Новости за 21.07.2023

د ملګرو ملتونو د سیاسي چارو مشره وايي، په تور سمندرګي کې د اوکراین پر بندرونو د روسيې بریدونه به نړۍ په ځانګړې توګه مخ پر ودې هېوادونه د خوړو د ناامنۍ له خطر سره مخ کړي. د ملګرو ملتونو د سیاسي شورا مشرې روزمیري ډی کارلو نن د جولای ۲۱مه د دې سازمان امنیت شورا ته وویل، په تور سمندرګي کې د روسیې او اوکراین دواړو خوا له لوري پر غیرنظامي کښتیو د بریدونو ګواښ د منلو نه دی. اغلې ډی کارلو زیاته کړه چې په تور سمندرګي کې په قصدي یا غیرې قصدي توګه د جګړې د خپرېدو مخه باید په هر قیمت ونیول شي. د هغې په... Читать дальше...

د ښځینه فوټبال نړیوال جام په ترڅ کې هسپانیایې کاستاریکا او فیليپین سویزرلنډ ته ماتې ورکړې. دغه سیالۍ چې پرون په اسټرالیا او نیوزیلنډ کې پیل شوي ۳۲ هېوادونه په کې په ۸ ګروپونو کې سیالۍ کوي. د نن ورځې په سیالیو کې هسپانیې وکړای شول چې د کاستاریکا لوبډلې ته درې د صفر پر وړاندې ماتې ورکړي. دغه راز په بلې سیالۍ کې بیا فیلیپین دوه د صفر پر وړاندې سویزرلنډ ته ماتې ورکړه. ټاکل شوې چې سبا څلور سیالۍ ترسره شي، امریکا به د ویتنام، زمبیا به د جاپان، انګلستان به د هایتي او ډنمارک به د چین پر وړاندې سیالۍ ترسره کړي.

د افغانستان د کرکټ یو شمېر لوبغاړو په درېیو سوداګریزو لیګونو کې د ګډونو په موخه امریکا، کاناډا او زمبابوې هېوادونو ته تللي دي. که څه هم په دې تړاو د کرکټ بورډ ادارې څه نه دي ویلي، خو لوبغاړو په خپلو ټولنیزو پاڼو په یادو لیګونو کې د ګډون خبر ورکړی دی. د امریکا په متحده ایالاتو کې د میجرلیګ په نوم سیالۍ په لومړي ځل پیل شوي چې راشدخان او قیس احمد بېلابېلو لوبډلو ته لوبېږي. دغه راز د کاناډا شل اوریزه لیګ ګلوبل بیا تر څو کلن ځنډ وروسته یو وار بیا پيلېږي چې د فضل حق فاروقي او رحمن الله ګربز په ګډون... Читать дальше...

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله د مرکزي اسیا 'کافا' په سیالیو کې د ګډون په پار تاجکستان هېواد ته ولاړه. فوټبال فدراسیون ویلي چې د جولای میاشتې په ۲۱مه نېټه افغان لوبډله د ایران له مشهد ښار څخه د تاجکستان پلازمېنې ته رسېدلې ده. یاد فدراسیون زیاتوي، د مرکزي اسیا د فوټسال سیالۍ به د جولای په ۲۳مه نېټه پيل شي چې افغانستان به له ایران، تاجکستان، ازبکستان، ترکمنستان او قرغزستان سره سیالۍ ترسره کړي.

د افغانستان فوټبال فدراسیون ویلي، حلیم اقا شېرزاد به د پرتګال او بریتانیا د دوو کلبونو په یوه دوستانه سیالۍ کې لوبڅاري ترسره کړي. یاد فدراسیون زیاته کړې، شېرزاد به د پورتو او کارډیف سیټي کلبونو ترمنځ سیالۍ کې منځنی لوبڅار وي. دغه سیالي د جولای میاشتې په ۲۲مه نېټه د پرتګال په الګاروه ښار کې ترسره کېږي. دغه راز حلیم اقا شېرزاد د پرتګال او اسپانیا د دوو کلبونو د دوستانه سیالۍ لپاره د مرستیال لوبڅار په توګه غوره شوی چې دا سیالي به د روانې میاشتې په ۲۵مه نېټه ترسره شي.

د افغانستان نامتو شاعر لیکوال او کره‌کتونکی واصف باختري د ۸۱ کلونو په عمر ومړ. یو شمېر افغان شاعران او لیکولان، شاعر، لیکوال، څېړونکی او کره‌کتونکی واصف باختري د افغانستان د فارسي دري معاصرو ادبیاتو یوه نه تکرارېدونکې څېره او مړینه یې لویه ضایعه ګڼي. د واصف باختري لور منیژې باختري په خپل فېسبوکپاڼه د خپل پلار مړینه تایید کړې ده. نوموړې لیکلي، واصف باختري د روانې اوونۍ د چهارشنبې په شپه د امریکا په کلفورنیا کې ومړ. واصف باختري څوک وه؟ افغان لیکوال او شاعر غفور لېوال وايي، واصف باختري نه... Читать дальше...

وروسته له دې چې پولنډ نن د بېلاروس پولې ته نږدې د پوځي ځواکونو د استولو خبر ورکړ، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د ناټو دا غړی هېواد تورن کړ چې د پخواني شوروي اتحاد په جمهوریتونو کې د خپل قلمرو د پراختیا خوبونه ویني. د پولنډ امنیتي کمېټې ویلي چې د روسیې د واګنر ملېشو د احتمالي ګواښ د مخنیوي لپاره یې د چهارشنبې په ورځ د ختیځ خوا ته د سرتېرو د استولو پرېکړه وکړه. پوتین خبرداری ورکړ چې د روسیې پر ګاونډي او متحد بېلاروس هر راز بلوسل به د ده پر هېواد د یرغل په معنا وي. پوتین چې د امنیت شورا غونډې... Читать дальше...

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین وايي، پر بېلاورس هر ډول برید پر روسیې برید دی. د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین نن د جولای ۲۱مه دا خبره د خپل هېواد د امنیت شورا غونډې ته د تلوېزیون له لارې کړې ده. پویتن د ناټو غړی هېواد پولنډ د خپلو پولو په پراخولو تورن کړی او ویلي، مسکو به پر بېلاورس د هر ډول تېري پر وړاندې غبرګون وښيي. بېلاروس د روسیې ګاونډی او نږدې متحد دی. د پولنډ امنیتي کمېټې د جولای په ۱۹مه پرېکړه وکړه چې د واګنر ملېشو د احتمالي ګواښ د مخنیوي په موخه د دې هېواد خیتځ ته پوځي ځواکونه واستوي. Читать дальше...

د افغانستان د بیارغونې لپاره د امریکا ځانګړی سرمفتش جان سوپکو وايي، د امریکا کانګرس به یوه لایحه تصویب کړي، چې له مخې به یې طالبانو ته د هر ډول مرستو مخنیوی وشي. د افغانستان د بیارغونې لپاره د امریکا ځانګړی سرمفتش یا سیګار وايي، د امریکا کانګرس به یوه لایحه تصویب کړي، چې له مخې به یې له طالبانو سره د مستقیمو یا غیر مستقیمو مرستو مخه ونیول شي. جان سوپکو د پنجشنبې په ورځ د لندن په کینګز کالج کې د افغانستان په اړه په یوه غونډه کې وویل، چې دغه لایحه د امریکا د متحده ایالاتو د استازو د جرګې له‌خوا... Читать дальше...

د پولنډ حکومت د دې هېواد په ختیځ کې د بېلاروس پولې ته نږدې د پوځي ځواکونو د استولو پرېکړه کړې. پولنډ نن افشا کړه چې امنیتي کمېټې د روسیې د واګنر ملېشو د احتمالي ګواښ د مخنیوي لپاره له بېلاروس سره پر پوله د دې هېواد ختیځ ته د سرتېرو د استولو پرېکړه کړې. 'پي اې پي' خبري آژانس د پولنډ د امنیتي کمېټې د منشي زبیګنیو هوفمان له قوله راپور ورکوي چې نوموړی وايي، دا پرېکړه د تېرې چارشنبې په ورځ شوې ده. د بېلاروس د دفاع وزارت پرون وویل چې واګنر ملېشو د ناټو د غړي پولنډ له سرحده یوازې څو کیلومتره لیرې د بېلاروسي ځواکونو روزنه پیل کړې ده. Читать дальше...

امریکا ته د تګ په تمه په اسلام اباد کې مېشت یو افغان کډوال ځان وژنه کړې ده. ۲۴ کلن ذکریا بلوچ ذکي، چې له تېرو نږدې دوو کلونو راهیسې په اسلام اباد کې مېشت و د تېرې چهارشنبې په ورځ په خپل کور کې د پړي په وسیله ځان زندۍ کړی دی. په پاکستان کې د افغان کډوالو شورا د یاد ځوان ځان وژنه تاییدوي او وايي چې مړی یې نن افغانستان ته واستول شو. د دې شورا رییس میر احمد روفي ازادي راډيو ته وویل چې ذکریا بلوچ امریکا ته د تګ کېس درلود، خو د کډوالۍ د دوسيې د ځنډ له امله ناهیلی شوی او په دې عمل یې لاس پورې کړی دی. Читать дальше...

په هلمند ولایت کې د هوټلونو او رسټورانټونو ځینې مالکان وايي، د پخوا په پرتله یې کاروبار خراب شوی او اوس خلک ښه خواړه نه خوري. دوی وویل، د یادې ستونزې لامل له خلکو سره د پیسو نشتوالی او د توکو د بیو لوړوالی دی. نور حال د لاندې لېنک په کېکاږلو سره اورېدلی شئ:

پولنډ د روسیې د واګنر ملېشو د احتمالي ګواښ د مخنیوي لپاره د دې هېواد ختیځ ته پوځي قطعې استوي. PAP دولتي خبري اژانس د پولنډ د امنیتي کمیټې د منشي له قوله نن راپور ورکړ، چې دې کمیټې په بېلاروس کې د واګنر د امنیتي شرکت د ملېشو د ځای پرځای کېدو په ځواب کې دا پرېکړه د چارشنبې په ورځ په خپله غونډه کې کړې ده. د واګنر مشر ایفګیني پرېګوژین د جولای په ۱۹مه په یوه ویډیو کې په داسې حال کې وښودل شو، چې په بېلاروس کې خپلو سرتېرو ته ښه راغلاست وايي. نوموړی،هغوی ته وايي چې د اوس لپاره به د اوکراین په جګړه... Читать дальше...

روسیې د څلورمې پرله پسې ورځې لپاره د اوکراین د تور سمندرګي پر بندري تاسېساتو بریدونو ته دوام ورکړ او په دې ترڅ کې یې نن په اُدیسې سیمه کې د غلو- دانو یو ګدام په نښه کړ. دې برید مالي او ځاني زیان اړولی دی. د ادیسې والي اولیه کیپیر وايي چې روسیې په تورسمندرګي کې له خپلو کشتیو څخه د کالیبر ډوله کروز توغنديو په وسیله دا حمله ترسره کړه، چې د غَلې دا ګدام یې ویجاړ او دوه تنه یې ټپیان کړل. دا بریدونه، داسې مهال کېږي چې د تور سمندرګي له لارې د اوکراین د غلې د محصولاتو د صدور د موافقې اعتبار د دوشنبې... Читать дальше...

د ایران د بهرنیوچارو وزیر وايي د داعش مشران او جنګیالي له سوریې، لېبیا او عراق څخه افغانستان ته تللي دي. حسین امیر عبداللهیان د ایران له ایسنا خبري اژانس سره په مرکه کې د اسنادو او شواهدو له ښودلو پرته وویل، د داعش مشران او وسله وال په وروستیو میاشتو کې له عراق، سوریې او لیبیا څخه افغانستان ته لېږدېدلي دي چې دا په افغانستان کې د اوسنیو واکمنو پر وړاندې یوه ننګونه ده. عبداللهیان په افغانستان کې د داعش حضور د ایران لپاره ګواښ وباله او ویې ویل چې ایران له افغانستان سره ۹۰۰ کیلومتره پوله لري نو... Читать дальше...

طالبانو د اروپايي ټولنې د هغو بندېزونو پر وړاندې غبرګون ښودلی، چې د دوی د حکومت پر دریو چارواکو یې لګولي دي. اروپايي ټولنې پرون د طالبانو د حکومت د پوهنې او عدلیې د وزارتونو او د سترې محکمې سرپرستان د جنسیت پربنسټ د تشدد په خاطر د بندېزونو په لېست کې شامل کړل. د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن پر ټویټر لیکلي، چې دا بندېزونه د هېڅ لوري په ګټه نه دي. ښاغلی مجاهد وايي د فشارونو او تحریمونو پر ځای باید له تعامل، ډیالوګ او تفاهم څخه کار واخېستل شي. د یادونې وړ ده، چې اروپايي ټولنې په... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د اروپايي ټولنې له لوري پر درې جګپوړو طالب چارواکو بندېز ته غبرګون ښودلی. د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد وايي چې د تحریم لست ته د مشرانو اچول د هیڅ لوري په ګټه نه دي. نوموړي په خپل ټویټر لیکلي دي" د دې پرځای چې د فشار او تحریم له غوراوي څخه استفاده کېږي، باید له تعامل، ډیالوګ او تفاهم څخه کار واخېستل شي، د افغانانو په وړاندې ناکامه تجربې تکرارول او تحمیلي سیاست نتیجه نه ده ورکړې." اروپايي ټولنې تېره ورځ اعلان وکړ، چې په افغانستان کې له زده کړو او کار نه د ښځو او نجونو... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت، په همغږۍ هېواد ته یو شمېر ستاینه شوي افغان شخصیتونه ادعا کوي، چې د امنیتي ستونزو له امله بیرته هېواد پرېښودو ته اړ شوي. د دوی له ډلې د کاروان پوهنتون ریس جنت فهیم چکري وایي: "زما هیله وه چې زه هیواد کې بېرته ژوند وکړم، او هلته پاتې شم، خو له بده مرغه چې د اسلامي امارت له خوا موږ سره ښه چلند ونشو." فهیم چکري له هغه کسانو دی، چې د طالبانو حکومت، افغان شخصیتونو سره د ارتباط کمېسیون له لارې هیواد ته بلل شوی و خو وايي، بېرته له افغانستان وتی دی. د نوموړي په خبره د عفوه کارت یې... Читать дальше...

د چین د بهرنیو چارو وزارت وایي، د اوکراین وضعیت له نژدې څاري. دې وزارت وروسته تر دې دا خبره وکړه، چې د اوکراین په ادویسه کې د روسیې د توغندیو د برید په ترڅ کې د چین کونسلګري زیانمه شوه.  د چین د بهرنیو چارو د وزارت یوه چارواکي د دې سوال په ځواب کې چې اوس به پر روسیې اعتراض وکړي که نه، وویل چې پیکنګ به له بیلابیلو لوریو سره په تماس کې وي او په اوکراین کې به د خپلو چینایانو د خوندیتوب لپاره خپلې هڅې نه سپموي.  په ادویسه کې د چین د کونسلګرۍ د زیانمنیدو خبر پرون په داسې وخت کې خپور شو، چې د دریمې... Читать дальше...

د ښځینه فوټبال نړیوال جام په ترڅ کې نن د نایجریا او کاناډا لوبه صفر د صفر په وړاندې مساوي شوه.   ټاکل شوې, چې نن په دوهمه لوبه کې, فلیپین له  سویسزرلنډ سره او  اسپانیا له کاستاریکا سره مخامخ شي.  پرون کوربه هیواد نیوزیلنډ د نړیوال جام په لومړۍ لوبه کې ناروې ته یو د صفر په وړاندې ماتې ورکړه. په بله لوبه کې استرالیا د  ایرلنډ ملي لوبډلې ته په یوه ګول ماتې ورکړه.  د دې نړیوال جام لوبې به د یوې میاشتې په ترڅ کې په نیوزیلنډ او استرالیا کې تر سره شي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر حسین امیر عبداللهیان وايي، د داعش مشران او جنګي کسان له سوریې، لېبیا او عراق څخه افغانستان ته تللي دي. ده د ایران ایسنا خبري اژانس ته په مرکه کې وویل، ټولو ته څرګنده ده چې د داعش مشران او جنګي عناصر په وروستیو میاشتو کې له عراق، سوریې او لیبیا څخه افغانستان ته لېږدېدلي او دا په افغانستان کې د اوسنیو واکمنانو په وړاندې یوه ننګونه ده. ده په دې اړه څه ونه ویل چې د کومو شواهدو یا اسنادو پر اساس وايي چې د داعش غړي له یادو درو هیوادونو افغانستان ته لېږدېدلي او یا له کومې لارې افغانستان ته تللي دي. Читать дальше...

اروپايي ټولنې، په سوریه کې د بشار اسد د حکومت د پوځي ملاتړ او پر اوکراین د روسیې د یرغل د ننګې په خاطر پر ایران نوي بندېزونه ولګول. اروپايي شورا پرون (پنجشنبې) پر خپله ویبپاڼه په یوه راپور کې وویل: "د اوکراین پر ضد د روسیې له یرغله د ایران پوځي ملاتړ ته په کتو، دې شورا د محدودوونکو اقداماتو لپاره نوی چوکاټ جوړ کړی دی." په نویو بندېزونو کې، د هغو پُرزو د صادراتو بندیز هم شامل دی، چې د بې پېلوټه الوتکو په جوړولو کې کارول کېږي. د نویو بندېزونو پر اساس، ۶ تنه ایرانیان سوریې ته د هوايي دفاع د رادارونو... Читать дальше...

د امریکا متحدو ایالتونو په بغداد کې د سوېډن پر سفارت د اعتراض کوونکو حمله په کلکه غندلې او د عراق پر امنیتي ځواکونو یې له دې کبله انتقاد کړی، چې پر یوه دیپلوماتیک مرکز یې د اعتراض کوونکو د بلوسې مخه نه ده نیولې. سلګونو تنو په سوېډن کې د قرآنکریم د سوځول کېدو په اعتراض کې د چهارشنبې په ورځ، په بغداد کې د سویډن پر سفارت یرغل وکړ او د سفارت یوې برخې ته یې اور ورته کړ. امریکا د عراق له حکومته غوښتي، چې د خپلو نړیوالو مسوولیتونو پر اساس د دیپلوماتیکو استازولیو ساتنه وکړي. له بلې خوا عراق ویلي چې د سویډن سفیر باید له عراق څخه ووځي.

د افغانستان د څارنوالانو ټولنې د طالبانو له لوري د لویې څارنوالۍ د ادارې په لغوه کولو غبرګون وښود او دا کار یې د ټولو عدلي او قضايي ارزښتونو محوه کول وباله.  دې ټولنې پرون (پنجشنبې) په یوه اعلامیه کې ویلي، چې لویه څارنوالي د یوه هیواد په عدلي، حقوقي او قضايي سیستم کې یو بې پرې اورګان وي. اعلامیه زیاتوي:په افغانستان کې په ۱۹۲۱ م کال د امان الله خان د سلطنت په دوره کې له نظام نامې یا د هماغه وخت د اساسي قانون له تصویب کېدو وروسته رامنځته شوې وه.  په وروستیو کې د طالبانو مشر ملا هبت الله اخندزاده... Читать дальше...

په کابل کې د ترکیې د سفارت تعلیمي آتشې ویلي، چې هیواد به یې هر کال په خپلو پوهنتونونو کې افغان محصلانو ته ۳۰۰ بورسونه ورکوي. باختر خبري اژانس پرون (پنجشنبې) راپور ورکړ، چې د ترکیې د سفارت تعلیمي اتاشې چنګېز دیمیر دا خبره د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت له مرستیال ډاکتر لطف الله خیرخواه سره په کتنه کې وکړه. د خبر پر اساس، د ترکیې د سفارت شارژدافېر په دې خوښي ښکاره کړې چې په بلخ پوهنتون کې د ترکي ژبې د ادبیاتو څانګه پرانېستل شوې ده. ترکیه له څو لسیزو راهیسې په خپلو پوهنتونونو کې د زده کړو لپاره... Читать дальше...