید ازادي راډیو ته وویل، چې اوښی یې د رخصتۍ پر مهال دوادزي مارکېټ خوا ته په خپل موټر پسې روان و، چې په انتحاري برید کې ووژل شو. نوموړی وايي: "د بهرنیو چارو له وزارت څخه وتلی و، غوښتل یې چې د داود زی مارکېټ خواته خپل موټر ته ورشي، د ټکنالوجۍ... Читать дальше...
د افغانستان د کرېکټ د ملي ټیم لوبغاړي نوین الحق ویلي د اسټرالیا په شل اووریز تجارتي لیګ بېګ باش کې ګډون نه کوي. هغه په خپل ټوېټر لیکلي دا پرېکړه یې د اسټرالیا د کرېکټ بورډ د وروستي اعلان په غبرګون کړې چې له افغانستان سره یې درې یو ورځنۍ لوبې لغوه کړي. نوین الحق د اسټرالیا د کرېکټ بورډ پرېکړه «ماشومانه» بللې او ویلي یې دي چې د کرېکټ د ملاتړ پر ځای د افغانانو یواځینۍ خوښي هم ترې اخلي. نوین الحق د بېګ باش لیګ په سیډني سکسرز لوبډله کې شامل شوی و. د اسټرالیا کرېکټ بورډ نن وختي اعلان وکړ چې په... Читать дальше...
د طالبانو دفاع وزارت وايي درې ایراني انجینران او پنځه طالب عسکر یې ژغورلي چې د هرات په یوې لرې پرتې سیمه کې په واورو کې ایسار پاتې وو. دغه وزارت په خپل ټوېټر په دې اړه یو بیان او یوه ویډیو خپره کړې ده. په بیان کې راغلي چې، دا درې ایراني انجینران د هرات – خواف د ریل پټلۍ د تخنیکي ارزونې لپاره هرات ته دننه شوي وو خو د سختو واورو له امله په دشت شمتیغ سیمه کې بند پاتې وو. دفاع وزارت ویلي چې دا درې ایراني انجینران او پنځه طالب عسکر د هوايي ځواکونو له خوا وژغورل شول او صحت یې ښه دی.
د ۲۰۲۱ په اګست کې واک ته د طالبانو له بياځلي رسېدو وروسته، طالبانو د ښځو په ورځني ژوند کې د محدوديتونو د ټينګولو لپاره د کمپاين د يوې برخې په توګه ښځې له هر ډول ورزش کولو منع کړې.
کابل کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مخته د تېرې ورځې د شوې انتحاري حملې د تلفاتو د شمېر په اړه لا هم ضد او نقیض راپورونه خپریږي. د پېښې له سیمې په بېلابېلو عکسونو کې لږ تر لږه د نهه کسانو جسدونه ښکاري چې په ځمکه پراته دي. رویټرز خبري اژانس د ځینو طالب سرچینو له قوله په دې پېښه کې د شلو کسانو د وژل کېدو خبر ورکړی دی، خو په رسمي ډول د طالبانو امنیتي چارواکو په دې پېښه کې د پنځه کسانو وژل کېدل او یو شمېر نورو ټپي کېدل تاييد کړي دي. په ورته وخت کې د بهرنیو چارو وزارت یوې ډیپلوماټیکې سرچیني چې... Читать дальше...
د بشري حقونو د څارسازمان اجرایوي ریسه تیرانا حسن وایي، که څه هم په تېر۲۰۲۲ کال کې د بشري حقونو بحرانونه د انساني کړاونو سبب شوي خو د بشري حقونو په برخه کې یې نړیوال مشرتابه ته نوي فرصتونه هم ایجاد کړي دي. هغې دا خبره په نړۍ کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه په نوي راپور کې چې نن پنجشنبې یې خپور کړی کړې ده. هغې ویلي، دې ته په پام چې په نړۍ کې د قدرت انډول بدل شوی، نور د ځمکې د کرې په شمالي برخه کې د ګوتې په شمار دولتونو باندې اتکا نهشي کېدای چې د بشري حقونو دفاع وکړي. مېرمن حسن ویلي، ټولو، لویو... Читать дальше...
د استرالیا کرېکټ بورډ نن اعلان وکړ چې، د طالبانو له لوري، د ښځو او نجونو پر زدهکړې او تعلیم د لګول شویو بندیزونو له امله یې د افغانستان له کرېکټ لوبډلې سره د یو ورځنیو لوبو لړۍ چې ټاکل شوې وه په مارچ میاشت کې ترسره شي، لغوه کړې ده. دغه بورډ په یوه بیان کې ویلي چې، د افغانستان په ګډون په ټوله نړۍ کې د ښځو او نارینهو لپاره د لوبې د ودې ملاتړ ته ژمن دی او په افغانستان کې د ښځو او نجونو لپاره د ښو شرایطو په تمه به د د دې هېواد له کرېکټ بورډ سره همکارۍ ته دوام ورکړي. د استرالیا کرېکټ بورډ دغه راز... Читать дальше...
په جرمني کې تېر۲۰۲۲ کال له ۲۱۷ زره زیاتو کسانود پناه اخیستو غوښتنه کړې ده. د جرمني د کډوالو د چارو فدرالي ادارې په خپل کلني راپور کې ویلي، چې له ۲۰۱۶ کال راهیسې دا له جرمني د پنا غوښتونکو تر ټولو لوړه شمېره ده. د ۲۰۲۱ کال په پرتله د پناه اخیستونکو شمېر نژدې ۴۷ سلنه زیات ښودل شوی دی. د دغې ادارې په وینا تېر کال جرمني ته د ورغلو کډوالو اکثریت یې د افغانستان، سوریې، ترکیې او عراق اتباع دي. پر دې سربېره تېر کال جرمني په خپله خاوره کې د اوکراین له جګړې تښتېدلو شاوخوا یو ملیون کډوالو ته هم پناه... Читать дальше...
د اسلامي دولت سخت دریځې ډلې یا داعش په کابل کې د پروني خونړي برید مسولیت پر غاړه واخیست. په دغه ځانمرګي برید کې چې پرون مازیګر د بهرنیو چارو وزارت د ودانۍ په مخ کې وشو، چارواکو د لږ تر لږه پنځو کسانو د وژل کېدو خبره کړې خو د ځینې راپورونو لهمخې د وژل شویو کسانو شمېر له دې زیات دی. ایمرجنسي روغتون چې د برید ځای ته نژدې فعالیت کوي، ویلي چې له ۴۰ زیات ټپیان ور وړل شوي دي. د اسلامي دولت سخت دریځې ډلې یا داعش پورې تړلې اعماق خبري اژانس پر ټلګرام په یوه بیان کې د دغه برید د مسولیت اخیستو ترڅنګ... Читать дальше...
د اوکراین ولسمشر او پوځ د روسیې هغه ادعا رد کړې چې ګواکې سولیدار ښار یې نیولی دی. ولودمیر زلنسکي پرون مازیګر په یوه ویډیويي پيغام کې ویلي، ترهګرو داسې تبلیغ کړی چې ګواکې سولیدار ښار یې نیولی، خو په خبره یې اوس دغه ښار کې جګړه روانه ده. د اوکراین پوځ ویلي، د روسي پوځیانو ته د دونيڅک سیمې په جګړه کې درنه مرګژوبله اوښتې ده. په همدې حال کې د کریملن ویاند دیمتري پیسکوف ویلي، روسي ځواکونو اوکراین کې یو څه پرمختګ کړی، خو په خبره یې چارواکي نباید په بېړې دا پرمختګونه " بریاوې" اعلان کړي.
د ایران سترې محکمې د دغه هېواد د دفاع وزارت د یوه پخواني چارواکي علي رضا اکبري د اعدام حکم تایید کړی دی. د ایران د استخباراتو وزارت پرون چهارشنبه وویل، اکبري چې د ایران او بریتانیا تابعیت لري، په جاسوسۍ تورن دی. هغه دا تورونه رد کړي دي. د علي رضا اکبري میرمنې بيبيسي فارسي ته ویلي، پر مېړه یې د اعدام حکم صادر شوی دی. اکبري له ۲۰۱۹ کال را په دې خوا په زندان کې دی او پرون په اعدام محکوم شو. په همدې حال کې د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیر جیمز کلیورلي په یوه ټویټ کې ویلي، ایران باید د اکبري د اعدام حکم لغوه کړي.
د افغانستان د ژورنالېستانو ملي ټولنه وايي، د ۲۰۲۱ کال له اګست میاشتې راهیسې ۳۸۷ رسنیو دغه هېواد کې فعالیت درولی دی. د هغو تازه موندنو لهمخې چې پرون چهارشنبه د دغې ټولنې لهخوا خپرې شوې، د طالبانو له بیا ځلي واکمنېدو مخکې افغانستان کې ۵۷۹ رسنۍ فعالې وې چې اوس یې شمېر ۱۹۲ ته راټیټ شوی دی. په دغو موندنو کې ویل شوي چې، د رسنیو د برخې ۷۰ سلنه نارینه و او ۳۰ سلنه ښځو خپلې دندې له لاسه ورکړي دي. طالبانو تر اوسه په دې اړه څه نهدي ویلي، خو تر دې وړاندې یې په یوه او بله پلمه پر ازادو رسنیو محدودیتونه لګولي دي. Читать дальше...
په پروان کې د طالبانو چارواکي وایي، د سالنګ لویه لاره به د درنې واورې او توپانونو له کبله تر نامعلوم وخته پورې بنده وي. په دغه ولایت کې د طالبانو د حکومت د والي ویاند سید حکمت الله شمیم تېره شپه ازادي راډیو ته وویل، چې سالنګ کې د پنځو بندو شویو موټرو مسافر ژغورل شوي دي. د سالنګونو د ساتنې او څارنې مشر محمد یعقوب هم ازادي راډیو ته ویلي، چې بند پاتې کسان ژغورل شوي، خو چاته زیان نهدی اوښتی. نوموړي ويلي: "توپان ډېر شدید و، هغه موټر چې بند پاتې وو، مسافر مو ترې را وایستل، هیچا ته ځاني او مالي زیان... Читать дальше...
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې روزا اوتومبایوا ویلي، طالبان باید د ښځو په ضد خپل شدید کمپاین پای ته ورسوي. یوناما پرون ناوخته په یوه ټویټ کې ویلي چې مېرمن اوتومبایوا په دې اړه د نړۍ خبرداری د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي ته رسولی دی. یوناما لیکلي، طالبان باید د ښځو پر تحصیل او کار لګول شوي بندیزونه لغوه کړي څو د دوی په باور د افغانستان د بېثباتۍ او بېوزلۍ ستونزه لا پراخه نهشي. یوناما په یوه جلا ټویټ کې ویلي چې، د دوی مرستیال مارکوس پوتزل د نجونو... Читать дальше...
د اسلامي همکاریو سازمان چې ۵۶ غړي لري غوښتنه وکړه چې ښځې او نجونې باید په افغانستان کې کار او زدهکړو ته لاسرسی ولري. د دغه سازمان په اعلامیه کې چې پرون چهارشنبه ماښام یې له بېړنۍ غونډې وروسته خپره کړه راغلي، تعلیم ته د نجونو لاسرسی د پوهنتون په ګډون په هره کچه چې وي، د بشر اساسي حق دی او نه باید محدود شي. د اعلامیې په دوام راغلي، د اسلامي همکاریو سازمان د افغانستان له ملي حاکمیت، ځمکنۍ بشپړتیا، خپلواکۍ او ملي یووالي ملاتړ کوي او هلته د پرمختیا، ثبات، امنیت، سولې او بشري حقونو د تامین غوښتونکی دی. Читать дальше...
د ناروې د کډوالو شورا مشر وایي، له طالب چارواکو یې غوښتي چې پر ښځو او نجونو د کار او تعلیم محدودیتونه لرې کړي څو افغانان زیانمن نهشي. یان ایګلنډ پرون د جنورۍ په ۱۱مه ازادي راډیو ته په یوه ځانګړې مرکه کې وویل، طالب چارواکو ترې غوښتي چې زغم ولري، خو نوموړی ټینګار کوي چې زغم ډېر خلک زیانمنوي. نوموړی وايي: " کابل کې مې د طالبانو له ځینو وزیرانو سره وکتل، د دوی د اقتصاد او کډوالو له وزیرانو او د بهرنیو چارو له مرستیال سره مې وکتل، له څو نورو طالب مشرانو سره مې هم لیده کاته درلودل، دوی ټول موافق... Читать дальше...