Новости за 02.08.2023

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس وېسټ په قطر کې د طالبانو له استازو سره وروستۍ خبرې اترې، مفصلې او څرګندې بولي او وايي چې د افغانانو د ملاتړ او د ګټو خوندي کولو لپاره د دغو خبرو دوام اړین دی. هغه پرون په خپلې ټویټرپاڼه لیکلي چې په قطر کې د طالبانو له استازو سره دوه ورځنۍ خبرې اترې تفصیلي او روښانه وې. نوموړي زیاته کړې چې د دغو خبرو اترو دوام د افغانانو د ملاتړ او د هغوی د ګټو د خوندیتوب لپاره اړین دی. خو ځينې افغان مېرمنې وایي چې په دوحه کې د امریکا او طالبانو د استازو ناسته د دواړو خواوو د سیاسي ګټو لپاره ترسره شوې. Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر له امریکا، بریتانیا، هسپانیا، سویلي کوریا، هالنډ، ایټالیا، اسټرالیا او کاناډا له استازو وغوښتل چې خپلې قونسلي چارې له افغانستانه پرمخ بوځي. د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت وايي چې د دغه وزارت پلاوي د قطر په پلازمېنه دوحه کې د بېلابېلو هېوادونو له سفیرانو او استازو سره په کتنه کې په افغانستان کې د دوی ډیپلوماتیکو استازولیو د پرانيستلو غوښتنه کړې ده. د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو د وزارت د ویاند مرستیال ضیا احمد تکل په یوه پیغام کې چې رسنیو ته... Читать дальше...

د بخښنې نړیوال سازمان وايي، طالبانو په افغانستان کې د بیان ازادي ورځ تر بلې محدوده کړې او د هنري او انتقادي بیان مخه یې نیولې ده. د طالبانو له خوا د موسیقۍ د وسایلو د سوځولو په غبرګون کې یو شمېر افغان سندرغاړي او د موسیقۍ د الاتو غږونکي وايي، موسیقي د افغانانو د کلتور یوه برخه ده چې دې موسیقۍ سره د خلکو ژوند له خوښیو، مینې او مثبت فکر ته اوړي. د دوی په خبره، طالبان غواړي د موسیقۍ په لرې کولو سره د د خلکو له ژونده خوښي واخلي. له دغو هنرمندانو څخه یوې فریدې ترانې ازادي راډيو ته وویل چې د موسیقۍ،... Читать дальше...

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، دوی له طالبانو څخه د امریکايي اتباعو د خلاصون په موخه خپلو فشارونو ته دوام ورکوي. امریکا وايي، د طالبانو له منګولو د دغه هېواد د اتباعو د خلاصون لپاره به خپلو فشارونو ته دوام ورکړي. د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت ویاند متیو میلر د سه شنبې په ورځ په یوه خبري غونډه کې د خبریالانو د پوښتنې په ځواب کې وویل چې امریکا د طالبانو له منګولو د دغه هېواد د اتباعو د ازادولو لپاره خپلو فشارونو ته دوام ورکوي. میلر وویل چې امریکايي چارواکو دا موضوع په دوحه کې له طالبانو سره په لیدنه کې راپورته کړې وه. Читать дальше...

د سالنګ لویه لار سر له شنبې د ورځې له خوا د هر ډول ترافیکي وسایطو د تګ راتګ پر مخ تړل کېږي. د طالبانو د ټولګټو وزارت اعلان وکړ چې د سالنګ د لویې لارې د اتیا کیلومتره رغونې کار پيل شوی نو د همدې لپاره به دا لویه لار یوازې د شپې له خوا پرانیستې وي چې یوه شپه به له شمال څخه جنوب ته او بله شپه به له جنوب څخه شمال ته دا لار د ترافیک په مخ پرانیستې وي. د افغانستان په شمال کې د سالنګ لاره یوازېنی لاره ده چې اته شمالي ولایتونه له مرکز او د هېواد له نورو سیمو سره نښلوي. دغه لویه لاره، چې د سالنګ په... Читать дальше...

په کندهار کې کروندګر وايي، د خټکیو او هندواڼو سږني حاصلات يې د وچکالۍ له امله کم دي. کروندګر زیاتوي چې سږ کال د اوبو د کمښت له امله په حاصلاتو کې کموالی راغلی او دوی ته ډېره ګټه نه کوي. نور حال د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر یا اوچا وايي، افغانستان د هغو هېوادونو په کتار کې څلورم ځای لري چې د اقلیمي بدلونونو له ګواښ سره مخ دي. اوچا: افغانستان د اقلیمي بدلونونو له کبله د زیانګالو هېوادونو  اوچا په خپل تازه راپور کې ویلي چې افغانستان د هغو هېوادونو په کتار کې څلورم ځای لري چې د اقلیمي بدلونونو له امله له ګواښ سره مخ دي. دا راپور چې پرون خپور شوی، په کې ویل شوي چې افغانستان د هغو لسو هېوادونو له ډلې یو دی چې د اقلیمي بدلونونو له امله وچکالي، طوفانونه، واورې ښویېدنې او زلزلې تجربه کوي. Читать дальше...

په ملګرو ملتونو سازمان کې د امریکا دایمي سفیره وايي، متحده‌ایالات طالبان په رسمیت نه پېژني او پر دوی به د بشري حقونو د نقض له امله فشار ته دوام ورکړي. په ملګرو ملتونو سازمان کې د امریکا دایمي سفیره لینډا ټوماس ګرینفلېډ وايي، متحده‌ایالات له طالبانو سره ځکه خبرې اترې کوي چې وشي کولای پر دوی د بشري حقونو اړوند مسایلو کې فشار راولي. هغې پرون رسنیو سره خبرو کې په افغانانو؛ په ځانګړي ډول په نجونو او ښځو د طالبانو لګول شوي محدودیتونه یاد کړل او زیاته یې کړه، متحده‌ایالات طالبان په رسمیت نه پېژني او... Читать дальше...

د ښځینه فوټبال نړیوال جام لوبو په ترڅ کې نن سویډن ارجنټاین ته دوه د صفر په وړاندې ماتې ورکړه. په بله لوبه کې جنوبي افریقا درې د دوو په مقابل کې ایټالیا ته ماتې ورکړه. ټاکل شوې ده چې نن جامیکا له برازیل او پاناما له فرانسې سره هم لوبه وکړي. د ښځو د فوټبال نړیوال جام لوبې د نړۍ د دوه دېرش ملي لوبډلو ترمنځ په اتو ګروپونو کې د جولای په شلمه پيل شوي دي. د دې جام کوربانه، نیوزیلنډ او اسټرالیا دي او د اګست په شلمه به یې پایلوبه ترسره شي.

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف په افغانستان کې د طالبانو له حکومته وغوښتل چې د افغانستان له خاورې پاکستان ته د ترهګرو د ننوتو مخه ونیسي. شهباز شریف پرون دا خبره په پېښور کې د باجوړ د پېښې له ټپيانو څخه په روغتون کې د لیدنې پر مهال وکړه. په باجوړ کې د یکشنبې په ورځ د جمعیت علمای اسلام، فضل الرحمان ډلې پر غونډه چاودنه وشوه. د دې چاودنې له امله ۵۵ تنو خپل ژوند له لاسه ورکړ او شاوخوا ۲۰۰ تنه نور ټپیان شول. د پاکستان صدراعظم وویل چې د افغان طالبانو حکومت باید جدي ګامونه واخلي او دا خبره نوره ونه... Читать дальше...

د چین په پلازمېنه کې په وروستیو ورځو کې سختو بارانونو د لږ تر لږه ۱۱ کسانو ژوند اخیستی دی. د پلازمېنې پېکېنګ د هواپېژندنې ادارې نن وویل چې دا په تېرو ۱۴۰ کلونو کې تر ټولو سخت ورښتونه دي. د چین دولتي تلوېزیون او راډیو پرون خبر ورکړ چې د دې بارانونو له امله لږ تر لږه یولس تنو خپل ژوند له لاسه ورکړی چې دوه تنه یې کارګران وو چې د ژغورنې د عملیاتو پر مهال مړه شول.

د والسټریټ ژورنال ورځپاڼې د راپور له مخې له پروسږ کال فبروري راپه‌دې خوا چې روسیې پر اوکراین برید کړی د شاوخوا پنځوس زره اوکراینیانو یا لاس غوڅ شوی یا یې پښه پرې شوې ده. دغې ورځپاڼې دا خبر، د اټوبوک په نوم د جرمني د مصنوعي غړیو د جوړېدو د سترې فابریکې د روغتیایي چارواکو په وینا او د دې فابریکې د اسنادو له مخې، خپور کړی دی. والسټریټ ژورنال لیکي، کره شمېرې ښایي تر دې لوړې وي.

د خيبر پښتونخواه په باجوړ کې د جولای په دېرشمه د شوې خونړۍ چاودنې يو عيني شاهد د پېښې ځای کې د سترګو ليدلی حال بيان کړی. نور په ويډيو کې:

انډیپنډنټ: د نړۍ یو شمېر ورځپانو د قطر په پلازمېنه دوحه کې له امریکايي لوړوپوړو چارواکو سره د طالبانو په لیدنې مطالب خپاره کړي دي. انډیپنډنټ ورځپانه لیکلي، د ۲۰۲۱ کال په اګست کې واک ته د طالبانو له ستنېدو وروسته دا لومړی ځل دی چې په رسمي ډول یو شمېر لوړپوړي امریکايي چارواکي له طالبانو سره ویني. د انډیپنډنټ په ټکو، د دې لپاره چې د ناسم پوهاوي مخنیوي وشي، له دې ناستې وړاندې د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت یو ویاند ودانت پاټېل ویلي وو، د دوحې ناسته په هېڅ صورت د طالبانو د حکومت د رسمیت پېژندولو... Читать дальше...

د بخښنې نړیوال سازمان یا امنیسټي انټرنېشنل وایي، طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې واک ته له رسېدو راهیسې په افغانستان کې د بیان ازادي په زیاتېدونکې توګه محدوده کړې او د هنري او انتقادي بیان مخه یې نیولې ده. امنیسټي انټرنېشل دغه څرګندونې پرون سې شنبې په یوه ټویټ کې د طالبانو له خوا د موسیقۍ د الو د سوځېدو په غبرګون کې چې یوه ویډیو یې ورسره خپره کړې، کړي او ویلي یې دي چې دا یې یوه بله بېلګه ده. په هرات کې د طالبانو د امربالمعروف او نهی عن المنکر ریاست د تېرې یکشنبې په ورځ د موسیقۍ یو شمېر ضبط شوې الې وسوځولې.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي او مل پلاوي یې د قطر په پلازمېنه دوحه کې د افغانستان لپاره د یو شمېر سفارتونو له چارواکو سره په کتنه کې له هغوی غوښتي چې خپل سفارتونه دې بېرته افغانستان ته ولېږدوي. د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد پرون سې شنبې په خپله ټویټرپاڼه کې کښلي چې په دې ناسته کې چې د امریکا، بریتانیا، هسپانیا، جنوبي کوریا، هالنډ، ایټالیا، اسټرالیا او کاناډا د سفارتونو استازو په کې ګډون کړی و هغه وویل، متقي د افغانستان د حکومت د وروستیو سیاسي، اقتصادي،... Читать дальше...

د امریکا د متحدو ایالتونو د عدلیې وزارت پخوانی ولسمشر ډونالډ ټرمپ رسماً تورن کړی چې هڅه یې کړې د ۲۰۲۰ کال د ولسمشرۍ د انتخاباتو نتیجه لغوه کړي. دغه تور د ټرمپ او د هغه د متحدینو پر هغو هڅو متمرکز دی چې په انتخاباتو کې یې د جوبایډن په وړاندې له ماتې سره سره د واک له سپارلو ډډه کوله او غوښتل یې چې په قدرت کې پاتې شي. دا د ټرمپ پر وړاندې چې هڅه کوي بېرته سپینې ماڼۍ ته لاره ومومي، د جنایي درېیمه دوسیه ده چې ورته پرانستل کېږي. ټرمپ، چې د جمهوریپال ګوند له خوا یې د ۲۰۲۴ کال د ولسمشرۍ انتخاباتو لپاره... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس وېسټ وایي، په دوحه کې یې د طالبانو له لوړپوړو استازو سره خبرې مفصلې او سپینې وې. هغه دغه څرګندونې بېګا ناوخته په یوه ټویټ کې کړي او ویلي یې دي چې د طالبانو له پلاوي او له افغان تکنوکراتانو سره یې په افغانستان کې د مهمو مسئلو په اړه دوه ورځنۍ ناستې پای ته ورسولې. هغه زیاته کړې چې په دې لیدنو کتنو کې یې د افغانستان د اقتصادي وضعیت، بشري حقونو، بشري اړتیاوو، امنیتي ژمنو، ټول ګډونتوب او د نشه یي توکو په وړاندې د مبارزې په اړه خبرې وکړې. د وېسټ په وینا... Читать дальше...

په داسې حال کې چې پرون یو وار بیا د اوکراین په پلازمېنه کییف او نورو سیمو کې د هوايي حملو د خطر زنګ وغږول شو، د روسیې د پلازمېنې مسکو ښاروال وايي، چې پرون د اوکراین د یوې بې پېلوټه الوتکې حمله شنډه کړای شوې ده. پرون ماسپښین د اوکراین پر پلازمېنه کییف او نورو سیمو د دویمې هوايي حملې د خطر زنګ په داسې وغږول شو، چې تر دې څو ساعته مخکې د روسیې یوې بې پېلوټه الوتکې د اوکراین د ختیځ ښار خارکییف د یوه پوهنتون لیلیه ویجاړه کړه. د اوکراین چارواکو ویلي چې د هوايي حملو د خطر زنګ د دې لپاره وغږول شو، چې... Читать дальше...

ځینې شنونکي وايي، د دوی په باور طالبان به هغسې ټولګډونه حکومت جوړ نه کړي چې د نړۍ هېوادونه یې غوښتنه لري. له طالبانو د ټولګډونه حکومت پر تشکیل د ټینګار په دوام د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړي استازي ضمیر کابلوف یو وار بیا د طالبانو اوسنی حکومت ټولګډونه ونه باله. هغه ویلي، د مسکو فارمټ په راوانه غونډه کې به د اجنډا عمده تمرکز په افغانستان کې د ټولګډونه حکومت د تشکیل موضوع وي. ګڼو رسنیو پرون سې شنبه د ضمیر کابلوف څرګندونې رااخیستي چې د روسیې تاس خبري اژانس ته یې ویلي، د مسکو فارمټ په راروانه... Читать дальше...

په دوحه کې د طالبانو له استازو سره د امریکا د دوو ځانګړو استازو په مشرۍ د امریکايي هیئت تر کتنې وروسته بېلابېلو فعالانو د دې کتنې پر اعلامیې نیوکه کړې ده. د افغانستان د ښځو د سیاسي مشارکت شبکې په دې اړه په خپله اعلامیه کې ویلي، که څه هم افغان ښځو د سختیو په ګاللو سره له خپلو مبارزو لاس نه دی اخیستی، خو د مېرمن رینا امیري تسلیمېدل شرموونکې ده.   دغه شبکه په دې باور ده چې په افغانستان کې جنسیتي تبعیض له مخکې تنظیم شوی، چې کرار کرار پرمخ ځي. بلې فعالې مولوده توانا په دې مناسبت پرون خپله هغه... Читать дальше...

د ازادي راډیويي مجلې په دې خپرونه کې د بیرغ کلتوري ارزښت په اړه معلومات اورېدلی شئ. دغه راز په دې  خپرونه کې له افغان شاعر پیرمحمد کاروان سره خبرې شوي. په دې پروګرام کې پر کیسې نقد شوی او کیسه هم اورېدلی شئ. په خپرونه کې شعر هم شته. دا خپرونه احمد شیبر چمتو کړې، چې د لاندې لېنک په کېکاږلو یې اورېدلی شئ:

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر وايي، هېواد یې د تروریزم پر وړاندې د مبارزې لپاره له افغانستان سره همکارۍ ته تیار دی. بلاول بوټو زرداري پرون دغه څرګندونې په باجوړ کې د وروستي ځانمرګي برید په تړاو کړي چې په نتیجه کې یې د مړو شمېر تر ۵۴ زیات شوی دی. زرداري ویلي، پاکستان له افغانستانه غوښتنه کوي چې د تروریزم پر وړاندې په مبارزه کې خپل رول ادا کړي. تېره یکشنبه په باجوړ کې د مولانا فضل الرحمان په مشرۍ د جمعیت علمای اسلام ګوند پر یوې غونډې د شوي برید له کبله شاوخوا دوه سوه کسان ټپیان شوي چې د یو شمېر ټپیانو روغتیایي وضعیت نازک ښودل شوی دی. Читать дальше...

په ننګرهار کې د همیشه بهار راډیو تلوېزیون مسوولانو ویلي، د دوی دفتر د طالبانو د حکومت له‌خوا وتړل شو. د دغې رسنۍ رییس اتل خان ستانکزي رسنیو ته ویلي، پرون ماښام د طالبانو ځواکونو د دوی دفتر وتاړه او خپرونې یې بندې کړې. په جلاوطنۍ کې د خبریالانو د بنسټونو فدراسیون پرون د همیشه بهار راډیو تلوېزیون پر وړاندې د طالبانو له تاوتریخوالي ډک چلند غندلی او غیراصولي یې بللی دی. د دوشنبې په ورځ د طالبانو وسله‌وال د دې رسنۍ دفتر ته داسې وخت ننوتل، چې هلته یو روزنیز ورکشاپ روان و. ځینو رسنیو انتقاد کړی... Читать дальше...

په ایران کې د افغانستان سفارت، چې د طالبانو په کنټرول کې دی وايي، نن چهارشنبه او سبا به دغه سفارت هم د ایران د دولتي ادارو په څېر رخصت وي. دغه سفارت په یوه اطلاعیه کې ویلي، دا پرېکړه په ایران کې د راروانو ورځو پر مهال د هوا د بې‌سارې تودېدو له کبله شوې ده. د ایران حکومت هم اعلان کړی چې د خلکو د خوندیتوب لپاره د هوا د بې‌سارې تودېدو له کبله دولتي ادارې نن چهارشنبه او سبا پنجشنبه رخصت دي. اټکل شوی چې د ایران د پلازمېنې تهران په ګډون په ځینو برخو کې به په راروانو ورځو کې د هوا تودوخه تر ۴۰ سانټي ګرادو واوړي، چې دا بې‌سارې تودوخه ګڼل شوې ده.