Новости за 20.04.2021

په پکتیکا کې سرحدي ځواکونه په زیاته پیمانه د امونیم نایټرېټ موادو چې په چاودېدونکو توکو کې هم ترې کار اخیستل کېږي، د ضبطولو خبر ورکوي.   په پکتیا کې د ۲۰۳ تندر قول اردو د دوهمې سرحدي لوا قوماندان ډګروال ګوجرخان امان وایي، په ۱۵۵ بوجیو کې دغه مواد چې له پاکستانه په قاچاقي توګه راوړل شوي و، د دې ولایت په تروې ولسوالۍ کې نیول شوي دي.  ښاغلی امان زیاتوي: "په دې باندې د پاکستان مارک دی. له دې ځایه دښمن غوښتل چې دغه مواد د افغانستان نورو ولایتونو ته ولېږدوي." د ښاغلي امان په وینا په ډېرو ماینونو... Читать дальше...

د افغانستان برښنا شرکت وايي، د برښنا په لګښت کې یې د خلکو په ګټه بدلون راوستی، خو د برښنا ډېری مصرفوونکي انتقاد کوي چې دغه بدلون د دوی په زیان دی. خلک داسې مهال د برښنا شرکت له دغې پرېکړې شکایت کوي چې له دغه اقدام وروسته د برښنا د لومړۍ میاشتې لګښت د کابل ښاریانو کورونو ته ورسېد. که څه هم دوی خوښ دي چې د برښنا د لګښت ورکول‌یې میاشتني شول، خو پر محاسبه‌یې انتقاد کوي. مخکې له دې به د برښنا لګښت په دوو میاشتو کې ورکول کېده، خو اوس دا لګښت هره میاشت ورکول کېږي. د برښنا مصرفوونکي وايي د حمل میاشتې لګښت‌یې دوه برابره ډېر محاسبه شوی. Читать дальше...

د بې‌پولې خبریالانو سازمان (RSF) په خپل یو تازه راپور کې افغانستان یو ځل بیا د خبریالانو لپاره په نړۍ کې مرګونی هېواد بللی. دغه راپور چې نن سې شنبه «۱۴۰۰ کال د وري ۳۱» خپور شوی افغانستان د ۱۸۰ هېوادونو له ډلې ۱۲۲م هېواد دی چې د خبریالانو لپاره په‌کې ګواښ ډېر دی. دا هېواد تېر کال هم د خبریالانو لپاره د مرګوني هېوادونو په کتار کې په همدې نمبر راغلی وو. دغه سازمان هر کال په ۱۸۰ هېوادونو کې د رسنیو وضعیت په اړه معلومات، د رسنیو او خبریالانو پر وړاندې ستونزې او ننګونې د یو راپور په ترڅ کې خپروي. Читать дальше...

په افغانستان کې د کرونا د درېمې څپې د مخنیوي لپاره د افغانستان د روغتیا وزارت اعلان کړی چې ټول کورني او نړېوال او هوایي شرکتونه باید تر سفر وړاندې له مسافرو د کرونا منفي ټيسټ اسناد واخلي. د دغه وزارت مرستیال ویاند میرویس علیزي نن سې شنبه (د وري ۳۱مه) ازادي راډیو ته وویل، دغه پرېکړه د کرونا د درېيمې څپې د مخنیوي په هدف ترسره شوې. عليزي زیاته کړه: "د کرونا درېيمه څپه په هېواد کې پیل شوې نه ده، خو موږ د کرونا د درېیمې څپې تر جدي ګواښ لاندې یو، دا مهال د کرونا ډېری پېښې په ننګرهار، هرات، میدان وردګ... Читать дальше...

د ملکي هوايي چلند ادارې په افغانستان کې مېشت ناټو ځواکونو ته د یوه لیک په استولو سره ویلي چې دغه اداره چمتو ده چې د حامد کرزي نړیوال هوایي ډګر د هوایي کنټرول  د ټولو چارو مسوولیت پر غاړه واخلي. ‎په لیک کې راغلي، دغه اداره تمه لري چې د روان ۲۰۲۱ میلادي کال  د مې میاشتې تر  لومړې نېټې  د هوایي ټرافیک د کنټرول (control tower)  ټول مسوولیتونه ور وسپارل شي. ‎د دغې ادارې ویاند محمد نعیم صالحي په دې اړه د سې شنبې ( د وري ۳۱مه) په ورځ ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل: "مخکې له دې  چې دوی (ناټو) ووځي، د ملکي... Читать дальше...

د زابل د ولایتي شورا رئیس عطاجان حق بیان د والي د دفتر پر ودانۍ کې د ځای پرځای شوي ماین په چاودنه کې ټپي شوی.  د زابل امنیې قوماندان جنرال محمد ویس صمیمي ازادي رادیو ته وویل، چاودنه نن سې شنبه (د وري ۳۱مه) غرمه ۱۱ نیمي بجې د زابل د والي په دفتر کې هغه مهال رامنځته شوه چې امنیتي چارواکي د یوې امنیتي غونډې لپاره راټول شوي وو.                                 د صمیمي په وینا ښاغلی حق بیان د درملنې لپاره روغتون ته لېږدول شوی او روغتیایي وضعیت یې د ډاډ وړ دی. هغه زیاته کړه، په دې اړه چې دغه ماینونه چا ایښي وو، پلټنې پیل شوي دي. Читать дальше...

د افغانستان ملي امنیت په تخار ولایت کې د انسان تښتونکو د یوې ډلې د نیولو خبر ورکوي. د ملي امنیت د عمومي ریاست له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې د انسان تښتونکو دغه شپږ کسیزه ډله د ځانګړو ځواکونو په عملیاتو کې نیول شوې ده. په اعلامیه کې راغلي چې د دغه ډلې مشر چې منګل نومېږي، د جنايي جرمونو او تروریستي کړونو په تور زنداني شوی وو، خو څه موده وړاندې د طالبانو د زندانیانو د لېست له مخې ازاد شو. اعلامیه وايي، نیول شوې ډلې پلان درلود چې په تالقان ښار کې درې ملي سوداګر اختطاف کړي، خو هدف ته تر رسېدو وړاندې ونیول شول. Читать дальше...

طالبان وايي، استازي یې له امریکا، ترکیې او قطر سره په خبرو بوخت دي، څو د استانبول او د افغانستان د سولې په اړه راتلونکو غونډو کې د ګډون په اړه یوې پایلې ته ورسېږي. د دې ډلې ویاند ذبیح‌الله مجاهد نن د سې‌ شنبې (د وري ۳۱مه) په ورځ ازادي راډیو ته وویل، که د دوی اندېښنې ځواب شي، د افغانستان د سولې لپاره له هر جوړ شوي فرصته ګټه اخلي: "اوس هم خبرې روانې دي. تېره ورځ هم ناستې شوي او کېدای شي راتلونکې کې هم وشي. دوی هڅه کوي چې د راتلونکو ګامونو لپاره زموږ اندېښنې له‌منځه یوسي. دا معقوله خبره ده." که... Читать дальше...

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر وایي، د فرانسې پرضد د اسلامپالو د خونړیو مظاهرو وروسته به حکومت له دې هېواده د فرانسې د سفیر د ایستلو موضوع پارلمان ته وړاندې کړې چې په دې اړه رایې واخلي.  شیخ رشید احمد په یوې ثبت شوې ویډیو کې چې نن سې شنبه (د وري ۳۱مه) خپره شوې دغه خبره کړې او ویلي یې دي، د پاکستان د تحریک طالبان لبیک له ډلې سره تر اوږدو خبرو دې پرېکړې ته رسیدلي چې حکومت به په دې اړه یوه مسوده پارلمان ته وړاندې کړي. له پاکستانه د فرانسې د سفیر ایستل د پاکستان د تحریک لبیک د ډلې یوه غوښتنه ده. ... Читать дальше...

د تېر کال پیل شوېو ناورینونو په خاطر سږ کال هم په نړۍ کې د بیان ازادي له ګواښونو سره مخ بلل شوې ده. که د بېلاروس په مظاهرو کې د ژورنالېستانو ځپل دي او که د نګورنو قره باغ له جګړو د راپور ورکولو مخنیوی دا هغه څه دي چې د ختیځې اروپا او منځنۍ اسیا هېوادونه یې د بې پولې خبریالانو د نړیوال سازمان د بیان د ازادۍ تازه نوملړ کې ډېرو ښکتو مقامونو ته وړي. په بېلاروس کې د ۲۰۲۰ میلادي کال د اګسټ پر نهمه د ولسمشرۍ انتخاباتو په نتیجه کې الکساندر لوکاشینکا د شپږمې پرله پسې دورې لپاره د ولسمشر په توګه اعلان شو. Читать дальше...

د افغانستان د  کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت وايي چې د غوا او پسونو د غوښې کلنۍ تولید کچه څه باندې یو نیم میلیونه مټریک ټنو ته رسېدلې ده. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن سې شنبه (د وري ۳۱مه) ازادي راډیو ته وویل، د غوښې ډېری تولېدونکي او مصرف کوونکي کابل، بلخ، کندهار، هرات، ننګرهار او ځینې نور ولایتونه دي. دی وايي: "په ۱۳۹۹ لمریز کال کې د هېواد په کچه د وري، وزې او غواوو یو میلیون او ۵۸۹ زره او ۲۶۹ مټریک ټنه غوښه تولید او مصرف شوي دي." د ښاغلي رستمي په خبره، د تولید شوېو غوښو له ډلې ۹۱۲... Читать дальше...

د افغانستان د احصاېې ملي اداره وايي، تېر ۱۳۹۹ لمریزکال کې د وارداتي اجناسو ټول ارزښت ۶۵۳۷,۶ ميليون ډالره او صادراتي اجناسو ارزښت  ۷۷۶,۷ ميليونه ډالره وو. د احصایې او معلوماتو ملي ادارې یاد معلومات تېره ورځ د ۱۳۹۹ مالي کال ارقام، شاخصونه او احصاییوي معلومات په یوه غونډه کې خپاره کړل. د دغې ادارې د احصایې مرستیال حسیب الله موحد وویل چې د تېرکال پرتله په وارداتو کې ۳,۵ سلنه  او په صاداراتو د ۱۰ سلنې په اندازه کموالی راغلی. د احصایې اداره دا هم وویل چې دا مهال د افغانستان نفوس څه باندې ۳۳ نیم میلیونه ده چې ۵۱ سلنه یې نارینه دي.

د هرات والي په غوریانو ولسوالۍ کې پر ولسي پاڅونوال او امنیه قوماندانۍ د وسله وال برید د شنډېدو خبر ورکوي. عبدالوحید قتالي وايي چې طالبانو غوښتل یو موټر بم د غوریان ولسوالۍ د امنیه قوماندانۍ په څنګ کې د پاڅونوالو په پوسته کې والوزوي. ښاغلی قتالي زیاتوي چې امنیتي ځواکونو بریدکوونکی هدف ته له رسېدو مخکې تشخیص او په نښه کړ، خو په چاودنه کې دوه ولسۍ پاڅونوال وژل شوي او څلور نور ټپیان شوي دي. د هرات والي وايي له موټر بم چاودنې وروسته د دواړو خواوو ترمنځ جګړه ونښته چې څو ساعته یې دوام وکړ.  دغه... Читать дальше...

د پکتیا په ځاځي اریوب ولسوالۍ کې  د هاوان مرمۍ یوه نجلۍ او یو هلک وژلي دي.    د پکتیا د امنیه قوماندانۍ ویاند محمد لعل امیري ازادي راډیو ته وویل، پېښه پرون دوشنبه (د وري ۳۰مه) هغه مهال وشوه چې دې ماشومانو د هاوان یوه زړه مرمۍ ټکوله. ښاغلي امیري زیاته کړه: "د پکتیا په ځاځي اریوب ولسوالۍ کې یوه نجلۍ او یو هلک بهر راوتلي او یوه پخوانۍ مرمۍ یې ټکولې ده. د هاوان دا مرمۍ چاودلې ده او دواړه په شهادت رسېدلي."  د امیري په وینا نجلۍ لس کلنه او هلک شپاړس کلن وو.  د افغانستان په ناامنه سیمو کې د وسله... Читать дальше...

کابل چاپ نننیو ورځپاڼو له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو د وتلو، د سولې مذاکراتو په ټپه ولاړ حالت او د افغان ولسمشر د وړمې ورځې د څرګندونو په اړه لیکنې او تبصرې  خپرې کړي دي. هشت صبح هشت صبح لیکلي، له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو وتلو له اعلان سره سم په هېواد کې د جنګ جګړو زیاتوالي خلک اندېښمن کړي دي. په سرمقاله کې یادونه شوې یو څه چې په جګړه کې روښانه دي هغه دا چې په لومړي ګام کې د جګړې ښکېلې خواوې او په دویم ګام کې عام خلک بایلونکي دي، ځکه د افغان ځواکونو، طالبانو او ملکیانو تلفات ورسره زیاتېږي. Читать дальше...

نامعلومو وسله والو د کابل ښار ۱۲مې ناحیې ته څېرمه دوه تنه امنیتي منسوبین په ډزو وژلي دي. د کابل د امنیه قوماندانۍ ویاند فردوس فرامرز رسنیو ته ویلي، دا پېښه نن سې شنبه (د وري ۳۱مه) اووه او ۴۰ دقیقې د ۱۲مې ناحیې په لومړي بلاک سیمه کې رامنځته شوې ده. دی وايي پېښه تر څېړنو لاندې ده. د پېښې پړه تر اوسه کومې وسله والې ډلې نه ده منلې. دا په داسې حال کې چې د روانې لمریزې میاشتې په ۲۷مه د کابل د ۱۰مې امنیتي حوزې اړوند په یوه امنیتي پوسته کې یو افسر د خپلو دوو همکارانو له‌خوا په ډزو ووژل شو. د وژل... Читать дальше...

د امریکا یو پخوانی مرستیال ولسمشر والټر اېف موندېل پرون د اپرېل په ۱۹مه د ۹۳ کلونو په عمر مړ شو.  د نوموړي د کورنۍ غړو د هغه د مړینې د علت په اړه څه نه دي ویلي.  موندېل د ۱۹۷۷- ۱۹۸۱ کلونو ترمنځ د جېمي کارتر د مرستیال، سناتور، سفیر او د میناسوټا ایالت د لوی څارنوال په توګه کار کړی دی. هغه چې یو مخکښ لېبرال دیموکرات و، پرون په مینیا پولیس ښار کې په خپل کور کې سا ورکړه.  موندېل د ۱۹۸۴ کال د ولسمشرۍ په انتخاباتو کې د رونالډ رېګان پر وړاندې چې خورا زیات محبوبیت یې درلود، ماتې وخوړه.

اروپايي ټولنې ډاډ ورکړی چې له روسیې سره په ډيپلوماتیکه لانجه کې به د چک جمهوریت تر څنګ  ودرېږي او پوره ملاتړ به یې وکړي.  دا لانجه د چک له هغې ادعا وروسته رامنځته شوه چې ویې ویل، د دې هېواد د وسلو په یوه ډیپو کې په بمي چاودنه کې د روسیې د هغو پوځي ایجنټانو لاس درلود چې په بریتانیا کې د روسیې د استخباراتو د یو پخواني اېجنټ د مسمومولو په قضیه کې ښکېل و.  د پراګ او مسکو ترمنځ د دې ډیپلوماتیکې لانجې په نتیجه کې روسیې په مسکو کې د چک د سفارت شلو کار کوونکو ته له دې هېواده د وتلو امر وکړ او له هغه... Читать дальше...

نشنل انټرسټ نشنل انټرسټ امریکايي خپرونې، د جمهو رئیس بایډن له‌خوا له افغانستان څخه د امریکايي سرتېرو د ایستلو پر نېټې بحث کړی او لیکلي یې دي، په افغانستان کې د امریکا نږدې ۲۰ کلن حضور د امریکا درې جمهور رئیسان، جورج ډبلیو بوش، بارک اوباما او ډونالد ټرمپ له ننګونو سره مخ کړي وو. خو د خپرونې په وینا، جو بایډن په تېرو ۴۰ کلونو کې د امریکا د لومړني ولسمشر په توګه چې زوی یې په جنګ کې مأموریت ترسره کړی، مسایلو ته له جلا لیدلوري ګوري. بایډن وروستیو کې اعلان کړی چې د روان میلادي کال د سپټمبر تر ۱۱مې... Читать дальше...

ارګ ماڼۍ وايي، د کابینې په غونډه کې پرېکړه وشوه چې د بهرنیو ځواکونو له وتلو وروسته دې د افغانستان د دایمي بې طرفۍ غوښتنې په اړه لویه جرګه جوړه شي. د کابینۍ غړو دوشنبه (د وري ۳۰مه) ناوخته د ولسمشر اشرف غني په مشرۍ دا پرېکړه کړې ده. دوی په غونډه کې له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو د وتلو پر څرنګوالي هم بحث کړی دی. د ارګ ماڼۍ د بیان له مخې د غونډې ګډونوالو ویلي چې د امریکايي ځواکونو وتل د دواړو هېوادونو د اړیکو د پرېکون په معنی نه ده، بلکې د افغانستان او امریکا تر منځ د اړیکو او همکاریو د نوي څپرکي پیل دی. Читать дальше...

د ننګرهار والي وايي، د وسله والو طالبانو یو مهم نظامي قوماندان په پېښور کې وژل شوی. ضیاالحق امرخېل دا خبره دوشنبه (د وري ۳۰مه) ماښام په یوه بیان کې کړې ده. هغه زیاته کړې، د ننګرهار لپاره د طالبانو دا نظامي قوماندان مولوي نېک محمد رهبر رهبرمل و چې دوشنبه ناوخته پرې د پېښور حاجي کمپ سیمه کې برید شوی. امرخېل دا هم ویلي چې د مولوي نیک محمد په وژنې سربېره بریدګرو د هغه دوه ملګري چې یو یې د ښاري شبکې مسوول عزیزالله مشهور په مصطفی و ټپیان کړي دي. په افغانستان کې ګڼو رسنیو راپور ورکړی چې مولوي... Читать дальше...

د هرات له زندانه ۳۵ ایراني بندیان خوشې شوي دي. د هرات ولایت د استېناف محکمې رئیس شریف احمد فاني ازادي راډيو ته وویل دا بندیان یې له افغان زندانیانو سره په تبادله کې پرون دوشنبه (د وري ۳۰مه) خوشې کړي دي.  فاني زیاته کړه: "موږ تر اوسه د اویا کسانو په اړه پرېکړه کړې چې د خوشې کېدو په شرایطو برابر وو. د افغانستان د قوانینو پر اساس مو سزاوې ورته تعدیل کړې. د تعدیل له مخې ځینې بندیان خوشې کېږي او د ځینو نورو د حبس په موده کې کمښت راځي." په پرونیو ۳۵ خوشې شوېو بندیانو کې ۱۳ ښځې هم شاملې دي. د راپورونو... Читать дальше...

د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو وزارت وايي، ژر به د هوايي دهلېزونو له لارې بهرنیو هېوادونو ته د غالیو صادرات بیا پيل شي. دا خبره د یاد وزارت ویاند فواد احمدي دوشنبه (د وري ۳۰مه) ناوخته ازادي راډیو ته وکړه. هغه وویل، د بودجې د کمښت په خاطر د هوا له لارې صادرات نه کېدل: "له یو لړ هڅو وروسته اوس تمه ده بېرته له هوايي دهلېزونو د غالیو د صادراتو لپاره زمینه برابره شي. له هغه ور هاخوا د لاجورد، چابهار او هم د ازبېکستان، ایران او پاکستان له لارې بهر او اروپايي هېوادونو ته د غالیو صادرات روان دي." ... Читать дальше...

د روسیي د اپوزیسیون زنداني مشر الکسي ناوالنۍ روغتون ته انتقال شوی دی. دا خبره د الکسي ناوالنۍ وکیل او د روسیې د زندانونو ادارې دوشنبه(د وري ۳۰مه) اعلان کړه. د روسیې د زندانونو ادارې په یوه اعلامیه کې ویلي چې ناوالنۍ د زندان روغتون ته انتقال شوی او وضعه یې ښه ده. اعلامیې زیاته کړې چې د ناوالنۍ په خوښه هغه ته ویټامینونه ورکول کېږي. ناوالنۍ له شلو ورځو د ډوډۍ له خوړلو ډډه کړې ده.  له زندانه د ناوالنۍ د خوشې کېدو لپاره پر کریملین د مخ په زیاتیدونکو فشارونو په لړکې د هغه پلویانو پراخې مظاهرې را بللې دي. Читать дальше...

اروپايي ټولنې ویلي یو نیم لک روسي پوځيان د اوکراین له پولو سره په خوا کې ځای پر ځای شوي. دا له اوکراین سره پر پوله د روسيې تر ټولو زیات شمېر ګمارل شوي پوځیان دي. د اروپايي ټولنې د بهرني سیاست مشر جوزېپ بورېل دوشنبه (د وري ۳۰مه) په یوه کنفرانس کې ویلي، د عسکرو دومره لوړ شمېر د اندېښنې وړ دی او هره شېبه ممکنه ده چې یوه وړه لانجه یوه جګړه رامنځته کړي. روسیې داسې وخت له اوکراین سره په پوله یو نیم لک عسکر ځای پر ځای کړي چې په دې وروستیو کې د اوکراین په ختیځ کې د تازه نښتو راپورونه راځي. د اوکرایني... Читать дальше...