که څه هم جلال اباد ښار دا شپې، ورځې په يو نا امنه ښار بدل شوی او همدا يرون ورځ د پوليو واکسين درې ښځينه واکسيناتورانې په ډزو په کې ووژل شوې خو ماښام همدا ورځ بيا دا ښار د نارنج ګل مېلې او دوديزې مشاعرې کوربه و. په دې راپور کې تاسې دې ميلې ته ورولو
په کندز ولایت کې هغه شمېر ښځو چې د خپل د کورنۍ نفقه ګټونکي یې په جګړو کې له لاسه ورکړي دي، وايي چې اوس دوی له جدي ستونزو سره مخامخ دي. دغه ښځې وايي چې اوس دوی د خلکو په کورونو کې کار کوي چې د خپلو ماشومانو نسونه ماړه کړي. د ۵۰ کلنې مریم مېړه پنځه کاله وړاندې د کندز په چهاردرې ولسوالۍ کې د افغان ځواکونو او طالبانو ترمنځ په جګړه کې وژل شوی دی. نوموړې اوس له خپل ۷ کوچنیانو سره د کندز ښار د خان اباد بندر سیمه کې په یوه زاړه کور کې ژوند کوي. دا وايي: "زه کلیو ته ځم هلته چې خلک د ونو ښاخونه پرې... Читать дальше...
په ننګرهار کې د ماشومانو د ګوزڼ یا پولیو د درېیو ښځینه واکسیناتورانو له وژل کېدو وروسته په دغه ولایت کې د پولیو ضد کمپاین درول شوی دی. د عامې روغتیا وزارت د پولیو د مخنیوي پروګرام د عامه اړیکو مسؤل میر جان راسخ د دې خبرې د کولو ترڅنګ ازادي راډیو ته وویل چې سبا به دا کمپاین بېرته پیل شي. په همدې منځ کې د وژل شویو واکسیناتورانو سمینې، نګینې او بصیرې خپلوانو له حکومت څخه د دوی د عزیزانو د قاتلانو د نیولو او د خلکو امنیت ته د پاملرنې غوښتنه وکړه.
په ننګرهار ولایت کې د وژل شویو ښځینه واکسیناتورانو کورنۍ د عدالت غوښتونکي دي. دوی وایي د خپلو کورنیو د نورو غړو په اړه هم اندېښمن دي او په خبرهیې حکومتیې باید امنیت ته جدي پام وکړي. سمینه، نګینه او بصیره درې تنه هغه ښځینه واسکیناتورانې وې چې پرون له غرمې مخکې د ننګرهار په مرکز جلالاباد ښار کې په دوو بېلابېلو وسلهوالو حملو کې ووژل شوې. ۲۲ کلنه سمینه یو کال وړاندې واده شوې وه، په درالمعلین کې له زدهکړو وروستهیې قابلګي لوستې وه او تازهیې په رضاکاره توګه د پولیو واکسین د تطبیق کمپاین... Читать дальше...
د خوست امنیتي چارواکي وايي، طالبانو پرون مازدیګر څلور بجې د خوست ښار جنوب ختیځه څنډه کې د بهرنیو ځواکونو په پوځي اډه راکټي حمله کړې ده. د خوست امنیه قوماندان محمد داود امین ازادي راډيو ته وویل، دوه راکېټونه توغول شوي چې یو یې اډې ته نږدې په یو کور لګېدلی چې مالي زیان هم لري او بلیې په پټیو کې لګېدلی چې هېڅ زیان نهلري. ښاغلی امین زیاتوي: "په کمپ حمله شوې ده، خو راکټونه په کمپ نهدي لګېدلي، بلکې دباندې لګېدلي، نور تلفات نهلري، خو کور ته مالي زیان اوښتی، اډې ته هېڅ مالي او ځاني زیان نهدی اوښتی."... Читать дальше...
د ښځو او نارینهوو د برابرۍ په اړه د نړۍ د اقتصادي ټولنې یا فورم په کالني راپور کې د افغانستان په شمول د ښځو او نارینهوو ترمنځ د مساوات په برخه کې د ۱۵۶ هېوادونو اقدامات څېړل شوي دي. په دې راپور کې په اقتصاد، تعلیم، روغتیا او سیاسي چارو کې د ګډون په برخو کې د ښځو د رول په اړه رسمي معلومات او دغهراز د ښځو د ودې په لاره کې د خنډونو په لیرې کولو کې د بېلابېلو هېوادونو پرمختګ ارزول شوی دی. ایسلنډ د تېرو کلونو په شان د ښځو او نارینهوو د مساوات په برخه کې تر ټولو ښه هېواد بلل شوی. فنلنډ، ناروې،... Читать дальше...
د خوست د پوهنې ریاست چارواکي، د ولایتي شورا غړي او د ښوونځيو مدیران وايي، که د روان ښوونیز کال لپاره په دې ولایت کې د ښوونکو کمبود پوره نه شي، نو د ښوونځیو دروازې به وتړل شي. دوی نن د چهارشنبې (د وري ۱۱مه) په ورځ په یوه خبري ناسته کې غوښتنه وکړه چې د دې ولایت د ښوونځیو او زده کوونکو شمېر ته په کتو دې، خوست ته د ۲نیم زره نویو ښوونکو د ګومارنې لپاره تشکیل ورکړل شي. د کنفرانس ویناوالو دا هم وویل، داسې ښوونځي شته چې له ۲ رزه ډېر زده کوونکي او پنځوس شعبې لري، خو هغې لپاره یوازې ۴ رسمي ښوونکي لري.... Читать дальше...
د نیوزیلنډ ښځينه لوبډلې په دوهمه نړيواله شل اووره لوبه کې د اسټراليا ښځينه لوبډلې ته ماتې ورکړه. په دې سره د دواړو لوبډلو ترمنځ روانه لوبلړۍ ١-١ مساوي شوه. په دې لوبه کې پچه نیوزيلنډ لوبډلې وګټله او لومړى يې اسټراليا ته د توپوهنې بلنه ورکړه. اسټراليا ښځينه لوبډلې په ټاکلو ٢٠ اوورونو کې د ٤ لوبغاړو په سوځېدو ١٢٩ منډې وکړې. د نيوزيلنډ لوبډلې ټاکل شوی هدف د ٦ لوبغاړو په سوځېدو پوره او لوبه يې د ٤ لوبغاړو په شتون کې وګټله. د لوبې غوره لوبغاړې فرانسس ماکي وټاکل شوه. د یادونې وړ ده چې له دې... Читать дальше...
په لغمان ولایت کې د یو واورین پړانګ د ښکار او خوشې کولو موضوع د سيمې د اوسېدونکو او مسوولينو تر منځ لانجمنه شوې او د ښکار کوونکو له خوا يوه مشروطه غوښتنه مطرح شوې ده. خو سیمه ییز چارواکي بیا وايي چې دوی قانون نقض کړی. د لغمان ولایت د علینګار ولسوالۍ د" سامي درې" یو شمېر اوسېدونکي وايي چې یاد پړانګ د دوی ۳۵ وزې خوړلي او حکومت باید دوی ته تاوان ورکړي. د دوی له ډلې مومن خان ازادي راډيو ته وویل: "دغه پړانګ زموږ ۳۵ وزې خوړلي، تر هغې چې موږ خپل تاوان وانه خلو، چمتو نه یو چې دغه پړانګ ازاد کړو، دولت... Читать дальше...
پکتیا کې د تندر قول اردو چارواکي وايي، د دې قول اردو د سرحدي لوا درستیزوال د طالبانو په برید کې وژل شوی دی. په پکتیا کې د تندر قول اردو ویاند ایمل مومند ازادي راډیو ته وویل، د دوهمې سرحدي لوا درستیزوال ډګروال فریدون فیاض له کابله پکتیا ته روان و چې نن چهارشنبه (د وري ۱۱مه) تر غرمې وړاندې د لوګر ولایت خضر بازار کې پرې حمله وشوه. تراوسه پورې د دولت وسله والو مخالفانو د دې برید په اړه څه نه دي ویلي.
د افغانستان ملي امنیت په خوست کې د حقاني شبکې او طالبانو د ۱۷ مهمو غړو د وژل کېدو خبر ورکړ. د ملي امنیت له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې د وسله والو مخالفینو پرضد دغه عملیات د خوست په صبریو، ځاځي میدان او باک ولسوالیو کې ترسره شول. د اعلامیې په وینا په وژل شوېو وسله والو کې د حقاني شبکې مهم قوماندان سبیل حمیدي هم شامل دی. په اعلامیه کې دغه شان لیکل شوي چې دې عملیاتو کې د وسله والو مخالفینو مهم مرکزونه له منځه یوړل شول او زیات شمېر سپکې او درنې وسلې د ملي امنیت ځانګړو ځواکونو لاسونو ته ورغلي. Читать дальше...
امریکايي او ترکي چارواکو په استانبول کې د افغانستان د سولې په اړه د کېدونکې غونډې د اجنډا، نېټې او موخو په اړه بحث کړی. دا بحثونه ترکیې ته د افغانستان د سولې لپاره د امریکا د ځانګړي استازي د څلور ورځني سفر پر مهال شوي دي. په ترکیه کې د امریکا سفارت په یوه خپره کړې خبرپاڼه کې لیکلي: "خلیلزاد له ترکي چارواکو سره هوکړه کړې چې د استانبول غونډه د افغانانو په رهبرۍ او مالکیت او د نړیوالې ټولنې د لوړپوړو چارواکو په ملاتړ، د افغانستان د سولې بهیر د پیاوړتیا او ګړندي کولو لپاره غوره لار ده. " خبرپاڼه... Читать дальше...
د ارزګان ولایت سیمه ییز چارواکي وایي، سږ کال مرکزي ادارې ورته یو شمېر لويې او وړې پروژې منظورې کړي چې په پلي کېدو سره به یې د دې ولایت د خلکو په ټولنیز او اقتصادي ژوند کې د پام وړ بدلونونه راشي. د ارزګان والي محمد عمر شېرزاد ازادي راډيو ته وویل، دې پروژو کې درې لوی سربندونه او د ارزګان-کندهار د لويې لارې رغول دي. ښاغلي شېرزاد زیاته کړه:" د ارزګان کندهار ترمنځ د ۲۶ کیلومتره سړک رغول دې پروژه کې شامل دي چې څه باندې یو میلیارد افغانۍ لګښت پرې راځي. د سراوې بند په څلويښت میلونه افغانیو رغیږي، همدارنګه... Читать дальше...
د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزیر د تاجکستان د اقتصادي پراختیا، سوداګرۍ، صنعت او ټکنالوژۍ له وزیرانو سره وکتل. د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویاند فواد احمدي نن چهارشنبه (د وري ۱۱مه) ازادي راډیو ته وویل چې د صنعت او سوداګرۍ وزیر نثار احمد غوریاني د اسیا زړه "استانبول پروسې" په کنفرانس کې د ګډون لپاره تاجيکستان ته سفر کړی دی. نوموړي وویل چې د دې سفر پر مهال د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ، ټرانزیټ او اقتصادي اړېکو پر پراختیا، د سوداګریزو اړېکو اسانتیاوو، تاجیکستان ته د افغاني محصولاتو صادراتو پر... Читать дальше...
د افغانستان د کرنې وزیر له خوا د کندهار په صنعتي ښارګوټي کې د ممیزو د پروسس فابریکه پرانېستل شوه. د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت ویاند اکبر رستمي نن چهارشنبې(د وري ۱۱مه) ازادي راډیو ته وویل چې د کندهار په صنعتي ښارګوټي کې د ۲۴میلیونو افغانیو په لګښت چې د کرنې وزارت له خوا ورکول کېږي د ممیزو د پروسس فابرېکه ګټې اخېستنې ته وسپارل شوه. نوموړي زياته کړه چې د دې فابريکې د جوړولو موخه بهرنيو هېوادونو ته په لوړ کيفيت د مميزو صادرول دي. ښاغلي رستمي وويل چې کندهار د انګورو له لويو توليدوونکو... Читать дальше...
د ۲۲ هېوادونو مشرانو له اروپايي اتحادیې او د روغتیا له نړیوال سازمان سره یوځای له راتلونکو وباوو سره د مقابلې لپاره د یوه نړیوال پلان ملاتړ وکړ. د دې پلان پر طرحې چې پرون سې شنبه(د وري ۱۰مه) خپره شوه، د جرمني صدراعظمې انګېلامیرکل، د بریتانیا صدراعظم بورېس جانسن، د فرانسې ولسمشر امانوئل مکرون او همدا راز د جنوبي افریقا او جنوبي کوریا ولسمشرانو لاسلیکونه کړي دي. دوی ویلي، باور لري چې ملتونه باید یوه داسې نړیوال تړون ته د رسېدو لپاره هلې ځلې وکړي چې له وباوو سره مقابلې ته چمتووالی ولري.
وسله وال طالبان وايي، د خوست ولایت په زاړه هوايي ډګر کې یې د امریکايي پوځیانو پر اډې دوه توغندي ویشتي دي. په خوست کې د 'کې.پي.اېف' په نوم ځواک چې د امریکايي پوځیانو له ملاتړه برخمنه ملېشه ده، تایید کړه چې طالبانو د ائتلافي ځواکونو د مرکز په لور توغندي ویشتي خو د خلکو پر کورونو لګېدلي دي. د دې برید په نتیجه کې چا ته مرګ ژوبله نه ده اوښتې.
د افغانستان ولسمشر اشرف غني وايي، د انتخاباتو په صورت کې حاضر دی چې واک پرېږدي. ده چې پرون په دوشنبې ښار کې په افغانستان کې د سولې او امنیت لپاره د اسیا زړه په نهم کنفرانس کې د سولې لپاره د خپل پلان په اړه خبرې کولې، وویل باید لومړی انتخابات وشي. ولسمشرغني دا هم وویل چې څومره چې ممکنه وي په هماغه اندازه د ژر انتخابات د کېدو ملاتړ کوي. مخکې د افغانستان په ولسمشرۍ کې ځینو سرچینو ویلي و چې ولسمشرغني په ۶ میاشتو کې انتخاباتو ته تیار دی.
د بریتانیا ایمبر موسسه چې له کلونو راهیسې په نړۍ کې له سکرو څخه د لږ تر لږه کار اخېستو لپاره هلې ځلې کوي، په خپل کلني راپور کې ویلي چې په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د ۲۰۱۹ میلادي کال پرتله د لمریزې او بادي انرژۍ تولید په سلو کې ۱۵ زیات شوی دی. له نویو کېدونکو یا تجدیدېدونکو سرچینو د برېښنا تولید تېر کال ۳۱۴ تیراواټ ساعته زیات شوی چې د نړۍ د یوه لوی هېواد د ټولې انرژۍ له مصرف سره برابرېږي. د دې راپور له مخې، تېرکال د نړۍ کابو په سلو کې ۱۰ برېښنا لمریزه یا بادي وه چې دا د ۲۰۱۵ میلادي کال پرتله په سلو کې څه باندې دوه برابره ده.
د پیسو نړیوال صندوق پرون سې شنبه(د وري ۱۰مه) اعلان وکړ چې په ۲۰۲۱ او ۲۰۲۲ میلادي کلونو کې به د نړۍ د اقتصادي ودې د شرحې په اړه خپلې وړاندوینې زیاتې کړي. د دې صندوق رئیسې کریستالینا جورجیوا په عین حال کې وویل چې د نړۍ اقتصادي وضعیت لاهم بې ثباته دی. ټاکل شوې ده چې د نړۍ د اقتصادي لرلید په اړه د پیسو د نړیوال صندوق راپور راتلونکې اوونۍ خپور شي. اغلې جورجیوا وايي، له کرونا وبا او د هغې له عواقبو سره د مقابلې لپاره د حکومتونو د ۱۶ تریلیونه ډالره مالي ملاتړ له کبله د نړۍ له اقتصاد سره مرسته شوې،... Читать дальше...
چارواکي وايي نن سهار په غزني ښار کې یو ملکي کس وسله والو وژلی دی. د امنیه قوماندانۍ ویاند فهیم امرخېل د چهارشنبې په ورځ د (وري ۱۱مه) ازادي راډیو ته وویل: "نن سهار شاوخوا لس بجې د غزني ښار د لومړۍ امنیتي حوزې اړوند په فرخي څلور لارې ته نږدې یو کس ملکي وګړی چې لاسي کراچۍ یې چلوله او ځان ته به یې یوه ګوله حلاله روزي پیدا کوله، د وسله والو کسانو له خوا په ډزو وژل شوی دی." د امرخېل په خبره، د پېښې په تړاو د پولیسو څېړنې روانې دي. وسله والو تر اوسه پورې په دې اړه څه نه دي ویلي.
په فراه ولايت کې يو شمېر کورنۍ وايي چې چمتو دي هغو کسانو ته هم بښنه وکړي چې د کورنۍ غړي يې وژل شوي خو په دې شرط چې سوله وشي. نور حال په دې راپور کې لیدلای شئ:
نن چهارشنبه (د وري ۱۱مه) د سرپل ولایت د سیمه ییزې اردو د ټولي قوماندان ووژل شو. د سرپل امنیه قوماندان فقیر محمد جوزجاني ازادي راډیو ته وویل، د سیمه ییزې اردو د ټولې قوماندان حبیب میرزا اولنګي سهار وختي له صیاد ولسوالۍ څخه د ولایت مرکز ته روان و چې په لاره کې یې ماین پرې وچاودېده. د امنیه قوماندان په وینا په دې پېښه کې د سیمه ییزې اردو د ټولي د قوماندان ترڅنګ یو سرتېری هم وژل شوی دی. له دې جلا د کاپیسا د امنیه قوماندانۍ ویاند وايي چې نامعلومو وسله والو د دې ولایت د کوهستان د لومړۍ حصې ولسوالۍ د امنیت مرستیال او د هغه د ترور زوی وژلي دي.
د امریکا متحده ایالاتونو په برما یا میانمار کې خپلو ټولو غیر لازمي یا 'Non Essential' ډیپلوماټانو ته امر کړی چې له کورنیو سره یوځای له هغه هېواد راووځي. په برما کې د کودتا ضد مظاهره چیانو پر وړاندې د پوځي حکومت فشارونه ورځ تر بلې زیات شوي دي. د فبرورۍ د لومړۍ کودتا راهیسې چې په کې پوځ د انګ سان سوچي منتخب حکومت ړنګ کړ او واک یې په لاس کې واخېست په برما کې د ډیموکراسۍ د ټينګښت په پلوۍ مظاهرې روانې دي. سوچي او د دولت پخواني لوړپوړي چارواکي زنداني شوي دي. د مظاهره چیانو د ځپلو په نتیجه... Читать дальше...
د ننګرهار ولایت مرکز جلال اباد تېره شپه (د وري ۱۰مه) د نارنج ګل دودیزې مېلې او مشاعرې کوربه و. دا د نارنج ګل ۵۶ دوره وه چې د پاچا خان په مزار کې په نوې بڼه ترسره شوه. په مشاعره کې د افغانستان د بېلابېلو سیمو او پښتونخوا شاعرانو، د خلکو استازیو او فرهنګیانو ګډون کړی وو. د افغانستان د اوسنیو حالاتو په تېره بیا د سولې د ټینګښت په پلوۍ هم ګڼ شعرونه وویل شول.
