Новости за 02.03.2023

څنګه یې چې تمه کېده د هند په پلازمېنه نوې ډیلي کې دا غونډه تر ډېره د اوکراین د جګړې تر سیوري لاندې راغلې وه او ګڼ تاوده بحثونه پر همدې موضوع وشول. جي‌شل ډله د ۱۹ هېوادونو او اروپایي ټولنې څخه جوړه ده او د نړۍ د اقتصاد شاوخوا ۸۵ سلنه او د نفوس دوه پر درېیمه برخه جوړوي. که څه هم په دې غونډه کې د بلېنکن او د هغه د روسي سیال سرګي لاوروف تر منځ ناڅاپي لنډه ناسته هم شامله وه، د هند د بهرنیو چارو وزیر سبرامینیم جي شنکر وویل چې، د اوکراین د شخړې په اړه "اختلافونه وو، او له همدې امله د بېلابېلو خواو په... Читать дальше...

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) وايي، د ښځینه مرستندویه کارکوونکو پر کار بندیز، بشري مرستو ته د ملیونونو زیانمنونکو ښځو او نجونو د لاس‌رسي مخه نیسي. يوه مېرمن چې د کابل ښار اوسېدونکې ده او نه‌غواړي نوم يې په راپور کې واخيستل شي، ازادي راډيو ته یې وويل، د هغې لوڼې، زده‌کوونکې، محصلینې او کارکوونکې وې او اوس ټولې په کور کې دي، دا او زوى يې هم له دندو ګوښه شوي دي. نوموړي ازادي راډيو ته وویل چې کورنۍ یې عاجلو بشري مرستو ته اړتیا لري. دا مېرمن وايي: "زموږ د ژوند... Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو د بیاځلي واکمنېدو نه وروسته د ښېښې په قاچاق کې د زیاتوالي په اړه ادعاوې. د اسټرالیا فدرالي پولیسو د چهارشنبې په ورځ ناوخته په خپل رسیمي ویب پاڼه ولیکل چې، له افغانستان نه اسټرالیا ته د خالصې ښېښې قاچاق زیات شوی. د اسټرالیا دفدرالي پولیسو (AFP) ویلي، دوی یوازې له ۲۰۲۱ کال راهیسې چې طالبان واکمن شوي له افغانستان نه د شاخوا ۲۵۰ کیلو ګرامه خالصې ښېښې د قاچاق مخه نیولې چې ارزښت شاخوا ۲۲۵ ملیونه ډالره اټکل شوی دی. د (ای‌اف‌پي) په خبره، د دغو نشه‌يي توکو یوه برخه پاکستان... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د لوړو زده‌کړو وزارت د نارینه محصلانو لپاره د پوهنتونونو د پسرلني سمېستر د پیل له اعلان وروسته، یو شمېر ښځینه محصلانې د طالبانو دا پرېکړه د خواشینۍ وړ بولي. د کابل پوهنتون يوه محصله، چې اوس پوهنتون ته تګ اجازه نه‌لري او نه‌غواړي نوم يې راپور کې واخيستل شي وايي، په تمه وه چې د نوې تعلیمي کال په را رسېدو سره به د طالبانو حکومت د لوړو زده‌کړو وزارت نجونو ته د تحصیل اجازه ورکړي. دې ازادي راډيو ته وویل: "موږ هم همدې ته په تمه وو چې بېرته اعلان شي او د پوهنتون دروازه د نجونو پر مخ... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو سازمان وايي، په نړۍ کې تر ۱.۴ میلیارده ډېر هلکان او نجونې له ټولنیز ملاتړ پرته ژوند کوي او د بې‌وزلۍ، لوږې، په کم‌عمر کې د واده او نورو ګڼو ستونزو له ګواښ سره مخ دي. نجیب دولس کلن افغان ماشوم دی، چې د بې‌وزلۍ او د ټولنیز ملاتړ د نشتوالي له امله په کابل ښار کې کراچۍ چلوي. نوموړي ازادي راډيو ته وويل چې، پلار يې بې روزګاره دى او کورنۍ يې له اقتصادي ستونزو سره مخ ده. ياد افغان ماشوم وايي: "پیسې نه‌لرو، پر سړک کراچۍ چلوم، یوه مړۍ ډوډۍ هم نه پیدا کېږي، ښوونځي ته به تلم، خو د کتابچې... Читать дальше...

د افغانستان د خبریالانو او رسنیو د بنسټونو فدراسیون د اطلاعاتو او کلتور په وزارت کې له طالب چارواکو، د رسنیو له مدیرانو او فرهنګي شخصیتونو سره په افغانستان کې د رسنیو د پیاوړتیا او د خبریالانو پر وړاندې د پرتو ستونزو د لرې کولو په موخه غونډه کړې. په دې غونډه کې د طالبانو په واکمنۍ کې د لومړی ځل لپاره د افغانستان د خبریالانو او رسنیو د بنسټونو د فدراسیون له‌خوا یوې ښځینه خبریالې ته د زړه‌ورې خبریالې ستاینلیک ورکړل شو. دا خبریاله مینه حبیب نومیږي او په افغانستان کې یې له بېلابېلو رسنیو سره کار کړی دی. Читать дальше...

د پکتیا ولایت د زرمت ولسوالۍ اوسېدونکي د یادې سیمې د عمومي سړک له خرابوالي، روغتیايي خدمتونو له کمښت او ځوانان يې له بې‌کارۍ شکایت کوي. دوی وايي، که چېرې دوی په دوامداره توګه د مرستو او چندو په پیسو د سړک د اوارولو چاره ونه‌کړي، نو په دې لوړو ژورو او په بارانونو کې به د خټو د لاسه د موټرو تګ راتګ ورباندې ستونزمن وي. دوی د ځینو نورو ستونزو یادونه هم کوي او وايي، نه لازمو روغتیايي اسانتیاو ته لاس‌رسی لري او نه يې کاروبار شته، چې کورنیو ته نفقه پیدا کړي. د زرمت اوسېدونکی عالم خان وايي، زرمت ته... Читать дальше...

له تېرو څو کالو څخه بلوڅ قوم د مارچ میاشتې دوهمه نېټه د خپل کلتور د ورځې په توګه نمانځي. دوی وايي، د مارچ دوهمه د بلوڅو د کلتور ورځ یوازې د یوې ورځې د نمانځلو نوم نه، بلکې له دې څخه یې موخه د بلوڅو راتلونکو نسلونو ته د خپل تاریخ، کلتور، ژبې او دودونو ژوندي پاتې کېدل دي. په دې اړه نور تفصيل د حبيب تاثير په راپور کې د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې تړون د درېیمې کليزې په ویاړ غزني کې یوه مشاعره جوړه شوې. دغه مشاعره تېره ورځ د کب میاشتې په لسمه نېټه شوې ده. په مشاعره کې د طالبانو حکومت د سیمه‌ییزو چارواکو ترڅنګ ډېری قومي مشرانو، لیکوالو، شاعرانو او د شعر و ادب مینه‌والو ګډون کړی و. نور حال د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د کرېکټ د نړیوالې شورا په تازه درجه بندۍ کې راشدخان یو مقام ښکته راغلی. ای‌سي‌سي تازه درجه بندي پرون اعلان کړې. خان اوس په ۶۹۴ امتیازونو د شل اووریزو لوبو د بالرانو په کتار کې دویم ځای خپل کړی. راشدخا چې مخکې په ۶۹۸ نمرو ډېر وخت په اول مقام کې پاتې شوی و،  ځای يې سریلانکايي واننډو هسرانګا نیولی دی. مجیب الرحمن هم د شل اووریزو په بالرانو کې له اتم مقامه لسم ته ښکته شوی. اخوا بیا په الرونډروانو کې هم محمد نبي عیسی خېل هم له دویم مقامه دریم ته ښکته شوی دی.

د هند صدراعظم نريندرا مودي د جي‌شل یا سترو اقتصاد لرونکو هېوادونو په غونډه کې د اوکراین د جګړې په اړه، د نړیوالو توپیرونو د لرې کېدو غوښتنه وکړه. مودي چې د هند په پلازمېنه نوې ډیلي کې د جي‌شل د بهرنیو چارو وزیرانو د غونډې کوربه دی، نن یې په خپله پرانیستونکې وینا کې نیوکه وکړه چې نړیواله حکومتولي د ده په خبره ناکامه شوې ده. هند غوښتل، دا وار په خپله مشرۍ د جي‌شل په غونډه کې د بې‌وزلۍ او چاپيریالي اقتصاد پر مسایلو بحث وشي خو پر اوکراین د روسیې یرغل تر دې دمه د غونډې پر اجنډا سیوری غوړولی. د جي‌شل... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق یونېسف، په ایران کې د نجونو زده‌کوونکو د مسمومیت د دوام په اړه خبرداری ورکړی. یونېسف نن په یوه ټوېټري بیان کې ویلي چې، د نجونو زده‌کوونکو دوامداره مسمومول به په ایران کې د تعلیم په تېره بیا د نجونو د زده‌کړو کچه ډېره اغېزمنه کړي. په ایران کې له تېرو دریو میاشتو راهیسې، د لسګونو ښوونځیو نجونې زده‌کوونکې د ګازو یا اوبو له لارې مسمومې شوي. چارواکو ویلي چې، د دغو پېښو د عواملو د پیدا کولو او څېړلو هڅو لا نتیجه نه‌ده ورکړې. خو د رژیم منتقدان او خلک وایي، حکومت... Читать дальше...

د ماشومانو د ساتنې/ Save the Children مؤسسې په خپل نوي راپور کې ویلي چې، د کارونو له بیا پیل راهیسې یې زرګونه ماشومانو ته بشري مرستې رسولې دي. د دې مؤسسې د کارونو د پایلو راپور نن د ملګرو ملتونو خپرندويې، ریلیف ویب خپور کړی. په راپور کې راغلي، د ماشومانو د ساتنې مؤسسې د جنوري له لسمې را هیسې وروسته له هغه خپل فعالیت بېرته پیل کړ چې، اړوندو چارواکو ډاډ ورکړ ښځینه کارکوونکې یې هم په مرستې رسولو او هم حمایوي برخو کې له ځنډ پرته کار ته تللی شي. د ماشومانو د ساتنې ادارې ویلي، له یوې درې اوونیزې... Читать дальше...

په داسې حال کې چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د دوحې د هوکړې درې کاله پوره شول د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، طالبانو په دغه هوکړه کې له متحده ایالاتو سره کړې ژمنې نه‌‌دي پوره کړي. د دې وزارت ویاند نېد پرایس تېره ورځ ناوخته د دوحې هوکړې د درېیمې کلیزې پر مهال په یو خبري کنفرانس کې وویل، طالبانو له ترهګرو ډلو سره په تعامل، په ځانګړي ډول د القاعده پخواني مشر ایمن الظواهري ته د پناه ورکولو په برخه کې نامطلوب ګامونه اخیستي دي. خو نوموړي د دوحې تړون د طالبانو د پیاوړي کېدو او افغان حکومت د کمزوري کېدو لامل وباله. Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو د حکومت د لوړو زده‌کړو وزارت په سړو سیمو کې د پوهنتونونو او د لوړو زده‌کړو د نورو بنسټونو د پسرلني سمېسر د ډېر ژر پیلېدو خبر ورکوي. د دې وزارت ویاند حافظ ضياءالله هاشمي پرون په یوه ټویټ کې ویلي، د زده‌کړو دغه بهیر به یوازې د ذکور محصلینو لپاره د کب یا حوت میاشتې په ۱۵مه نېټه د راتلونکې دوشنبې په ورځ په رسمي ډول پیل شي. د طالبانو د لوړو زده‌کړو وزارت د ښځینه محصلینو د زده‌کړې د بهیر د پیلېدو په اړه هیڅ هم نه‌دي ويلي. د طالبانو د لوړو زده‌کړو وزارت د قوس په ۲۹مه د لوړو... Читать дальше...

د پاکستان د کرېکټ د سوپر لیګ سیالیو ۱۷مه لوبه پرون چهارشنبې د پېښور زلمو لوبډلې د ۲۴ منډو په توپیر د کراچۍ کینګز له لوبډلې څخه وګټله. دوه افغان لوبغاړو عظمت الله عمرزي او مجیب الرحمن هم د پېښور زلمو په لوبډله کې لوبه وکړه چې، دواړو د کراچۍ کینګز لوبډلې ۵ لوبغاړي وسوځول. عمرزي په ۴ اورونو کې ۲۸ منډې ورکړې او ۳ لوبغاړي یې وسوځول او مجیب الرحمن هم په ۴ اورونو کې ۲۸ منډې ورکړې او دوه لوبغاړي یې وسوځول. په دې سیالۍ کې د پېښور زلمو خپلې سیالې ډلې ته د ۱۹۸ منډو هدف ټاکلی و چې، هغه یې پوره نه‌کړ او ۱۷۱ منډې یې جوړې کړې.

د برښنایي موټرو د تولید شرکت تسلا وایي، د تولید له نویو تخنیکونو او کوچینو فابریکو څخه په استفادې به د دغو موټرو د راتلونکی نسل لګښت نیمایي ته راټیټ کړي. د تسلا اجرایوي رئیس ایلان ماسک او د دې شرکت د مدیره هیت نورو غړیو، پرون په تکزاس کې د دې شرکت د راتلونکې پانګه‌ونې پر پلانونو خبرې وکړې. د اسوشتیتید پريس د راپور له‌مخې د تسلا د نویو موټرو لګښت به شاوخوا ۲۵ زره ډالرو ته راټیټ شي. ډېر پانګه‌وال هیله‌من وو چې، د دغو موټرو د نوي نسل بڼې وویني خو ماسک وویل، دوی به ترهغه وخته پورې نه ښودل کېږي... Читать дальше...

ټاکل شوې چې د سترو اقتصاد لرونکو هېوادونو یا جي‌شل د ډلې د بهرنیو چارو وزیران نن د هند په پلازمینه نوي ډیلي کې، د نړیوالو کړکېچونو پر راتلونکو حل‌لارو خبرې وکړي. دا په داسې حال کې ده چې پر اوکراین د روسیې پر پراخ یرغل څه باندې یو کال اوړي. د جرمني د بهرنیو چارو وزیرې اننالینا بایربوک تر غونډې مخکې غوښتنه وکړه چې، د روسیې د جګړې د غندنې لپاره باید واضح زیګنال واستول شي. تمه ده چې، د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګې لاوروف به هم په دې غونډه کې ګډون وکړي. د لاوروف او د نورو هېوادونو د بهرنیو چارو... Читать дальше...

د افغانستان لپاره ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې یا اوچا پرون په یوه ټویټ کې ویلي،د ښځو پر وړاندې تبعیض به په ټول هېواد کې پر ملیونونو خلکو ویجاړونکي بشري اغېزه ولري. اوچا زياته کړې، پر ښځینه مرستندویه کارکونکو بندیز به په ملیونونو زیان منونکې مېرمنې او نجونې د ژوند ژغورنې د مرستو له ترلاسه کولو محرومې کړي. تر دې مخکې د ښځو لپاره د ملګروملتونو د افغانستان څانګې پرون چهارشنبې د مارچ د اتمې د ښځو د نړیوالې ورځې د لمانځلو په درشل کې په یوه ټویټ کې ویلي، دا ورځ سږ کال داسې مهال لمانځل کېږي... Читать дальше...

سټارز انډ سټرایپس ورځپاڼه: سټارز انډ سټرایپس ورځپاڼې د افغانستان پر بیارغونې د امریکا د څار ادارې یا سیګار وروستي راپور ته پام اړولی. ورځپاڼه لیکي، سیګار د سه‌شنبې په ورځ وویل، د امریکا پوځ په افغانستان کې د ملیارډونو ډالرو وسلې، وسایل او تجهیزات تر شا پرېښي او طالبانو زده‌ کړې چې د الوتکو په ګډون له یو شمېر دغو وسلو او وسایلو په څه ډول کار واخلي. سټارز انډ سټرایپس لیکي، د سیګار مشر جان سوپکو په دغه راپور کې په افغانستان کې د امریکا د شل کلنې جګړې د ناکامۍ او هم دا چې، ولې د افغانستان حکومت... Читать дальше...

د اوکراین د بهرنیوچارو وزیر وايي، هېواد یې د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین ته د سږني ژمي په جګړو کې یوه بله لویه ماتې ورکړه. دیمیتري کولېبا پرون پر ټویټر لیکلي، د روسیې له پرله‌پسې حملو سره سره چې تر ډېره د اوکراین ملکي وګړي او عامه تاسیسات په‌کې په نښه شوي دي، پوتین یوځل بیا سخته ماتې خوړلې ده. کولیبا همداراز د اوکراین له متحدانو څخه مننه کړې چې، د ده له هېواد سره په څنګ کې درېدلي دي او د هغه ملاتړ یې کړی دی. د اوکراین د بهرنیو چارو وزیر دا څرګندونې داسې مهال کړې دي چې، په بخموت ښار کې لاهم درنې جګړې روانې دي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق له خپلې دندې څخه استعفا کړې ده. ښاغلي صادق پرون د مارچ په لومړۍ نېټه پر خپل ټویټر په یوه بیان کې لیکلي چې، خپله استعفا یې حکومت ته وړاندې کړې ده. هغه د خپلې دې پرېکړې علت شخصي مسایل بللي او لیکلي یې دي، غواړي پر مطالعه او خپل کورني ژوند تمرکز وکړي. محمد صادق د ۲۰۲۰ کال په جون میاشت کې هغه مهال چې په افغانستان کې لا هم جمهوري نظام واکمن و، د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي په توګه ټاکل شوی و. هغه د ۲۰۰۸ کال له ډسمبر څخه د ۲۰۱۴... Читать дальше...

د طالبانو حکومت په کابل او کندهار کې له خپلو مشرانو سره د اروپايي ټولنې د یوه جګپوړي پلاوي د لیدنو کتنو خبر ورکوي. د هغو خبرپاڼو له‌مخې چې بېګا خپرې شوې، د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې جګپوړي استازي توماس نیکلاسن او په کابل کې د اروپايي ټولنې د پلاوي مشرې رافایلا ایودیس د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره کتلي او په کتنه کې ښاغلي متقي هغوی ته ویلي دي چې، اروپايي هېوادونه کولای شي په کابل کې خپل سفارتونه پرانیزي. طالبان په داسې حال کې اروپايي پلاوي ته د هغوی د ډيپلوماتیکو... Читать дальше...

د دوحې د تړون درېيمه کليزه او له افغانستان د امريکايي ځواکونو وتل. د امریکا د متقاعدو پوځیانو په منځ کې ترسره شوې نظرپوښتنه چې نتایج یې پرون د مارچ په لومړۍ نېټه د امریکا او طالبانو ترمنځ د ۱۳۹۹ کال د کب په لسمه د سولې د تړون د لاسلیک په ورځ اعلان شول ښيي چې په سلو کې ۷۳ پخواني امریکايي پوځیان، له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د ایستلو په اړه منفي نظر لري. د میشن رول کال Mission Roll Call په نوم د متقاعدو پوځیانو مدافع ټولنې چې، دا نظرپوښتنه یې کړې پخواني سرتېری پوښتلي وو، چې د امریکايي ځواکونو... Читать дальше...

د ایټالیا په سمندري اوبو کې د ډوبې شوې کښتۍ د قربانیانو کورنۍ دې هېواد ته رسېدلې دي څو د خپلو عزیزانو مړي ترلاسه کړي او خاورو ته یې وسپاري. د دې پېښې د قربانیانو لپاره پرون د ایټالیا په کالابریا سیمه کې یو لړ مراسم هم جوړ شوي وو. د غیرقانوني کډوالو په دې کښتۍ کې چې د راپورونو له‌مخې له ترکیې څخه یې حرکت کړی و، شاوخوا ۲۰۰ کسان سپاره وو او د یکشنبې ورځې په سهار د توپان له کبله له یوه لوی ګړنګ سره ولګېده او ټوله سپرلۍ یې اوبو ته ولوېده. په دې پېښه کې لسګونه کسان چې افغانان هم په‌کې دي مړه شوي او لسګونه نور لاهم تري تم دي. Читать дальше...