Новости за 18.04.2023

ملګري ملتونه وایي، که دوی طالبانو ته دا قناعت ورنه‌کړي چې ښځینه همکارانو باندې یې د کار بندیز لرې کړي، نو دوی به راتلونکې مې میاشته کې یوه (زړه بوږنونکې) پرېکړه وکړي او له دغه هېواده به ووځي. د ملګرو ملتونو د پراختیایي ادارې مشر اخیم شټاېنر اسوشیتید پریس خبري اژانس ته ویلي، د ملګرو ملتونو چارواکي دا مهال د افغانستان له اوسني حکومت سره په خبرو بوخت دي او هیله لري چې طالبان د دوی ښځینه همکارانې د بندیزونو له لېسته استثنا کړي. نوموړي ویلي، دا به عادلانه وي چې دوی په افغانستان کې خپل فعالیت و دروي،... Читать дальше...

یو شمېر افغانان وايي، د شپي وږي ویده کېږي او بېړنو بشري مرستو ته اړتیا لري. د تخار اوسېدونکی ګلبدین چې د خپلې اته کسیزې کورنۍ یوازینی ګټ‌یالی دی ازادي راډیو ته وویل، سختو اقتصادي ستونزو سره مخ دی. نوموړی وايي: "درې غبرګونکي بچي لرم. له دوی یو مې تخار ته د پلور لپاره یووړ، یو تن یو لک شل زره، یو لس زره بل یو لک او دېرش وغوښت، خو طالبان خبر شول او راته یې وویل، که دې ماشوم وپلوره، بندې کوم دې. بې‌روزګاره یم، یوې ادارې مرسته وکړه او دوه ځله یې خوراکي مواد را کړل، خو کله چې مرستې بندې شوي، دوی هم هر څه بند کړل. Читать дальше...

پر افغان نجونو او مېرمنو پرله‌پسې بنديزونو ته د جي ۷ هېوادونو د استازو غبرګون. ثریا یوه له هغو ښځو څخه ده چې، پخوا یې په یوه نادولتي موسسه کې کار کاوه. نوموړې چې نه‌غواړي نوم یې په راپور کې واخیستل شي او اوس وزګاره ده ازادي راډیو ته وویل، پخوا به يې د کورنۍ د لګښت يوه برخه پوره کوله، خو د طالبانو حکومت ترې دا فرصت واخیستو. نوموړې وايي: "په ادارو کې د ښځو د کار کولو د منع فرمان په ما له اقتصادي او رواني پلوه ډېر فشار راوړی دی. ښه لاره دا ده چې پر طالبانو ډېر فشار واچول شي. چې نرمي ښکاره کړي."... Читать дальше...

د طالبانو لوی مشر د کمکۍ اختر په درشل کې په خپل پیغام کې چې نن په پښتو، دري، عربي، انګلیسي او اردو ژبو خپور شو ویلي، د طالبانو حکومت په افغانستان کې د فرهنګ، زده‌کړو، اقتصاد، رسنیو او په نورو برخو کې د پام وړ اصلاحات راوستي دي. ملا هبت الله اخندزاده چې هيڅکله په عام محضر کې نه‌دی راڅرګند شوی، په خپل پیغام کې زیاتوي چې، د طالبانو د جهاد هدف د شریعت تنفیذ، امر بالمعروف او نهی عن المنکر یې لویه فریضه ده چې تطبیق یې د ده په وینا اوس‌مهال دوام لري. دی دیني عالمانو ته سپارښتنه کوي چې په دې برخو کې خپلو مسوولیتونو ته پاملرنه وکړي. Читать дальше...

افغان ټبری فرانسوي خبریال مرتضی بهبودي د جنورۍ په میاشت کې د طالبانو له خوا ونیول شو او تراوسه د طالبانو په بند کې دی. ملګرو ملتونو په وروستیو کې د طالبانو له حکومته غوښتي چې مدني فعالان او د بشري حقونو مدافعان سملاسي راخوشي کړي. یو شمیر فعالان او خبریالان له دې ډلې مطیع الله ویسا، خیرالله پرهر، سبحان الله سحباني، سلطان عليزی، مرتضی بهبودي او نور تراوسه هم د طالبانو په بند کې دي. ژکفر احمدي د مرتضی بهبودي میرمن الکساندرا موستوفایا، سره چې د فرانسې په پارس ښار کې ژوند کوي د سکایپ له لارې خبرې کړي دي.

د هلمند سيند د اوبو په اړه د ايران د بهرنيو چارو وزير څرګندونې. د ایران د بهرنیو چارو وزیر د دوشنبې په ورځ په خپل ټویټر لیکلي دي، د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو د سرپرست وزیر سره یې د سمرقند د غونډې په څنډه کې د "هلمند" په سیند کې د حق ابې په اړه د ایران او افغانستان د بحثونو په اړه خبرې کړي دي. نوموړي لیکلي، هېواد به یې په دې سیند کې له خپلې حق ابې په شاه نه‌شي او په خبره يې، طالب چارواکو هم د ایران پر حق ابې ټینګار کړی دی. د افغانستان په اړه د ګاونډیو هېوادونو په څلورمه ناسته کې چې د ازبکستان... Читать дальше...

د اسلامي نړۍ د ټولنې سرمنشي ویلي چې د نړۍ ۵۷ مسلمان هېوادونه د طالبانو له لوري له زده کړو او کار څخه د ښځو منع کولو مخالف دي. زینب د اته کسیزې کورنۍ غړې او سرپرسته ده چې د طالبانو حکومت له لوري د ښځو پر کار د بندیز له امله وزګاره شوې او په کور ناسته ده. زینب وایي، یو کال مخکې یې د لوړو زده کړو د یوې موسسې په کتابتون کې کار کاوه. دې وویل، د طالبانو له بیا ځلي واکمنېدو سره د کورنیو د اتو غړو تر منځ یواځې دې کار کاوه او اوس چې طالبانو په کور کېنولې، د اقتصادي ستونزو له امله یې ژوند سخت شوی. هغې زیاته کړه... Читать дальше...

د اوو لویو صنعتي هېوادونو ډلې یا جي اوه د طالبانو د حکومت له خوا د ملګروملتونو او نورو نادولتي موسسو په دفترونو کې د ښځو پر کار د بندیز د سمدستي لیرې کېدو غوښتنه کړې. د جي اوه د بهرنیو چارو وزیرانو نن په جاپان کې د خپلې دوه ورځنۍ غونډې په پای کې په یوه ګډ بیان کې ویلي چې دوی په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار د بندیز په ګډون د ټولو افغانانو پر بشري او اساسي حقونو د بندیزونو د لیرې کېدو غوښتنه کوي. جي اوه همداراز د ښځو او نجونو پر بشري حقونو د تېري او له مذهبي او قومي لږکیو سره د تبعیضي چلند له کبله پر طالبانو انتقاد کړی. Читать дальше...

ملګري ملتونه اټکل کوي چې که له افغانستان سره په نړیوالو مرستو کې ۳۰ سلنه کموالی راشي نو ښايي د دې هېواد اقتصاد سقوط وکړي. د ملګرو ملتونو پرمختیايي ادارې په یوه تازه څېړنه کې چې نن خپره شوه ویلي چې که داسې وشي نو په افغانستان کې به انفلاسیون لوړ شي او د افغانۍ ارزښت به راولوېږي. د بېلابېلو هېوادونو چارواکو خبرداری ورکړی چې ښايي د نړیوالو کړکېچونو او په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار د طالبانو د بندیز له وجې له افغانستان سره د نړیوالو مرستو کچه راکمه شي. د ملګروملتونو پراختیايي ادارې اټکل کړی... Читать дальше...

د نړۍ د اوو لویو صنعتي هېوادونو ډله یا جي اوه وايي چې دوی اوس تر پخوا په خپلو کې ډېر یووالی لري. د کوربه جاپان د بهرنیو چارو وزیر یوشي ماسا هایاشي نن په تفریحي ښار کاروی ایزاوا کې د جي اوه له غونډې وروسته یوې خبري غونډې ته وویل چې د دې ډلې د غړو هېوادونو د بهرنیو چارو د وزیرانو تر منځ د یووالي اوسنۍ کچه له دې مخکې کله هم نه ده لیدل شوې. دا په داسې حال کې ده چې جي اوه ډلې پر ټایوان د چین د فشار له زیاتېدو او په بېلاروس کې د روسیې له خوا د اټومي وسلو له ځای پرځای کولو سره مخالفت کړی.

یو خیریه بنسټ په یو نمایشي بولۍ کې یوه کېله په ۳۰ زره پونډه وپلورله. یو افغان سوداګر په لندن کې د قمر خیریه بنسټ له لوري هغه کېله په ۳۰ زره پونډه چې ۳۷زره امریکايي ډالره کېږي واخیسته چې په یو نمایشي بولۍ کې پلور ته وړاندې شوې وه. د قمر خیریه بنسټ مسوول رحمت الله نوروز وايي، د بولۍ دا مراسم د لندن په لوېدیځ 'سوتهال' سیمه کې ترسره شول. د ده په خبره په دې مراسمو کې ۳۰۰ کسانو برخه اخیسته. نوموړي ازادي راډيو ته وویل چې د مراسمو له پیل وړاندې د کېلې د بولۍ په اړه ګډونوالو ته جزییات نه وو ورکړل شوي. Читать дальше...

اوبه د هر هېواد یوه ملي پانګه ده. د افغانستان د پلازمېنې کابل په ګډون بېلابېلو ښارونو او ولایتونو کې د څښاک د پاکو اوبو موندل اوس ستونزمن شوي دي. د کندهار د لوی رباط اوسېدونکی فضل رحیم وایي، د دوی د سیمې سلګونه اوسېدونکي د څښاک اوبه نه لري او له لرې سیمې نه په ټانکر کې د څښاک اوبه وړي. هغه وویل: "یوې موسسې کوچنۍ برمه وهلې، ټول خلک له هماغه ځایه په ټانکیو کې اوبه وړي، ډېره زیاته وچکالي ده او خلک ډېر ستړي دي." خلکو پخوا د اړتیا وړ پاکې اوبه په مستقیم ډول له طبیعته ترلاسه کولې، دغه طبیعي سرچینې څاګانې، ویالې، سیندونه او چینې وې. Читать дальше...

د ملګرو ملتونو پراختیايي پروګرام یا 'یو این ډي پي' وايي، پر افغان نجونو او ښځو د طالبانو له‌خوا لګېدلي بندیزونه به د افغانستان اقتصادي وضعیت لا پسې خراب کړي. د ملګرو ملتونو سازمان پراختیايي پروګرام په خپله نوې څېړنه کې ویلي، د نجونو د زده‌کړې او د ښځو د کار له دوام پرته افغانستان ځان بساینې ته‌ نه‌شي رسېدای. دا څېړنه چې په '۲۰۲۳ کال کې د افغانستان اقتصادي او ټولنیز لید لوری' نومېږي او نن خپره شوې په کې خبرداری ورکړل شوی چې په افغان نجونو او ښځو د طالبانو له‌خوا لګېدلي بندیزونه به د افغانستان اقتصادي وضعیت لا پسې خراب کړي. Читать дальше...

د افغانستان د ډاکترانو ټولنه په بدخشان او تخار کې د دوو ډاکترانو وژنې ته اندېښمنه ده او په اړه یې د څېړنو غوښتنه کوي. په بدخشان کې د یوه وژل شوي ډاکتر تمیم رحیمي یو خپل چې د امنیتي ستونزو له امله نه غواړي نوم یې په راپور کې واخیستل شي، ازادي راډيو ته یې وویل چې ډاکتر رحیمي له دوو کلونو راهیسې د ارګوی ولسوالۍ د کلینیک مسوول و چې تېره اوونۍ د یوه نامعلوم کس له خوا په کلینیک کې ووژل شو. هغه وايي: "د تېرې اوونۍ د یکشنبې په ورځ ډاکتر تمیم او مېرمن یې چې دواړه ډاکتران دي، په کلینیک کې یې د اوسېدو د... Читать дальше...

د خوړو د نړیوال پروګرام یا ډبلیو ایف پي اجراییوي رییسه سیندي مککین وایي، په افغانستان کې د بشري بحران په اړه له مرستندویه ادارو سره په ګډه بېړنۍ غونډه کې یې پر دې ټینګار وکړ چې ښځې د خوړو پروګرام د کار د ټولو برخو اساسي برخه جوړوي. مېرمن مککین پرون دوشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې له خپلو شریکانو سره په ګډه باید هغو شل میلیونو افغانانو ته چې په اوس وخت کې بېړنیو خوراکي موادو ته اړتیا لري، ورسېږي. د نوموړې په وینا د دې شل میلیون وګړو څخه لس میلیونه یې ښځې او نجونې دي. د خوړو نړیوال پروګرام اجراییوي... Читать дальше...

چارواکي وایي، د تورخم سرحدي ښارګوټي ته نږدې د خیبر پر لویه لاره نن سهار وختي د ځمکې د ښویېدو په پېښه کې لږترلږه دوه کسان مړه شوي او شپږ نور ټپیان شوي دي. د دوی په وینا، وېره شته چې تر خټو لاندې شویو لاریو کې به لسګونه نور کسان بند پاتې وي. په سیمه کې د آزادۍ راډیو د مشال ځانګې خبریال خبر ورکړی چې د پېښې له ځایه د دوو افغانانو مړي راایستل شوي او ژغورونکي تر خاورو لاندې د نورو احتمالي پاتې کسانو د راایستلو هڅه کوي. چارواکو همداراز ویلي چې ژغورونکې ډلې د درنو ماشینونو په مرسته هڅې کوي خټې له لارې لیرې کړي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس وېسټ وایي، د ترکیې په استانبول ښار کې یې له یو شمېر افغان سیاسي مشرانو او د مدني ټولنې له یو شمېر غړیو سره لیدلي دي. هغه وویل، له دغو کسانو سره یې په غونډو او روژه ماتې کې برخه اخیستې او پر هغو ستونزو یې ورسره سلامشورې کړې چې نړیواله ټولنه نن ورځ په افغانستان کې ور سره مخامخ ده. ټوماس وېسټ نن په څو ټویټونو کې ویلي: "موږ باید له افغانانو سره په مشوره خپلې تګلارې ته دوام ورکړو." وېسټ وایي، د طالبانو د پرېکړو په اړه یې ژوره اندېښنه اورېدلې، په ځانګړي... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ ملي لوبغاړي محمد نبي عیسي خېل پر خپل فېسبوک لیکلي چې راتلونکی پلان یې د سرطان یا کېنسر ناروغانو لپاره د درملنې د یوه مرکز پرانیستل دي. عیسي خېل لیکلي: "دا ځل هڅه کوم چې خپل ملت ته یو لوی کار وکړم." هغه دې روغتیایي مرکز ته د 'ادې' نوم ورکړی دی، خو د چارو د پیل نېټه یې نه ده په ډاګه کړې. د ویلو ده چې له تېرو څو ورځو راهیسې پر ټولنیزو پاڼو یو شمېر خلکو د محمدنبي او راشدخان ترڅنګ له ګڼو نورو نوموتو افغانانو غوښتي چې د افغانستان دننه د سرطان ناروغانو ته یو مجهز روغتیایي مرکز جوړ کړي. Читать дальше...

طالب چارواکو ویلي، په کابل کې د امیري کمپلکس څښتن حاجي نجیب امیري یې د انسان تښتونکو له منګولو ژغورلی دی. د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت دوشنبه ناوخته په خپل ټوېټر دا خبر ورکړی دی. د بیان له مخې د طالبانو امنیتي ځواکونو د امیري د تښتونې په تور دوه شکمن کسان نیولي او د پاتې نورو د نیولو لپاره هم هڅې کوي. امیري کمپلکس په کابل کې د زړه د ناروغیو د درملنې له روغتیايي مرکزونو دی. د راپورونو له مخې حاجي نجیب امیري د جنوري له وروستیو له کابله تښتول شوی وو.

په سوډان کې د روانې جګړې پر مهال د وژل شویو ملکیانو شمېر لږ تر لږه ۹۷ ته پورته شوی دی. سلګونه نور کسان ټپيان شوي هم دي. د سوډان د روغتیاپالانو یوه مرکز ویلي د مړو شمېر تر دې ډېر زیات دی ځکه د خرطوم په سړکونو باندې د وژل شویو کسانو جسدونه پراته دي او د جګړو د شدت په خاطر یې څوک نه شي پورته کولی. پرون دوشنبه هم د سوډان د پلازمینې خرطوم او نورو ښارونو په واټونو کې د پوځ او مخالفې ملېشه جنګیالیو تر منځ نښتې روانې وې. ګڼې برخې درنو چاودنو، ډزو او هوايي بریدونو په سر اخیستي. د سوډان پوځ د ملېشه... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د پاکستان شارژدافېر تر څلورو میاشتو وروسته بېرته کابل ته ستون شوی دی. عبیدالرحمان نظاماني د ډسمبر په دویمه کابل کې د پاکستان په سفارت د ډزو له پېښې وروسته پاکستان ته ورغوښتل شوی وو. په هغه برید کې نظاماني روغ ووت، خو یو ساتونکی یې سخت ټپي شوی وو. د پاکستان د حکومت باوري سرچینو د ازادې اروپا د مشال خبریال ته تایید کړې چې شارژدافېر نظاماني د یکشنبې په ورځ کابل ته تللی دی. لا رسماً د پاکستان حکومت د نظاماني د ستنېدو په اړه څه نه دي ویلي، خو د همدې اوونۍ په سر کې د پاکستان د... Читать дальше...

د ازادۍ جبهې د دوو وژل شویو پوځیانو اکمل امیر او بصیر اندرابي مړي پرون خاورو ته سپارل شوي. دوی او د ازادۍ جبهې پنځه نور جنګیالي یوه اوونۍ مخکې په جنوبي سالنګ کې له طالبانو سره د سختو نښتو پر مهال وژل شوي وو او د راپورونو له مخې د ځینو جنازې یې لا هم کورنیو ته نه دي سپارل شوي. اکمل امیر او بصیر اندرابي دواړه د پخوانۍ ملي اردو لوړپوړي پوځيان وو چې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته یې د هغوی پر ضد وسله واله مبارزه پيل کړه او د ازادۍ جبهې په لیکو کې جنګېدل. ازادۍ جبهې په یوه اعلامیه کې طالبان تورن... Читать дальше...

د ایران د حکومت یو عمده مخالف او د دغه هېواد د پخواني پاچا رضا شاه زوی شهزاده رضا پهلوي پرون اسراییلو ته ولاړ. اسوشېټېډپرېس راپور ورکړی چې دا اسراییلو ته د رضا پهلوي لومړنی سفر دی. هغه د هولوکاست یا د یهودانو د ډلوژنې د یادښت په مراسمو کې ګډون کوي او هم به د بهایانو له مذهبي لږکیو سره چې له ایرانه تښتېدلي د لیدنې تر څنګ له اسراییلي سیاستوالو سره هم وګوري. شهزاده رضا پهلوي په ایران کې د مظاهره چیانو کلک ملاتړ کړی او په دې وروستیو کې یې په ګڼو نړیوالو غونډو کې ګډون او ویناوې کړي. دی او ملګري... Читать дальше...

قزاقستان د افغانستان اړمنو خلکو ته زرګونه ټنه خوراکي مواد استولي. د قزاقستان د صدراعظم مطبوعاتي دفتر ویلي چې تر ۵۴۰۰ ټنو زیاتې بشري مرستې د اورګاډي پټلۍ له لارې افغانستان ته رسېدلي او د قزاقستان پلاوي همدارنګه کابل ته د دارو درمل محمولې هم له ځانه سره وړې دي. د قزاقستان د صدراعظم مرستیال او د سوداګرۍ وزیر سیریک جومانګارین تېره اوونۍ کابل ته تللی و. په مرستو کې اوړه، غنم، کنسروي شیدې او نباتي غوړي شامل دي. د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې د مشرتابه پلاوي غړی خان جان الکوزی په دې باور... Читать дальше...

د ایران ولسمشر د سعودي عربستان پاچا ته د تهران د سفر بلنه ورکړې ده. د ریاض او تهران ترمنځ د اړیکو د بشپړ بیا پیل لپاره د هوکړې له لاسلیک کېدو شپږ اوونۍ وروسته، د ایران د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې ایران د سعودي پاچا ملک سلمان ته د تهران د رسمي سفر بلنه ورکړې ده. د ایران د بهرنیو چارو د وزارت ویاند ناصر کنعاني د دوشنبې په ورځ په یوه کنفرانس کې زیاته کړه چې دغه بلنه د ایران د ولسمشر ابراهیم رئیسي له خوا د سعودي عربستان پاچا ته لېږل شوې. هغه وویل چې ابراهیم رئیسي هم ریاض ته د رسمي سفر لپاره... Читать дальше...