Новости за 15.02.2023

د پاکستان غوره لیګ یا پي ایس ایل په درېیمه سیالۍ کې ملتان سلطان لوبډلې د ۹ وېکټو په توپیر د کویټې ګلیډيټرز لوبډلې ته ماتې ورکړه. کویټې چې لومړۍ توپ وهنه یې وکړه د ټولو لوبغاړو په سوځېدو یې د ۱۱۱ منډو هدف وټاکه. د دې لوبډلې مخکښ توپ وهونکی جېسن رای و چې ۲۷ منډې یې وکړې. د ملتان لوبډلې چټک توپ اچونکي ۲۲ کلن احسان الله په دې سیالۍ کې ۴ اورونه ترسره کړل، ۱۲ منډې یې ورکړې او ۵ وېکټې یې واخیستې. د یادې لوبډلې لوبډلمشر محمد رضوان او رېلې روسو د لوبې په ۱۴ اور کې ورکړل شوی هدف ترلاسه کړ او لوبه یې وګټله. Читать дальше...

په افغانستان کې د ډالر په وړاندې افغانۍ نسبي ثبات ساتلی، خو په ګاونډي پاکستان کې د ډالرو په مقابل کې پاکستاني روپۍ د روان میلادي کال له پیله په پرله پسې ډول خپل ارزښت له لاسه ورکوي. پاکستان د افغاني محصولاتو ستر پیرودونکی دی او افغانستان د پاکستاني تولیداتو لوی واردونکی، په دې حال کې په دغو دوو هیوادو کې د ډالر ښکته پورته کیدل د د دواړو هیوادو پر اقتصاد څه تاثیر کولی شي؟ دلته یې په دې اړه بحث کتلی شئ:

لسګونه بې کوره روږدي شپې او ورځې د پخواني حکومت د اداري اصلاحاتو او ملکي خدماتو په ودانۍ کې تېروي. دغه اداره نور فعالیت نه کوي او ودانۍ یې نیمايي ویجاړه شوې ده.

د کابل د فرزې ولسوالۍیو تن اوسېدونکي محمد حسین خپلواک ازادي راډیو ته وویل، د افغانستان په شمالي ولایتونو کې د پخواني شوروي اتحاد د ځواکونو له خوا د ډېرو وژنو او ظلمونو شاهد و.

د طالبانو حکومت یو شمېر لوړپوړو چارواکو په هغه غونډه کې چې د چهارشنبې په ورځ په کابل کې د سلواغې د ۲۶مې له افغانستانه د پخواني شوروي ځواکونو د وتلو په مناسبت جوړه شوې وه، وویل چې د ملت غږ باید واورېدل شي.

د ننګرهار ولایت اوسېدونکې رڼا فضلي وايي، پر افغان نجونو او ښځو د طالبانو د حکومت محدودیتونو له کبله ځان سوځونې ته اړ شوې ده.

د نرګس ګل سږنۍ مشاعره یوازې په دې توپیر نه ترسره کېږي بلکې ګډونوال په کې د بل لوی توپیر یادونه هم کوي. د مشاعرې یو ګډونوال اجمل جنت ازادي راډیو ته وویل، سږنۍ نرګس ګل مشاعره کې ښځو ګډون نه درلود.

په تمدن خصوصي تلوېزیون کې یوې سرچینې چې نه یې غوښتل نوم او غږ يې په راپور کې خپور شي، ازادي راډیو ته وویل چې د سې شنبې په ورځ د مازدیګر په ۴ نیمو بجو لس تنه وسله وال چې ځانونه یې د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت ځواکونه معرفي کول، پر دغه تلوېزیون برید وکړ.

د ناټو دفاع وزیران نن په بروکسل کې له اوکراین سره د پوځي مرستو پر مسئلې خبرې کوي. د ناټو دفاع وزیران نن داسې مهال د دویمې غونډې لپاره تیاری نیسي چې اوکراین له خپلو لوېدیځو متحدینو د وسلو د تمویل د چټکېدو غوښتنه کړې او روسیې هم د اوکراین په ختیځ کې پر محاصره شوي باخموت ښار حملو ته زور ورکړی دی. د بلجیم په پلازمېنه بروکسل کې د ناټو دفاع وزیرانو پرون سې شنبې د غونډې په لومړۍ ورځ یو ځل بیا له دې سره لېوالتیا ونه ښوده چې اوکراین ته جنګي جټ الوتکې ورکړي چې کییف یې په کراتو کراتو غوښتنه کړې ده. د... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ بورډ د عربي متحده اماراتو پر وړاندې درې شل اوریزو سیالیو ته اتلس کسیزه لوبډله وټاکله. کرکټ بورډ ادارې نن د فبرورۍ ۱۵مه پر خپلې فېسبوک پاڼې لیکلي چې په اماراتو کې تر لس ورځني تمریناتي کمپ وروسته د لوبغاړو غوراوي کمېټې د لوبو لپاره غوره اتلس لوبغاړي وټاکل. ټاکل شوې چې افغانستان او عربي متحده امارات به سبا د فبرورۍ ۱۶مه د کابل پر وخت ماسپښین ۲:۳۰ بجې لومړۍ لوبه په ابوظبۍلوبغالي کې ترسره کړي او دوه نورې سیالۍ به هم په دې لوبغالي کې د روانې میاشتې په ۱۸مه او ۱۹مه نېټه ترسره شي. کرکټ بورډ لیکي... Читать дальше...

د اروپایي کمېسیون مشره اورزولا فون دیرلاین وایي، دا ټولنه به د لومړي ځل لپاره د هغو بندیزونو وړاندیز وکړي چې په اوکراین کې د روسیې په جګړه کې ښکېلې د ایران ادارې په‌کې په نښه کېږي. نوموړې نن د اروپایي کمېسیون غړیو ته وویل، په دغو بندیزونو کې به د ایران د سپاه پاسداران انقلاب له ځواک سره تړلې ادارې په نښه شي. د اروپایي کمېسیون مشرې همدارنګه وویل، چې په دغو بندیزونو کې به د ډرون الوتکو، میزاییلو او هلیکوپټرو په ګډون نوي سوداګریز بندیزونه او د ټکنالوژۍ د صادراتو کنټرول شامل وي. واشنګټن تېره میاشت... Читать дальше...

شاوخوا څلوېښت کاله وړاندې غزني ته را واده شوې بنګالۍ سلطان بي بي اوس بریالۍ شوې چې له خپلو اولادونو او کورنۍ سره اړیکه ټینګه کړي. د بنګال صوفیه، د غزني اوسنۍ سلطان بي بي وايي، خوشحاله ده چې په انټرنیټ کې ورسره خبرې کوي، خو غواړي چې یو ځل بېرته خپل پلرني ټاټوبي ته ستنه شي. دا وايي، څو ځله یې هڅه کړې ده چې ویزه واخلي خو بریالۍ شوې نه‌ده. سلطان بي بي اوس د طالبانو له حکومت څخه غوښتنه کوي چې به دې برخه کې ورسره مرسته کړي. نور حال د لاندې غزيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د ماشومانو د ژغورنې صندوق (سېف د چلډرن) وايي، په افغانستان کې د سړې هوا له امله ماشومان د مړینې په حال کې دي. د کندهار يوه اوسېدونکې چې نه‌غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې واخیستل شي وايي، د خیاطۍ په یوې کورنۍ مؤسسه کې یې کار کاوه، خو په نا دولتي کورنیو او نړیوالو مؤسسو کې د طالبانو د حکومت له‌خوا د ښځو په کار د بندیز له امله وزګاره شوې او اوس په کور ناسته ده. هغه وايي: "خپله د کور سرپرسته یم، په ۲۴ کلنۍ کې کونډه شوې یم، یوازې زه نه دا ټولې ښځې دغسې مجبوره وې، غریبانې وې، د... Читать дальше...

د بدخشان په یفتل ولسوالۍ کې د یوه کور د چت د نړېدو په پېښه کې یو تن مړشوی او ۴ تنه نور ټپیان شوي دي. په بدخشان کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رئیس معزالدین احمدي ویلي، دا پېښه تېره شپه د مغزار یفتل پایان په کلي کې هغه مهال رامنځته شوه چې د یوه کور چت د سخت ورښت له کبله راپرېوت. تر دې مخکې چارواکو پرون سهار د دې ولایت په راغستان ولسوالۍ کې د واورو د ښووېدو په یوه پېښه کې د درې ماشومانو د مړه کېدو او دوه تنو نورو د ټپي کېدو خبر ورکړی و. په بدخشان کې د ژمي په موسم کې اکثراً د واورو د ښووېدو یا برف‌کوچونو په پېښو کې خلکو ته مرګ‌ژوبله اوړي.

د ناټو دفاع وزیران نن داسې مهال د دویمې غونډې لپاره تیاری نیسي چې اوکراین له خپلو لوېدیځو متحدینو د وسلو د تمویل د چټکېدو غوښتنه کړې او روسیې هم د اوکراین په ختیځ کې پر محاصره شوي باخموت ښار حملو ته زور ورکړی دی. د بلجیم په پلازمېنه بروکسل کې د ناټو دفاع وزیرانو پرون سې‌شنبې د غونډې په لومړۍ ورځ یو ځل بیا له دې سره لېوالتیا ونه ښوده چې اوکراین ته جنګي جت الوتکې ورکړي چې کییف یې په کراتو کراتو غوښتنه کړې ده. د اوکراین ولسمشر ولودمیر زلنسکي خبرداری ورکړی چې روسیه هڅه کوي مخکې له‌دې چې د لوېدیځ مهمات اوکراین ته ورسیږي، خپل پرمختګونه ډاډمن کړي.

د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره یا اوچا وایي، په افغانستان کې د ملیونونو وګړو د خوړو نه خوندیتوب ته په پام اړتیا ده چې عاجل اقدام وشي. اوچا نن په یوه ټویټ کې ویلي، کله چې خلک په افغانستان کې د قحطۍ لپاره د مخکیني خبرداري سیسټم په اړه پوښتنه کوي، موږ ټول باید هغه ۶ ملیون وګړي په پام کې ونیسو چې په اوس وخت کې په بېړنۍ کچه د خوړو له نه خوندیتوب سره مخامخ دي. يادې ادارې ويلي، دا زموږ لپاره سور څراغ دی چې باید منتظر نه‌شو او اقدام وکړو. اوچا پرون سې‌شنبې په یوه بل ټویټ کې ویلي و چې، روان... Читать дальше...

د ميينانو د ورځ تاريخ او دا چې ولې دا ورځ نړيواله شوه مالومات درکوو، شعرونه، د کتاب علمي بهير د رضاکاره ځوانانو له‌خوا د کتابونو راټولول. دغه راز لوګر کې د يوه نيمګړي موزيم حال، کيسه او پر کيسه نقد مو هم، همدې خپرونه کې را اخيستي دي. ازادي راډيويي مجله چې هره اوونۍ يې احمد شيبر چمتو کوي د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو يې اورېدلی شئ:

په پام کې ده چې د افغانستان او متحده عربي اماراتو لوبډلې سبا په خپلو کې د دریو شل اوریزو لوبو لړۍ پیل کړي. د دې لړۍ لومړۍ لوبه به سبا پنجشنبې د ماښام په شپږنیمو بجو د ابوظبي په مرکزي لوبغالي کې ترسره شي. د افغانستان او متحده عربي اماراتو ترمنځ دوهمه لوبه به د فبروري په ۱۸مه او دریمه او وروستۍ به یې د فبروري په ۱۹ مه نېټه ترسره شي. د څارونکو په باور په دې لوبلړۍ کې د سیالې لوبډلې پر وړاندې د افغانستان د ملي لوبډلې د بریا چانس ډېر دی.

د امریکا پوځ اعلان کړی چې اوکراین ته د توپچي مهماتو د برابرولو لپاره یې له دوو کمپنو سره د ۵۲۲ میلیون ډالرو په ارزښت یو قرارداد لاسلیک کړی دی. د دې تړون خبر داسې مهال ورکول کېږي چې ویل کېدل د اوکراین د پوځ د توپچي مهماتو زېرمې په چټکۍ سره د تشېدو په حال کې دي. د امریکا پوځي بيګا په یوه بیان کې وویل چې اوکراین ته د نویو مهماتو لېږد به په مارچ میاشت کې پیل شي. د دې مهماتو د تولید تمویل به د امریکا په دفاع وزارت یا پنټاګون کې د اوکراین د امنیتي مرستو د نوښت برخه کوي.

په بادغیس ولایت کې د یوې چاودنې په پېښه کې دوه ماشومان وژل شوي دي. د جرمني خبري اژانس ډي پي اې د بادغیس د والي د ویاند احمد جان حنظله له قوله لیکي چې نوموړی وايي پېښه پرون په آبکمري ولسوالۍ کې هغه مهال وشوه چې ماشومانو له پخوانیو جګړو څخه له یوه پاتې لاسي بم سره لوبې کولې. په افغانستان کې له پخوانیو جګړو پاتې ناچاودي مهمات اکثرا ماشومانو ته مرګ‌ژوبله اړوي. د ملګروملتونو د معلوماتو له‌مخې په افغانستان کې نژدې ۱۲۰ زره کسان په جګړو کې وژل شوي دي، خو دا هغه شمېرې دي چې ملګروملتونو یې ثبتول د ۲۰۰۸ کال له ډسمبر میاشتې راهیسې پیل کړې دي.

د رسنیو د راپورونو له‌مخې د ترکیې او سوریې د زلزلې د مړو شمېره له ۴۱ زرو اوښتې ده. د ترکیې دولتي راډیو ټلوېزیون TRT نن راپور ورکړ چې، د فبروري د ۶مې د زلزلې په نتیجه کې په دې هېواد کې تر دې دمه له ۳۵ زرو د زیاتو خلکو او په سوریه کې د نژدې ۶ زره کسانو مړینه تایید شوې ده. فرانسپرس خبري اژانس، الجزیزې او BBC هم دې ته ورته ارقام خپاره کړي دي. په عین حال کې د سوریې شمال ته د مرستو د رسولو لپاره یوه نوې لاره چې د بشاراسد د رژیم د مخالفانو په ولکه کې ده، خلاصه شوې او له دې لارې په بشري مرستو بار ۱۱ لارۍ سیمې ته رسېدلې دي. Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د برخې مشر، په تونس کې د فشارونو پر زیاتېدو سخته اندېښنه وښوده. په تونس کې پولیسو د اپوزیسیون یو مخکښ سیاستوال او د یوې غیردولتي راډیو مشر نیولی دی. د عدلیې پخوانی وزیر نورالدین البحیري او د موزاییک FM راډیو مشر نورالدین بوطار د دوشنبې ناوخته نیول شوي، چې دا د فعالانو د نیول کېدو وروستي موارد دي. په تونس کې حکومت د فعالانو تر څنګ پخواني مدافع وکیلان، مخکښ سوداګر او نورې بانفوذه څېرې نیولې دي. د ملګرو ملتونو د بشري حقونو لوی کمشنر ولکر تُرک پرون سې‌شنبه په تونس... Читать дальше...

د ترکیې په جنوبي ښار هتای کې پرون سې‌شنبه یوه ښځه له یوې نړېدلې ودانۍ ۲۰۳ ساعته وروسته ژوندۍ وژغورل شوه. د ترکیې رسنیو مخکې ژغورل شوی تن یو نارینه بللی و، خو وروسته دولتي راډیو ټلوېزیون (TRT) وویل، چې ژغورل شوی کس یوه ښځه ده. د فبرورۍ د شپږمې د زورورې زلزلې په نتیجه کې چې د ترکیې او سوریې ځینې برخې یې ولړزولې د مړو شمېر تر ۳۵زرو اوښتی دی. د ژغورنې او پلټنې ډلې لا هم په پاتې کسانو پسې چې تر ودانیو لاندې شوي، د لټون عملیات مخې ته وړي. د فرانسې خبري اژانس وايي، د اووه اعشاریه اته درجې له کبله... Читать дальше...

د افغانستان کرېکټ بورډ وايي، له دوو اوونیو په متحده عرب اماراتو کې د افغانستان د کرېکټ ملي ټیم تمرینونه روان دي. د دغه بورډ د رسنيو عمومي مسوول، عبدالله خان پکتاني تېره شپه په دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "په تېرو دوو اوونیو کې د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډلې د متحده عربي اماراتو لوبډلې په وړاندې د لوبو لپاره بشپړ چمتووالی نیولی. د دوی تمریناتي کمپ تر اوسه په غوره ډول پرمخ تللی دی." ټاکل شوې روانه میلادي میاشت د افغانستان او متحده عرب اماراتو ترمنځ درې شل اووره مسابقې وشي، چې لومړۍ به یې راروانه پنجشنبه د ابوظبۍ د کرېکټ په میدان کې ترسره شي.

د بدخشان په شغنان ولسوالۍ کې سیند ته د تېلو د یوه ټانکر د اوښتو خبر ورکړل شوی دی. د بدخشان لپاره د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رئیس، معزالدین احمدي پرون ماښام ازادۍ راډیو ته وویل، چې د تېلو دغه ټانکر تېر مازیګر د واورې ښویېدو له کبله سیند ته لوېدلی دی. د احمدي په خبره خلکو یو تن ژغورلی، خو د دوو نورو کسانو د برخلیک په اړه معلومات نه‌شته.