Новости за 03.04.2023

د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ نن دوشنبې وویل چې فنلنډ به سبا سې شنبه رسماً د دې تړون ۳۱م غړی شي. د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ په بروکسل کې د ناټو د بهرنیو چارو وزیرانو د غونډې په درشل کې خبریالانو ته روانه اونۍ تاریخي اونۍ وبلله او زیاته یې کړه چې سر له سبا به فنلنډ د دغه تړون بشپړ غړی وي. هغه وویل، دی هیله من دی چې سویډن به هم وکولای شي چې په راتلونکو میاشتو کې له دې تړون سره یوځای شي. د سټولټنبرګ په وینا د سې شنبې له ماسپښین وروسته به د لومړي ځل لپاره د فنلنډ بیرغ د ناتو په مقرکې په رپیدا راشي. Читать дальше...

ایراني چارواکو ویلي، طالبانو ورسره ژمنه کړې چې په افغانستان کې بندي ایرانیان به دغه هېواد ته وسپاري. د ایران مهر دولتي اژانس نن خبر ورکړی چې په کابل کې د ایران د سفارت مسوولانو د طالبانو له لوی څارنوال مولوي شمس الدین پهلوان سره د بندیانو د تبادلې په اړه خبرې کړې دي. د طالبانو او ایران د حکومت د موافقې له مخې تر دې دمه ۸۵۷ افغانان د ایران له زندانونو خوشې شوې دي. ایراني ډیپلومات حسن مرتضوي د طالبانو له لوی څارنوال سره په خبرو کې له هغه غوښتي چې په افغانستان کې یو شمېر بندي ایرانیان دوی ته وسپاري. Читать дальше...

د ایران حکومت اعلان کړی چې په پوهنتونو او ښوونځیو کې هغو نجونو ته چې حجاب نه رعایتوي ښوونیز خدمات نه وړاندې کوي. دا خبره د ایران د پوهنې وزارت په یوه اعلامیه کې نن دوشنبه خپره شوې ده. په اعلامیه کې زیاته شوې چې دا پرېکړه د حجاب د فرهنګ او د اسلامي عقایدو له مخې نیول شوې ده. تر دې یوه ورځ مخکې هم د ایران د علومو او روغتیا وزارتونو له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي چې له دې وروسته به پوهنتونونه 'بې حجابه محصلینو' ته هېڅ ډول تعلیمي، فلاحي او استوګنیز خدمات نه وړاندې کوي. په ایران کې د وروستیو... Читать дальше...

له تېرې شپې راهيسې د غور-کابل لويه لار د درنې واورې اورېدنې له امله تړل شوې ده. د راپورونو له مخې لږ تر لږه پنځوس تنه مسافر په یوه بس کې ایسار پاتې دي. د غور د والي ویاند عبدالواحد حماس ازادي راډيو ته وویل چې سخت توپان دوام لري او د دغه ولایت د فواید عامې ریاست هڅه کوي چې دغه لاره ژر تر ژره د ټرافیکو پرمخ خلاصه کړي. غور ولایت سختې لارې لري چې خلک یې د ژمي په موسم کې له ستونزو سره مخ کوي.

د ښوونیزو کورسونو ځینې مسوولان او استادان وايي، د نجونو په زده کړو د بندیز او اقتصادي ستونزو له امله دا کورسونه د تړلو له ګواښ سره مخ دي. صدیقه چې په کابل کې د یوه کورس زده کوونکې وه، اوس د طالبانو حکومت د بندیز له امله نه شي ورتللی. نوموړې وايي، په کورس کې یې ځینې هغه مضامین او ژبې زده کولې چې دې په کې ستونزه درلوده یا یې ورته اړتیا وه، خو اوس له دې ښه فرصته محرومه شوې او نه شي کولای کورس ته لاړه شي. هغې وویل: "په وروستیو کې موږ د ډېرو تحصیلي بنسټونو د تړلو شاهدان وو. په رخصتیو کې یو ښه فرصت... Читать дальше...

ساینسپوهان هڅه کوي چې د شمالي قطب د څو پېړیو کنګلونو نمونې د څېړنو لپاره ذخیره کړي ځکه د ځمکې د کرې د تودوخې له زیاتېدو سره دغه کنګلونه هم په چټکۍ د ویلي کېدو په حال کې دي. د شمالي قطب ساینسپوهانو د دوشنبې په ورځ وویل، مخکې له دې چې د اقلیم د بدلون له امله کنګلونه ویلې شي، د دغو لرغونو یخونو طبقې د څېړنو لپاره خوندي کوي. د ساینسپوهانو دغه ټیم چې په کې ایټالویان، فرانسویان او نارویژیان شامل دي، خپل څېړنیز کمپ د ناروې په سوالبارډ ټاپوکې درولی دی. دوی د برمو په ذریعه د یخونو تر سطحې ۱۲۵ متره لاندې... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د محتسب له‌خوا په بلخ ولايت کې د ټکسي چلوونکي د وهلو په غبرګون کې يو شمېر ښځې وايي چې دا لومړی ځل نه‌دی چې ښځې او ټکسي چلوونکي د طالبانو له لوري له دا ډول چلند سره مخ کېږي. یو شمېر ښځې وايي چې د امر بالمعروف او نهی عن المنکر وزارت له‌خوا له محرم پرته د ښځو پر تګ راتګ بندیز د دوی ورځنی ژوند له ستونزو سره مخ کړی دی. یوې ښځې چې نه‌یې غوښتل د امنیتي ستونزو له امله‌یې نوم په راپور کې واخیستل شي ازادي راډیو ته وویل چې دوه ځلې د طالبانو له‌خوا هغه مهال ودرول شوه چې غوښتل یې له یو ځای څخه بل ځای ته لاړه شي. Читать дальше...

د امریکا د فضایي څېړنو اداره یا ناسا نن د هغو څلورو ستورمزلو نومونه اعلانوي چې راتلونکې کال به د سپوږمۍ اړوند یوه څېړنیز ماموریت لپاره په یوه فضایي بېړۍ کې فضا ته واستول شي. د ارټیمیس دوه په نوم دغه فضایي ماموریت کې به څلور ستورمزلي د راتلونکې ۲۰۲۴ کال په نومبر کې د سپوږمۍ پر لور فضاته واستول شي. دغه ستورمزلي به د سپوږمۍ پر سطحه نه راکوزېږي بلکې بېړۍ به یې په مدار کې چورلي. ارټیمیس د امریکا د فضایي څېړنو د ادارې، ناسا د هغه پروګرام یوه برخه ده چې غواړي په ۲۰۲۵ کال کې سپوږمې ته ستورمزلي واستوي. Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت وايي، د افغانستان ټول خبریالان باید د دې وزارت له لوري د خبریالۍ کارتونه ترلاسه کړي. د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت تېره ورځ اعلان وکړ چې په افغانستان کې د ټولو خبریالانو د ثبت او دوی ته کارتونو د ویشلو لړۍ پیلوي. یو شمېر افغان خبریالان د طالبانو د حکومت د دغه پرېکړې په غبرګون کې وايي چې دا کار په بهر کې د جوړو شویو افغان رسنیو د لاسونو د لنډولو او د خبریالانو په کار د محدودیت په هدف ترسره کېږي. افغان خبریالان چې د امنیتي ستونزو له امله... Читать дальше...

ټاکل شوې د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلینسکي ګاونډي هېواد پولنډ ته سفر وکړي. د پولنډ د ولسمشر د بهرنیو چارو سلاکار مارچین پرژېداچ نن دوشنبه ویلي، د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلینسکي را روانه چهارشنبه پولنډ ته ځي. پرژېداچ خصوصي راډیو آر ایم ایف ته ویلي، دغه رسمي سفر د پولنډ د ولسمشر اندژې دودا په بلنه کېږي چې یوازې به پر امنیتي وضعیت نه، بلکې پر ګڼو مسایلو له دې ډلې اقتصادي او سیاسي ملاتړ بحث وشي. د پولنډ د ولسمشر د بهرنیو چارو سلاکار زیاته کړې چې د اوکراین ولسمشر زیلینسکي به د چهارشنبې په ورځ د... Читать дальше...

که څه هم د طالبانو حکومت د یوې اوونۍ په تېرېدو لا هم د زده‌کړو فعال مطیع‌الله ویسا له بنده نه‌دى ازادى کړى، خو کورنۍ یې هیله‌منه ده، چې هغه ژر خوشې شي. د مطیع‌الله ویسا ورور عطاالله ویسا نن ازادي راډیو سره خبرو له طالب مشرانو د دې ستونزې د حل په برخه کې د همکارۍ او په ښه ډول د دې قضیې د پای غوښتنه وکړه. هغه وویل، دوی خپل مثبت پیغام او تر څنګ یې د مطیع‌الله ویسا د نیولو په اړه د افغانانو غبرګون له چارواکو سره شریک کړی دی. نوموړي وويل: "تر اوسه پورې لا هغه په بند کې دی، خوشې شوی نه‌دی. موږ... Читать дальше...

د افغانستان تر نولس کلونو کم‌عمره لوبډلې د ۲ یو ورځنیو سیالیو په لړۍ کې سریلانکا ته ۲-۰ ماتې ورکړه. دغه لوبلړۍ چې د اپریل په لومړۍ نېټه د عربي متحده اماراتو په ابوظبۍ ښار کې پیل شوې وه، په ترڅ کې یې پرله‌پسې دوه سیالۍ ترسره شوې او افغان لوبډلې وګټلې. د دویمې لوبې پچه افغان لوبډلمشر وګټله او د توپ اچونې پرېکړه یې وکړه. سریلانکا لوبډلې د لوبې په ۳۷م اور کې خپل ټول لوبغاړي له لاسه ورکړه او د ۱۶۲ منډو هدف یې وټاکه. د دوی لپاره ویهاس تیومیکا ۳۳ او دویندو راناتونګا ۲۸ منډې ترسره کړې. د افغان... Читать дальше...

یوې زورورې زلزلې نن دوشنبه د روسیې د لیرې ختیځ سواحل ولړزول، خو د ځاني او مالي زیان راپور نه‌دی ورکړل شوی. د دې زلزلې شدت د ریښتر په مقیاس شپږ اعشاریه نهه درجې ښوول شوی او د روسیې د اضطراري چارو وزارت وايي، د څونامي توفان یا هم سم د لاسه د مرګ‌ژوبلې یا هم ویجاړیو خبر نه‌دی ورکړل شوی. د زلزلې مرکز د روسیې په پیټرو-پاف-لوفسک-کام-چاڅکي کې تر ځمکې لاندې ۱۰۰ کیلومتره ژور و. د رسنیو په خپرو شویو تصويرونو کې ښکاري چې په کامچاتکا ټاپووزمه کې ځینو ودانیو درزونه کړي او په سوپر مارکېټونو کې تر زلزلې وروسته بوتلونه مات شوي دي. Читать дальше...

د کاسوو پخوانی ولسمشر هاشم تاچي نن بیا په هاګ کې د وژنو او شکنجو په تور محاکمه کېږي. پر هغه تورونه دي، چې له ۱۹۹۸ څخه یې تر ۱۹۹۹ م کاله پورې له سربیا سره د خپلواکۍ د جګړې پر مهال د وژنو او شکنجې وژونکی کمپاین پرمخ بېولی دی. تاچي چې د خپل وخت د چریکي جګړې اتل ګڼل کېده، پر ځان لګېدلي تورونه ردوي. ویل شوي ده، هغه وخت د کاسوو د ازادۍ غوښتونکي پوځ البانیايي نژاده غړي، سربان او روما وګړي د دښمن په توګه په نښه کړي دي. په هغو کلونو کې یاغیانو د قدرت ترلاسه کولو هڅه کوله. څارنوالان وايي، هاشم تاچي... Читать дальше...

د روسیې په سنټ پټرزبرګ ښار کې پرون یکشنبه یوې بمي چاودنې د روسیې یو مشهور پوځي بلاګر وواژه او ځینې نور کسان يې ټپیان کړل. د ټپیانو شمېر اوس ۳۲ ته رسېدلی، حال دا چې دغه شمېر ۲۵ ښوول شوی و. د روسیې ریا دولتي اژانس د روغتیا وزارت په حواله راپور ورکړی چې، نن دوشنبه یې ویلي، په ټپیانو کې د لسو کسانو وضعیت د اندېښنې وړ دی. د روسیې پوځي بلاګر ولادین تاتارسکې په یوه کافي شاپ کې ووژل شو او دا د روسیې په خاوره کې دویمه وژنه ده، چې د اوکراین جګړې ته نږدې کس په‌کې په نښه کېږي. د انټرفاکس خبري اژانس... Читать дальше...

د جرمني د صدراعظم مرستیال رابرت هابیک پر سیاسي مسایلو د بحث لپاره نن دوشنبه د اوکراین پلازمېنې کییف ته ورسېد. له هغه سره په دې سفر کې د سوداګرو یو کوچنی هیئت ملګری دی. ویل شوي دغه سفر تر ډېره پر پرمختیايي چارو او د انرژۍ په سکټور کې پر همکارۍ متمرکز دی. هابیک چې د جرمني د صدراعظم مرستیال او د اقتصاد وزیر دی، کییف ته د سفر په درشل کې ویلي وو: هدف يې اوکراین ته هیله ورکول دي، چې دغه هېواد به تر جګړې وروسته بېرته رغول کېږي. د ده په وینا د پانګونې په برخه کې هم له وړاندې پرېکړې شوي، چې په کومو ځایونو کې به وشي. Читать дальше...

هلمند کې طالب چارواکي وايي، دغلته يې د پخوا په پرتله امنيتي تدابير دوه برابره ډېر کړي دي. دوی وايي، په یادو امنیتي تدابیرو کې په لیرو پرتو سیمو کې نوې امنیتي پوستې جوړول، په ښار کې چیک پاینټونه ایجادول او شپنۍ ګزمې شاملې دي. بل‌خوا د سیاسي چارو شنونکي وايي، طالبانو په کور دننه د خلکو ملاتړ او باور له لاسه ورکړی دی. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د نړۍ مطبوعاتو کې د افغانستان مسایلو ته کتنه ګارډین: د بریتانیا چاپ ګارډین ورځپاڼې په افغانستان کې د طالبانو له خوا د درېیو برتانوي وګړو د نیول کېدو په اړه مقاله خپره کړې ده. د ورځپاڼې په لیکنه په دغو کسانو کې د کیوین کارنویل په نوم یو ۵۳ کلن خیریه طبیب هم شامل دی چې د طالبانو له خوا توقیف شوی دی. بل برتانوی وګړی چې نوم یې نه دی اخیستل شوی، په کابل کې د خیریه کارکوونکو لپاره د یوه هوټل د مدیریت مسوولیت درلود، چې له جنورۍ میاشتې راهیسې په توقیف کې دی. د ګارډین په لیکنه، درېیم برتانوی ۲۳... Читать дальше...

په بلخ کې د طالبانو د حکومت امنیتي چارواکي وایي، د امربالمعروف او نهی عن المنکر هغه کارکوونکی یې نیولی چې یو ټکسي چلونکی یې په څپېړه وهلی. بلخ کې د طالبانو د امنیه قومندانۍ ویاند اصف وزیري یکشنبه ناوخته رسنیو ته ویلي، دغه محتسب د اړوند ارګان له کړن‌لارې سرغړونه کړې او د قانون منګولو ته وسپارل شو. د امربالمعروف او نهی عن المنکر دغه کارکونکی په یوه ویډیو کې چې ټولنیزو رسنیو کې ښکته پورته کېږي، ښکاري چې یو ټکسي چلوونکی په ظاهره د دې لپاره په څپېړه وهي چې ولې يې نامحرمه ښځه سپره کړې ده. د دغې ټکسي... Читать дальше...

کابل کې د طالبانو د امنیه قومندانۍ ویاند خالد ځدراڼ ازادي راډیو ته وویل، چاودنه د یکشنبې په ماښام د هغه لاسي بمب په وسیله شوې چې نامعلومه کسانو غورځولی دی. ځدراڼ وایي، پېښه کې چاته زیان نه‌دی اوښتی. تر اوسه د پېښې نور جزیات معلوم نه‌دي او مسولیت یې هم کومې ډلې پر غاړه نه‌دی اخیستی. د چاودنې هدف او انګېزه هم لا معلومه نه‌ده، خو تر دې وړاندې دغه ډول چاودنې تر ډېره د طالبانو پر پوځي موټرو شوي دي.

د سلیم دراني په نوم د هند د کرېکټ یو پخوانی ستوری د ۸۸ کلونو په عمر وفات شوی دی. د هند بېلابېلو ورځپاڼو له هغې ډلې هندوستان ټایمز د یکشنبې په ورځ د سلیم دراني د مړینې خبر ورکړی دی. سلیم درانی په خټه افغان او په کابل کې زېږېدلی و. نوموړی د هند د کرېکټ الرونډر لوبغاړی پاتې شوی او د ۱۹۶۰ تر ۱۹۷۰ لسیزې په ترڅ کې يې په ۲۹ ټیسټ لوبو کې ۱۲۰۲ منډې کړې وې. هغه یوځل د ویست انډیز په وړاندې ۱۰۴ منډې هم کړې وې.

د روغتیا نړیوال سازمان د افغانستان څانګه وایي، دغه هېواد کې يې ۲۰۴ روغتیایي مرکزونه او ۶۷ د وینې بانکونه په طبي وسایلو مجهز کړي دي. دغې ادارې د یکشنبې په ورځ ویلي، د دغو مرکزونو په تجهیز سره د عاجلو درملنو او د فزیکي پياوړتیا د هڅو ملاتړ کوي. د روغتیا نړیوال سازمان د افغانستان څانګې پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د وینو په بانکونو کې يې لسګونه کسان د وینې اخیستو په برخه کې روزلي هم دي. د روغتیا نړیوال سازمان تر دې وړاندې افغانستان کې د ۱۵۵ نورو طبي کڅوړو د مرستو خبر ورکړی دی. په تېرو دوو کلونو... Читать дальше...

د ملګروملتونو د خوړو او کرنې اداره (ایف‌اې‌او) وایي، بادغیس کې يې ۲۳۰۰ کورنیو ته د سبزیو ۷ ډوله تخمونه وېشلي. دغې ادارې د یکشنبې په ورځ پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي چې، د دغو تخمونو په ورکړې سره د یادو کورنیو د خوړو خوندیتوب تضمین شوی دی. بادغیس د افغانستان یو له هغو ولایتونو څخه دی چې اوسېدونکې یې تر ډېره د کرنې پر کاروبار لګیا دي. دغه ولایت په دې وروستیو کې وچکالۍ هم ځپلی دی. ایف‌اې‌او ویلي، وچکالۍ د بادغیس په ګډون د افغانستان په بېلابېلو برخو کې غذایي مصونیت اغېزمن کړی دی.

د طالبانو حکومت ادعا کوي چې د افغانستان په شمال کې يې د اسلامي دولت ډلې یا داعش یو "فعال" غړی نیولی دی. د دوی د استخباراتو ځانګړو ځواکونو د یوې ویډیو په خپرولو سره دغه کس عین الدین یاد کړی چې، په وینا یې د بامیانو د سیغان ولسوالۍ اوسېدونکی دی. د طالبانو استخباراتو د یکشنبې په ورځ (د اپریل دویمه) پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، دغه کس د بلخ پر والي محمد داود مزمل، مزار شریف کې پر تبیان فرهنګي مرکز، د سه دوکان په نوم د شیعه مذهبو پر یوه جومات، د ملکي کسانو پر یوه فلنګوچ ډوله موټر او د سمنګان مرکز ایبک کې پر یوې دیني مدرسې بریدونو کې لاس درلود. Читать дальше...