Новости за 20.08.2023

نامعلومو وسله‌والو نن د کندهار په نهمه او څلورمه ناحیه کې دوه کسان په ډزو سره وژلي دي. په کندهار کې یوې امنیتي سرچینې د نوم نه ښودلو په شرط ازادي راډیو ته وویل چې نامعلومو وسله‌والو د نهمې حوزې اړوند د تېري اډې په سیمه کې یو کس د خپل کور مخته ویشتلی او وژلی یې دی. د سرچینې په وینا، پر دوهم کس باندې وسله‌والو د څلورمې ناحیې اړوند په برو دروازې سیمه کې ډزې کړي او وژلی یې دی. طالب چارواکو تر اوسه په رسمي ډول د وژل شویو کسانو د هویت او د پېښو د څرنګوالي په اړه څه نه دي ویلي.

د پاکستان پولیسو د پښتون ژغورنې غورځنګ یو مشر علي وزیر او د بشري حقونو فعاله او وکیله ایمان زینب مزارۍ نیولي. د وزیر او مزارۍ د وکیلانو ډلې ازادي راډیو ته وویل چې هغوی چې د اګست پر ۲۰مه عدالت ته وړاندې شول نو پولیسو ورڅخه وغوښتل چې د پنځو ورځو لپاره دې یې ورته وسپاري چې ورڅخه پلټنې وکړي. د اسلام اباد یوې محکمې د پښتون ژغورنې غورځنګ یا 'پي ټي ایم' یو مشر او د قامي اسمبلۍ پخوانی غړی علي وزیر د پلټنو لپاره پولیسو ته سپارلی دی. د بشري حقونو فعاله او وکیله ایمان زینب مزارۍ هم د تحقیقاتو لپاره زندان ته استول شوې ده. Читать дальше...

د ښځو د فوټبال نړیوال جام هسپانیې وګاټه. د هسپانیې لوبډلې نن په فاینل کې د انګلستان ټیم ته یو پر صفر ماته ورکړه. دا لوبه د اسټرالیا د سیډني ښار د فوټبال په لوبغالي کې ترسره شوه. د ښځو نړیوال جام د لومړي ځل لپاره په ۱۹۹۱ کال کې ترسره شو او تر اوسه امریکا د څلورو اتلولیو په ګټلو سره د جدول په سر کې ده. دا لومړی ځل دی چې هسپانیه دغه جام ګټي. د ښځو نړیوال جام د جولای په ۲۰مه په استرالیا او نیوزیلنډ کې د ۳۲ لوبډلو په ګډون پیل او نن پای ته ورسېد.

د بخښنې نړیوال سازمان د عدالت غوښتنې په انلاين کمپاین سره له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د طالبانو له چارواکو وغواړي چې ژر تر ژره دې په افغانستان کې د بشري حقونو سرغړونې پای ته ورسوي. د بخښنې نړیوال سازمان له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د دغه سازمان د کمپاین په ملاتړ د افغانستان خلکو تر څنګ ودرېږي او په ازادۍ، کرامت او برابرۍ کې د هغوی د ژوند کولو د حق په اړه خبرې وکړي او له طالبانو حساب وغواړي. یاد سازمان د یکشنبې په ورځ په یوه ټویټ کې د دې انلاین کمپاین لپاره یوه اعلامیه خپره کړه او د نړۍ له خلکو یې... Читать дальше...

د نوبل د سولې جایزې ګټونکې ملالې یوسفزۍ د فوټبال له نړیوال فدراسیون یا فیفا غوښتي چې د افغانستان د ښځینه فوټبال ملي لوبډله په رسمیت وپېژني. د فوټبال په نړیوال فدراسیون کې د افغانستان د ښځو د فوټبال لوبډلې د رسمیت پېژندلو لپاره د دغې لوبډلې له‌خوا د کمپاین په دوام، اوس د سولې د نړیوالې جایزې ګتونکې ملالې یوسفزۍ له دوى خپل ملاتړ اعلان کړى دى. یوسفزۍ، چې د شنبې په ورځ یې له نږدې له دغو نجونو سره لیدنه کړې په خپل ټویټرپاڼه کې د فوټبال د نړیوال فدراسیون یا فیفا څخه غوښتې چې د افغان نجونو د فوټبال ملي لوبډله په رسمیت وپېژني. Читать дальше...

ټاکل شوې چې د راتلونکې سې شنبې په ورځ د اګست په ۲۲مه نېټه افغانستان او پاکستان د درې یو ورځنیو سیالیو لومړنۍ لوبه ترسره کړي. افغان کرکټ بورډ ادارې د همدې سیالیو لپاره نن د لوبو مبصرین په ډاګه کړل چې یو افغان مبصر هم په کې شامل دی. په اعلان شویو مبصرینو کې د پاکستان پخواني لوبغاړي او مبصرین رامیز راجا او عامر سهیل شامل شوي دي. دغه راز د دې سیالیو لپاره د سریلانکا پروېز معروف، د هندوستان دیویندرکومار، د انګلستان ډیویډ ګور او د سویلي افریقا ايچ ډي اکرمین هم د مبصرینو په توګه شامل شوي دي. همدارنګه... Читать дальше...

د جنوبي کوریا د تکواندو په نړیوال فیسټیوال کې یو بل افغان لوبغاړي محسن رضايي هم د سرو زرو مډال وګاټه. د تکواندو فدراسیون د خبر پر اساس، رضايي لومړی خپل پاکستانی او بیا کوریايي سیالان مات کړل او اتلولي یې وګټله. نوموړي بیا په دوه اړخیزو سیالیو کې د برونزو مډال هم ګټلی و. دغه راز د یادو سیالیو په ترڅ کې بل افغان تکواندو کار حکمت الله زین بیا د خپل مغلستاني سیال په ماتولو سره نیمه پایلوبې ته رسېدلی او په نیمه پایلوبه کې به د جنوبي کوریا له لوبغاړي سره سیالي کوي.

په مسکو کې چارواکي وايي چې تېره شپه یې د لنډ وخت لپاره د اوکراین د بې پیلوټه الوتکو د برید په خاطر د پلازمېنې په دوو مهمو هوايي ډګرونو کې عملیاتي چارې ودرولې. د مسکو ښاروال سرګی سوبیانین نن سهار وختي په خپل ټیلګرام چاینل کې لیکلي چې د دوی هوايي دفاع سیستم د یوې بې پیلوټه الوتکې د برید مخه ونیوله، خو له دې سره سره په ونوکوفو او دومودیدوفو هوايي ډګرونو کې فعالیتونه ودرول شول. دفاع وزارت وویل چې بې پیلوټه الوتکه یې د سهار په شاوخوا ۴ بجې د مسکو د ستوپینو مېنې پر سر په الکترونیکي وسایلو غیرفعاله کړه. Читать дальше...

۵۰ کلن اجمل فيضي چې د کابل په کاه فروشۍ کوڅه کې د هډوکو پرځای کولو دوکان لري وايي، دا کار يې له خپل پلار پهلوان عباس فيضي څخه زده کړی دی. هغه زیاتوي، هره ورځ ورته له ۸ څخه تر ۱۰ پورې داسې کسان راځي چې لاس او پښې يې بې‌ځایه شوي وي او دی يې ورته پر ځای کوي. له نوموړي سره زموږ همکار خبرې کړي دي او دا راپور يې پرې چمتو کړی دی. د راپور د اوریدو لپاره دا لینک کېکاږئ:

پاکستاني چارواکي وايي چې د دغه هیواد په پنجاب ایالت کې په یوه ترافیکي پېښه کې لږترلږه ۱۸ تنه مړه شوي دي. د رویټرز خبري اژانس دراپور له مخې، نن سهار له کراچۍ څخه اسلام اباد ته روان بس له یوه باري موټر سره ټکر شو، چې په نتیجه کې یې ۱۸ تنه مړه شوي او ۱۶ نور ټپیان شوي دي. په راپور کې ویل شوي، چې په بس کې ۳۳ تنه سپاره وو.

د افغانستان لپاره د بشري مرستو د همغږې کوونکې ادارې، اوچا مشر دانیال اندرس وايي، په تېرو دوو کلونو کې په افغانستان کې د مرستندویو موسسو ۳۸ کارکوونکي وژل شوي دي. اندرس پرون د بشرپالنې د نړیوالې ورځې په مناسبت په خپل پیغام کې ویلي چې د دغو مرستندویانو ډیری د ګوزڼ ضد واکسینران او ماین پاکان وو. د اوچا مشر په عین حال کې ویلي، چې یو شمېر مرستندویان دا مهال بندیان دي. ده په دې اړه څه نه دي ویلي چې دا کسان چا او چیري بندیان کړي دي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وايي، چې امنیتي ځواکونو یې تېره شپه د کابل په پغمان ولسوالۍ کې د یو لړ عملیاتو په ترڅ کې څلور تنه انسان تښتونکي وژلي دي. دغه وزارت پر خپله ټویټر یا ایکس پاڼه کښلي، په دې عملیاتو کې، چې د پُشت بادام په سیمه کې وشول، د محمدامین په نوم تښتول شوی کس خوشې شو. نوموړی درې ورځې وړاندې یرغمل شوی و. د طالبانو د کورنیو چارو وزارت په دې اړه څه نه دي ویلي، چې ایا له انسان تښتونکو سره په نښته کې د دوی ځواکونو ته تاوان رسیدلی که نه دی. په دې اړه خپلواکو سرچینو تراوسه څه نه دي ویلي.

د افغانستان د پرځیدلي جمهوري نظام د امنیتي او دفاعي ځواکونو ویاند جنرال اجمل شینواری پر افغان سیاستوالو نیوکه لري، چې په کور دننه د نظام د سقوط اصلي لامل دوی وو. زموږ له همکارې فریده سیال سره، د نوموړي مرکه دلته ووینئ:

د افغانستان لپاره د بشري مرستو همغږی کوونکی دانیال اندرس وايي، مرستندویه کارکوونکي په پراخه کچه هدف ګرځول کېږي او یوازې په تېرو دوو کلونو کې په افغانستان کې د دغه سازمانونو ۳۸ کارکوونکي وژل شوي. هغه دا خبره پرون د بشرپالنې د نړیوالې ورځې په مناسبت په هغه تصويري پیغام کې کړې، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر یا اوچا په خپله X شبکه یا پخواني ټوټیرخپور کړی دی. د اوچا مشر دا هم تاییدوي چې اوس‌مهال یو شمېر مرستندویان بندیان دي، خو نوموړی په دې اړه ډېر جزییات نه ورکوي، چې... Читать дальше...

د پاکستان امنیتي چارواکي وايي، په شمالي وزیرستان کې په یوه چاودنه کې ۱۱ کارګر وژل وژل شوي او دوه نور ژوبل دي. یوه پوځي چارواکي، چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، نن د ازادۍ راډیو مشال څانګې ته وویل چې دغو کارګرو د پاکستان پوځ ته د یوې ودانۍ د جوړولو په پروژه کې کار کاوه. د هغه په وینا، کارګرو ته هغه مهال مرګ ژوبله واوښته، چې د سپرلۍ پر موټر یې د میرکوټ په سیمه کې د سړک د غاړې بم وچاودېده. د پاکستان سرپرست صدراعظم انوارالحق کاکړ دا برید غندلی او په یوه پیغام کې یې ویلي، چې د قربانیانو له کورنیو سره خواخوږي څرګندوي.

د ایران ایسنا خبري اژانس د راپور له مخې، د طالبانو د حکومت د ريیس الوزرا سیاسي مرستیال ویلي چې له ایران سره د اوبو لانجه د جګړې پر ځای د تفاهم له لارې حل شوې ده. مولوی عبدالکبیر پرون (شنبې) دا له نړۍ سره د طالبانو د حکومت د ښه تعامل او سیاست بېلګه وبلله او ادعا یې وکړه چې د نړۍ هیوادونه پوی شوي چې له «اسلامي امارت» سره تعامل د سیمې او نړۍ د ثبات او ډاډمن امنیت لپاره تر ټولو غوره انتخاب دی. د طالبانو د ريیس الوزرا مرستیال دا څرګندونې ۵ ورځې وروسته له دې کړي، چې یو ایرانی تخنیکي پلاوی د اروزګان... Читать дальше...

د اوکراین د کورنیو چارو وزارت پرون (شنبې) تایید کړه، چې د دغه هیواد د شمال په چرنیهیف ښار باندې د روسیې په توغندويي برید کې د یوه ماشوم په شمول لږترلږه ۷ تنه وژل شوي او ۱۴۸ نور ژوبل دي. د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي، چې سویډن ته تللی، پر چرنیهیف ښار حمله دردوونکې ورځ وبلله او ویې ویل چې دا ورځ د یوه تروریست حکومت له لاسه راغلې ده. د اوکراین دفاع وزارت بیا وايي چې د دغه هیواد د هوايي دفاع سیستم د ایران ۱۵ بې پېلوټه الوتکې، چې روسیې ته یې ورکړي، ویشتي دي.

د ایران په چارو کې د امریکا د حکومت د ځانګړي استازي دفتر پرون په ایران کې په وروستیو نیونو عکس العمل وښود، ویې ویل: نړیواله ټولنه د ایران حکومت د بشري حقونو د سرغړونو په خاطر مسوول ګڼي. دغه دفتر په خپل ایکس یا ټویټر کې لیکلي: د سوله ییزو اعتراضونو په تړاو د ګڼو کسانو د نیول کېدو پر راپورونو اندېښنه لري او نړۍ دا ټول ویني. په وروستیو څو ورځو کې د ایران په بیلابیلو ښارونو کې د بشري حقونو او مدني ټولنې لږترلږه ۱۴ تنه فعالان نیول شوي دي.

"کله چې موږ عامه کتابتونو ته لاړ شو د مرکز په شمول، يوازې هغه د تاريخ برخې تر ډېره پورې پيدا کولی شو او يا مثلاً ديني علوم، نور ډېر په سختۍ باندې موندل کېږي." دا د اجمل نظري خبرې دي . هغه، تازه د کابل پوهنتون د ژبو او ادبياتو پوهنځي د پښتو څانګې د ماسټرۍ دورې درسونه پای ته رسولي  او اوس د تېزس په ليکلو په بوخت دی. نوموړی وايي، په نږدې وخت کې بیا- بیا د کابل عامه کتابتون ته ورغلی، خو په خبره یې هلته يوازې د ټولنيزو علومو پخواني کتابونه وو، خو د طب، ساينس او نورو علومو برخه کې هېڅ کتاب نه و موجود. Читать дальше...

د سویډن صدراعظم الف کریسټرسن د شنبې په ورځ (اګسټ 19) د اوکرایین ولسمشر ولودومیر زیلنسکي ته د خپل هېواد د مرستو ډاډ ورکړ. کریسټرسن او زیلنسکي په ستاکهلوم کې یوه ګډ خبري کنفرانس ته غږېدل. الف کریسټرسن، د اوکرایین ولسمشر ته وویل: "موږ به له تاسو او خپلو ګډو شریکانو سره په نږدې خبرو کې سیاسي، نظامي، بشري او مالي ملاتړ ته دوام ورکړو، ترڅو ډاډ ترلاسه کړو چې د اوکراین اړتیاوې تر هغه وخته پورې پوره کیږي چې ورته اړتیا وي." ولسمشر زیلینسکي، چې ستاکهولم ته تللی، په دغه خبري کنفرانس کې وویل، چې هغه په... Читать дальше...

د افغانستان د تکواندو دغه لوبغاړي د جنوبي کوریا په کوربه توب د تکواندو د نړیوال فیستیوال په لوبو کې د پاکستان، جنوبي کوریا او د نړیوال فدراسیون د کډوالو د ټیم لوبغاړي مات کړل او د سرو زرو مډال یې وګاټه. محسن رضايي، چې په ۵۸کیلو وزن کې لوبیږي په ټیمي برخه کې هم د افغانستان په ګټه د جنوبي کوریا دوه لوبغاړي مات کړل. هغه دوه اوونۍ وړاندې هم د جنوبي کوریا په کیم اونیونګ سیالیو کې د نقرې مډال ګټلی وو. تمه ده د تکواندو د نړیوال فیستیوال په پاتې لوبو کې د افغانستان دوه نور لوبغاړي حکمت الله زین او... Читать дальше...

د روسیې دفاع وزارت ادعا کړې، چې د مسکو په شمال لویدیځ کې یې د اوکرایین د یوې بې پیلوټه الوتکې برید په شا تمبولی. دغه وزارت په یوه بیان کې ویلي، چې په دې دفاعي حرکت کې د روسیې د روسیې یوه جنګي الوتکه هم زیانمنه شوې ده. د روسيې د دفاع وزارت په اعلاميه کې دا پېښه يو «ترهګريز بريد» بللی. د راپورونو له مخې، که څه هم دا پېښه مرګ ژوبله نه لري، خو په نووګوورد سیمه کې په هوايي ډګر کې اور لګېدلی او هلته یې یوه ولاړه جنګي الوتکه زیانمنه کړې ده.

د پاکستان د خیبرپښتونخوا په شمالي وزیرستان کې شنبه ناوخته پر پوځیانو یوه چاودنه شوې. د امریکا غږ ډېوې راډيو لیکلي، چې لږ تر لږه یوولس کسان د سړک غاړې دې بمي چاودنه کې وژل شوي. پېښه د شمالي وزیرستان په شوال سیمه کې شوې ده او هغه موټر په نښه شوی، چې د یوې امنیتي پوستې په ودانۍ کارګر مزدوران یې خپلو کورونو ته رسول. تراوسه پورې د حملې مسوولیت چا په غاړه نه دی اخیستی.

په کندز کې اور لګېدنې خلکو ته درانه مالي تاوانونه اړولي دي. د سیمه ییزو سرچینو د معلومات له مخې، د شنبې په ورځ د کندز ښار د امام صاحب بندر د مال بازار څیرمه د بوسو په مارکېټ کې اور لګېدلی و، چې څو ساعته یې دوام وکړ. که څه هم اطفایې اور مړ کړ، خو ویل کېږي چې لږ تر لږه دوه میلیونه افغانۍ سوداګرو ته تاوان رسیدلی دی. په دې پېښه کې د ځاني تلفاتو راپور نه دی ورکړل شوی.

یو افغان پناه غوښتونکی په برېټانیا کې د یوې ۱۲ کلنې نجلۍ د جنسي ځورونې په تور په ۱۲کاله بند محکوم شوی. بریټانوي رسنیو پرون راپور ورکړی،چې پنځه ویشت کلن سخي داد احدي د لندن په کوینس هوټل کې چې د پناه غوښتونکو په هوټل پېژندل کېږي، یوه البانیايي ۱۲کلنه کډواله نجلۍ دوه واره جنسي ځورولې ده. احدي چې په لنډمهالي هوټل کې هستوګن وو له هغې ډلې افغانانو دی، چې د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې بریټانیا ته وړل شوی او هلته یې ادعا کړې وه، چې د طالبانو له ویرې را تښتېدلی دی. قاضي هغه یو خطرناکه سړی بللی او په ۱۲ کاله بند یې محکوم کړی دی.