Новости за 23.08.2023

د هوا پېژندنې د ادارو له اټکل سره سم سر له سبا د اوونۍ تر اخره په ننګرهار، کونړ، لغمان، خوست، پکتیا او پکتیکا کې د ورښتونو له امله د سېلابونو د بهېدو امکانات شته. د طالبانو د اوبو او انرژي وزارت نن په یوه خبرپاڼه کې په دغو ولایتونو چې ورښتونه او د واورو د ویلو کېدو امکانات په‌کې لیدل کېږي، له خلکو غوښتې چې د سیندونو له غاړو د سېلابونو په وخت ژر تر ژره ځانونه خوندي ځایونو ته وباسي. د اوړي په پيل کې د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې د سېلابونو له امله تر پنځوسو ډېرو کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړ.

د افغانستان د فوټبال د ۱۷ کلنو ځوانانو ملي لوبډلې ایران ته دوه د یو پر وړاندې ماتې ورکړه. دغه سیالي چې نن د مرکزي اسیا یا کافا اتلولیو په ترڅ کې ترسره شوه، افغانستان د لوبې په لومړۍ او دویمې نیمايي کې یو یو ګول ترسره کړ او په دې سره یې د ایران پیاوړې لوبډلې ته دوه د یو پر وړاندې ماتې ورکړه. دا په روانو سیالیو کې د افغانستان دویمه بریا ده. افغان لوبډلې په خپلې لومړۍ لوبه کې قرغزستان هېواد ته درې د صفر پر وړاندې ماتې ورکړې وه، خو کوربه تاجکستان ته یې بیا درې د یو پر وړاندې بایللې وه. ټاکل شوې... Читать дальше...

د 'شنبه‌های ارغواني غورځنګ'، د پخوانیو افغان پوځیانو د وژلو، ربړونې او تري تم کولو په اړه د یوناما راپور ته په اشارې سره وايي چې دا د پخوانیو پوځیانو پر وړاندې د جنایتونو یوه وړه برخه ده. یاد غورځنګ، د يوې اعلاميې په خپرولو سره ادعا کړې چې د طالبانو حکومت په تېرو دوو کلونو کې په بېلابېلو ولايتونو کې ګڼ شمېر پخواني سرتېري نيولي او پرته له دې چې جرم يې ثابت شي، وژلي يې دي. دغه غورځنګ په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د استازولۍ یا یوناما د سه شنبې ورځې راپور ته په اشاره ویلي چې د وژل شویو یا تري تم... Читать дальше...

اوکرایني چارواکو د اودیسې پر بندري ښار د روسیې د تازه بریدونه خبر ورکړی دی. د بریدونو دا لړۍ وروسته له هغې پیل شوې چې پر مسکو د بې‌پیلوټه الوتکو د بریدونو راپورونه ورکړل شول. په همدې حال کې یو روسي چارواکی ادعا کوي چې پر مسکو د بې‌پیلوټه الوتکو په برید کې درې ملکیان وژل شوي دي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ وجهي صندوق یا یونېسف وايي، افغانستان په نړۍ کې یو له هغو هېوادونو څخه دی چې ناچاوده ماینونه په‌کې شته او د دغو ماینونو ډېری قربانیان ماشومان دي. د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ وجهي صندوق یا یونېسف وايي، افغانستان د نړۍ یو له هغو هېوادونو څخه دی چې ماینونه او ناچاوده جنګي مهمات په کې شته او د دغو مهماتو او ماینونو تر ټولو ډېری قربانیان ماشومان دي. یونېسف د سه شنبې په ورځ په خپله ایکس شبکه یا پخوانۍ ټویټر پاڼه لیکلي چې په افغانستان کې د ماینونو او ناچاودېدونکو مهماتو د تلفاتو شاوخوا ۸۵ سلنه ماشومان دي. Читать дальше...

د لوبو له میدانه په خپرونه کې به واورئ چې پاکستان په لومړۍ سیالۍ کې په ستر توپیر افغانستان ته ماتې ورکړه. د فوټبال د ۱۷ کلنو ځوانانو ملي لوبډلې د مرکزي اسیا په سیالیو کې په لوبو بوخته ده. د تکواندو نړیوالو سیالیو کې دوه افغان لوبغاړو د سرو زرو مډالونه ګټلي دي. په دې خپرونه کې مو د تکواندو له هغه لوبغاړي سره ځانګړې مرکه کړې چې د سرو زرو مډال یې ګټلی. دغه راز د خپرونې په وروستۍ برخه کې بیا د افغانستان او پاکستان په ترسره شوې سیالۍ له دوو مېلمنو سره خبرې شوي. د لوبو له ميدانه خپرونه، چې هره... Читать дальше...

د خیبر پښتونخوا په ټانک ښار کې نن د وسله‌وال برید په ترڅ کې یو پولیس ووژل شو او یو شمیر ملکیان ټپيان شول. په ټانک کې چارواکي وایي، په موټر سایکل یوه کس پر یوه افسر ډزې وکړې. چارواکو د ټپي شویو ملکیانو د روغتیایي وضعیت او شمېرو په اړه څه نه دې ویلي. تر دې دمه کومې ډلې د دې برید مسوولیت نه دی منلی.

هند د سپوږمۍ په جنوبي برخه کې خپله سپوږمکۍ د نوي ډیلي په وخت نن مازدیګر شپږ بجې او څلور دقیقې کېنوله. ساینسپوهان وایي چې ښایي هلته کنګل شوې اوبه او ارزښتمن عناصر وموندل شي. سپوږمۍ ته د هند دا ماموریت څو ورځې وروسته تر دې بریالی شو چې د روسیې ورته ماموریت ناکامه شو. د هند یوه پخوانۍ هڅه په ۲۰۱۹ کال کې ناکامه شوې وه.

د بشري حقونو د ملاتړ ۵۱ سازمانونو او د بېلابېلو برخو شاوخوا ۹۰ فعالانو په یو سر خلاصي لیک کې د طالبانو له بنده د زده کړو په برخه کې د فعال او د قلم لار بنسټ د مشر مطیع‌الله ویسا د خوشې کېدو غوښتنه کړې ده. لسګونه مدني فعالانو، د بشري حقونو او زده کړو د برخې فعالانو، د بشر د حقونو ملاتړو سازمانونو، ژورنالیستانو او ډیپلوماټانو؛ نړیوالې ټولنې ته یو سر خلاصی لیک استولی او د زده کړو د فعال او قلم لار بنسټ د مشر مطیع‌الله ویسا د خلاصون غوښتنه یې کړې ده. د بشري حقونو د ملاتړ ۵۱ سازمانونو او د بېلابېلو برخو شاوخوا ۹۰ فعالانو لاسلیک کړی دی. Читать дальше...

د اوکراین د کورنیو چارو وزیر نن پر خپلې ایکس شبکې یا پخواني ټویټر لیکي، د روسیې په بریدونو کې په شمال ختیځ کې د روسيې سره سرحد ته نږدې پرته د رومني په نوم ښارګوټي کې د یوه ښوونځي دوه کارکوونکي وژل شوي دي. هغه ویلي چې ښوونځی په بشپړ ډول ویجاړ شوی او دوه تنه لا هم تر ماتو ګوډو لاندې بند پاتي دي. دا په داسې حال کې ده چې اوکرایني چارواکو نن ویلي، د روسيې بې پیلوټه الوتکو د څلورو پرله‌پسې ساعتونو لپاره د اودیسې پر بندري ښار بمباري کړې ده. ویل شوي چې په دې بریدونو کې تاسیساتو ته زیان رسېدلی او د غَلو سیلوګانو هم اور اخیستی ده. Читать дальше...

د طالبانو حکومت د هغو لسګونو نجونو د سفر مخه نیولې چې غوښتل یې نن سهار د زده‌کړو لپاره دوبۍ ته ولاړې شي. د الحبتور ګروپ مشر میلیاردر خلف بن احمد الحبتور وايي، د طالبانو حکومت هغه سل نجونې چې غوښتل یې نن سهار په دوبۍ پوهنتون کې د زده‌کړو لپاره سفر وکړي، له هوايي ډګره بېرته ګرځولي دي. هغه په خپله د ایکس شبکه یا مخکیني ټویټر په یوه پیغام کې د طالبانو په دې عمل سخت انتقاد کړی او د دوی دا پرېکړه یې تراژیدي او د انسانیت، تعلیم، مساواتو او عدالت په اصولو ګوزار بللی دی. هغه زیاته کړه: "زه نن په دې پرېکړه ډېر مایوسه یم. Читать дальше...

د افغانستان د پخواني پاچا مرسیډیز بنز موټر د امریکا متحده ایالاتونو په یوه نندارتون کې غوره جایزه ترلاسه کړه. دغه موټر 'پیبل بیج کانکورز دالیګانس' نندارتون اعلان کړی چې سږ کال د دې نندارتون تر ټولو غوره موټر د ۱۹۳۷ کال د بنز کمپنۍ محصول دی. دا موټر هغه وخت د افغانستان د پخواني پاچا محمد ظاهر شاه په غوښتنه جوړ شوی و. د دې نندارتون په بیان کې راغلي چې اوسمهال په نړۍ کې د دې موټرو یوازې درې دانې پاتې دي. په بیان کې راغلي، له ۱۹۵۰ کاله را وروسته دا موټر پنځه ځلې پېر و پلور شوی دی. ویل شوي چې... Читать дальше...

د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، په وروستیو دوه اوونیو کې د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې د طالبانو د حکومت له لوري ۱۱ خبریالان نیول شوي چې له ډلې یې نهه لا هم بندیان دي. د خبریالانو د ملاتړ بېلابېل بنسټونه تاييدوي چې په تېرو دوو اوونیو کې په افغانستان کې ۱۱ خبریالان نیول شوي چې د طالبانو دې کړنې د رسنیو او خبریالانو جدي اندېښنې راپارولي دي. د افغانستان د خبریالانو مرکز په یوه اعلامیه کې چې تېره ورځ ناوخته خپره شوه ویلي چې په دې یولسو خبریالانو کې دوه یې بېرته خوشې شوي او نهه لا هم طالبانو سره بندیان دي. Читать дальше...

د پاکستان د بېړنیو خدمتونو ادارې نن اعلان کړی چې د پنجاب ایالت د سېلاب ځپلو سیمو څخه شاوخوا سل زره کسان امن‌ ځایونه ته انتقال شوي دي. وروستیو سېلابونو د پاکستان په پنجاب کې په سلګونه کلي او په زرګونه هکتار زراعتي ځمکو ته زیان رسولی دی. دا سېلابونه هغه مهال راووتل چې د اګست په ۲۰مه د سوټلاج د سیند د اوبو کچه لوړه شوه. د پاکستان د پنجاب ایالت چارواکو اعاد کړې چې هندي چارواکو له سختو بارانونو وروسته د مخزن اوبه سوټلاج سیند ته خوشې کړې چې د دې سیند د اوبو کچه ورسره لوړه شوې ده. په هند کې هم د... Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو په اړه د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بېنیټ وايي، له طالبانو سره د بشري سرغړونو په اړه حساب او کتاب د نړیوالې ټولنې د راتلونکي تعامل د پالیسۍ اصلي ټکی دی. د طالبانو حکومت له‌خوا د مخکنیو افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو د وژنې، شکنجې او زنداني کېدو په اړه د یوناما له راپور وروسته، ریچارډ بېنیټ وايي؛ د تېرو دوو لسیزو د نږدې ټولو لاسته راوړنو د له‌منځه تلو سره هممهاله، له طالبانو سره د نړیوالې ټولنې د تعامل د پالیسۍ مهم عنصر د بشري حقونو د نقض په اړه حساب او کتاب دی. Читать дальше...

د ملي پوځي اکاډمي ځینې هغه فارغان چې د نورو زده کړو لپاره د کابل پوځي ښوونیز مرکز ته معرفي شوي ادعا کوي وايي، له دې امله چې درې کاله یې په تېر جمهوري حکومت کې پوځي زده کړې کړي، په دې مرکز کې د طالبانو له لوري توپیري او غیر مسلکي چلند ورسره کېږي. د ملي پوځي اکاډمي ځینې فارغان چې له څلور کلنو زده کړو وروسته د کابل پوځي ښوونیز مرکز ته معرفي شوي، ادعا کوي چې په دې مرکز کې توپیر چلند ورسره کېږي. دوی چې وايي، شمېر یې ۳۸۴ تنو ته رسېږي، له ازادي راډيو سره یې په خبرو کې زیاته کړه چې په غیر رسمي وخت کې... Читать дальше...

د خوړو نړیوال پروګرام یا 'ډبلیو ایفه پي' په هرات ولایت کې د اوبو د یوه لرغوني ژور کانال د بیا فعاله کېدو خبر ورکوي. د دې پروګرام د افغانستان څانګې پرون سې شنبې پر ټولنیزې شبکې ایکس پاڼه کې ویلي چې د هرات په آسیاباد سیمه کې یې د اوبو دغه ژور کانال چې څو سوه پېړۍ تاریخ لري، بېرته رغولی او له اوبو څخه به یې په سلګونه کورنۍ ګټه پورته کوي. د خوړو نړیوال پروګرام همدارنګه ویلي چې په افغانستان کې وچکالۍ د دې هېواد اکثره سیمې اغېزمنې کړي، د خوراکي مواد تولید یې ګډوډ کړی او خلک یې مجبوره کړي چې خپل کورونه پرېږدي. Читать дальше...

د روغتیا نړیوال سازمان یا 'ډبلیو ایچ او' وایي، د خپلو مهمو شریکانو په مرسته به د روان میلادي کال په دوهمه نیمایي کې په افغانستان کې د ژوند ژغورنې د مرستو په وړاندې کولو سره هڅه وکړي چې د بېړنیو روغتیایي ستونزو مخه ونیسي. د دې پروګرام د افغانستان څانګې پرون سې شنبې په ټولنیزه شبکه ایکس کې چې پخوا ټویټر نومېده ویلي چې سږ کال یې په دې هېواد کې یې ۱۴ میلیون وګړي د روغتیایي مرستو لپاره په نښه کړي دي. د روغتیا د نړیوال سازمان په وینا، د دغو وګړو له ډلې اته میلیونه او څلور لکو ته یې د د دې کال په لومړیو شپږو میاشتو کې مرستې رسولې دي. Читать дальше...

هند نن چهارشنبې د سپوږمۍ په جنوبي قطب کې د فضايي بېړۍ د راښکته کېدو لپاره د لومړي هېواد په توګه چمتووالی وښود. دا څو ورځې وروسته له هغې چې په همدې سیمه کې د روسیې یوه بېړۍ نسکوره شوه. د سپوږمۍ پر سطحه د راښکته کېدو وروستۍ هڅه د نړۍ د تر ټولو نفوس لرونکي هېواد، هند لپاره یوه تاریخي شېبه ده. ټاکل شوې چاندرایان۳، به چې په سانسکرت کې سپوږمۍ وهونکي ته وایي، د نوي ډیلي په وخت د ماښام شاوخوا ۶ بجې د سپوږمۍ په جنوبي قطب کې چې زیاته نه ده څېړل شوې، کېني. د هند یوه پخوانۍ هڅه په ۲۰۱۹ کال کې ناکامه... Читать дальше...

د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار جیک سولیوان وایي، د ایران له‌خوا د پنځو امریکایي وګړو د خوشې کېدو لپاره هڅې ښې مخ ته ځي. هغه پرون سې‌ شنبې خبریالانو ته وویل چې متحده ایالات په دې باور دي چې په دې اړه له ایران سره د شوې هوکړې چارې ښې مخ ته ځي، خو دی نه شي ویلی چې کله به دغه امریکایان خوشې شي. نوموړي زیاته کړه چې په دې برخه کې ځینې نورو اقداماتو ته اړتیا ته ده چې باید وشي. د ایران او متحدو ایالتونو ترمنځ د شوې هوکړې له مخې ایران د اګست په لسمه څلور امریکایي وګړي له زندانه آزاد او هغوی یې په کور کې نظربند کړل. Читать дальше...

د ازادي راډیويي مجلې په دې خپرونه کې به له کلتوري اړخه د خپلواکۍ د ورځې د نمانځلو په اړه واورئ. په دې خپرونه کې شعر او کیسه اورېدلی شئ. دغه راز په دې پروګرام کې د یو شمېر نورو موضوعاتو ترڅنګ د زانګو په نوم له یو ډول سندرو هم خبرېږئ. دغه خپرونه چې احمد شیبر چمتو کړې، د لاندې لېنک په کېکاږلو یې اورېدلی شئ:

ایریش اګزامینر: ایریش اګزامینر ورځپاڼې د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د مرستندویه ماموریت یا یوناما وروستي راپور ته پام اړولی چې ویلي یې دي له کله چې طالبان په افغانستان کې واک ته رسېدلي، د روان ۲۰۲۳ کال د جون تر میاشتې له بشري حقونو څخه د سرغړونو لږترلږه اته سوه موارد په دې هېواد کې ثبت شوي دي. د ورځپاڼې په لیکنه یوناما ویلي چې د دغو سرغړونو اکثره قربانیان د افغانستان د پخوانیو امنیتي او دفاعي ځواکونو افسران دي چې لږترلږه دوه سوه یې له محاکمې پرته وژل شوي دي. ایریش اګزامینر لیکي، د ملګرو... Читать дальше...

د پاکستان سرپرست صدراعظم انوارالحق کاکړ وايي، د پوځ کوماندو او د سیمې خلکو هغه اته کسان ژغورلي چې د پاکستان د خیبرپښتونخوا ایالت په یوه لیرې پرتې سیمه کې د سیند د پاسه د کیبلي زانګو د یوه مزي د شلېدو له امله په یوه کابین کې بند پاتې وو. کاکړ په ټولنیزه شبکه ایکس کې چې پخوا ټویټر نومېده ویلي چې بند پاتې شوې ټول ماشومان ژغورل شوي دي. دا پېښه پرون سې شنبې سهار د خیبرپښتونخوا په بټګرام کې هغه مهال رامنځته شوه چې په سیمه کې د سیند د پاسه د یوې ځوړنده زانګو یو مزی وشکېده. له دغې زانګو څخه د ژغورنې په عملیاتو کې لومړی دوه ماشومان ژغورل شوي وو. Читать дальше...

د افغانستان په چارو کې د ایران د ولسمشر ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي ویلي، هڅه کوي چې په کابل کې بندي ایرانی عکاس او خبریال ژر تر ژره را خلاص کړي. د راپورونو له مخې د ایران د تسنیم دولتي خبري اژانس یو عکاس او خبریال محمد حسین ولایتي د کابل په هوايي ډګر کې د طالبانو له خوا نیول شوی دی. تسنیم مخکې ویلي وو چې دا خبریال یې په قانوني توګه افغانستان ته تللی وو او هلته یې لس ورځې هم تېرې کړې وې. په افغانستان کې د یوه ایراني فوټو ژورنالیست د خلاصون لپاره هڅې وکړي. د افغانستان په چارو کې د ایران د... Читать дальше...

د امریکا مخکیني ولسمشر ډونالډ ټرمپ اعلان وکړ چې پلان لري ځان د جورجیا زندان چارواکو ته وسپاري. ټرمپ چې تر دې یوه ورځ مخکې د خپلې قضیې په اړه د جورجیا د محکمې د ۲لکه ډالریز ضمانت غوښتنه منلې وه په یوه نوي پیغام کې ویلي چې د پنجشنبې په ورځ ځان تسلیموي. ټرمپ سه شنبه په خپله ټولنیزه شبکه کې لیکلي چې: "پنجشنبه د جورجیا اتلانتا ته ځم څو ونیول شم." د جورجیا د فولټون سیمې څارنوال فاني ویلیس پر ټرمپ تور لګولی چې د ۲۰۲۰ کال د ټاکنو پر مهال یې په جورجیا کې د خپلې ماتې د لغوه کولو هڅه کړې. په دې دوسیه... Читать дальше...