Новости за 04.04.2023

چارواکي د پاکستان په شمال لوېدیځ کې د یوه چینایي شرکت په کمپ کې د اورلګېدو خبر ورکوي. پولیسو ویلي چې، دغه اور نن سهار وختي د خیبرپښتونخوا ایالت په کوهستان ولسوالۍ کې د هغه چینایي شرکت په کمپ کې لګېدلی چې په سیمه کې د داسو د اوبو برښنا بند د جوړولو چارې مخ ته وړي. پولیسو ویلي چې، دغه اور د دې شرکت یو ګودام له مینځه وړی دی. په دغه کمپ کې چینایي انجینران، سروې کوونکي او تخنیکران اوسېدل چې د پولیسو په وینا په دې پېښه کې چاته زیان نه‌دی رسېدلی. د پولیسو یوه چارواکي ویلي، ګومان کېږي چې د برښنا شارټي د دغه د اور لګېدو سبب شوې ده. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت، یوناما په دې اړه چې په ننګرهار کې د ملګروملتونو د هغو ښځینه کارکونکو چې د کار لپاره یې حاضري ورکوله مخه نیول شوې، ژوره اندېښنه څرګنده کړې. یوناما نن په یوه ټویټ کې ویلي، موږ واکمنو چارواکو ته وایو دا په یاد ولرئ چې د ملګروملتونو ادارې د خپلو ښځینه کارکونکو پرته نه‌شي کولای چې په افغانستان کې خپل فعالیتونه او د ژوند ژغورنې د مرستو چارې سرته ورسوي. د طالبانو چارواکو تر اوسه د یوناما د دغې اندېښنې په اړه غبرګون نه‌دی ښودلی، خو په تېره ډسمبر میاشت... Читать дальше...

د کابل ښار يو شمېر اوسېدونکي ادعا کوي، چې طالبان په ښار کې خلک ځوروي او سپکاوی یې کوي. د بلال په نوم د کابل ښار يو اوسېدونکی ادعا کوي چې، طالبانو له کوم لامل پرته دى په یوه چک پاینټ کې په څپېړې وهلى او وروسته يې حوزې کې د څو ساعتونو لپاره بندي کړى دى. نوموړی وايي: "پرته له کوم دلیل او تلاشي یا دا چې له قانوني لارې مخته لاړ شي، زه یې په څپېړې ووهلم او بیا یې حوزې ته بوتلم. شاوخوا ۱۰ تر ۱۵ ساعتونه په حوزه کې وم تر څو کورنۍ مې راغله او له حوزې یې خوشې کړم." منیژه د کابل ښار یوه بله اوسېدونکې... Читать дальше...

فنلنډ ته نن رسما د ناټو غړیتوب ورکړل شو او په دې توګه دا هېواد د نړۍ د تر ټولو لوی امنیتي تړون یو دېرشم غړی شو. د فنلنډ ابي او سپین بیرغ نن په بروکسل کې د ناټو د مقر مخې ته د دې هېواد د ولسمشر او د بهرنیو چارو او دفاع وزیرانو په ګډون دځانګړو مراسمو په ترڅ کې د ټلوالې د نورو غړو د بیرغونو ترڅنګ اوچت شو. د بهرنیو چارو وزیر پیکا هاویستو په دې مراسمو کې په ناټو کې د فنلنډ د غړیتوب سند د امریکا د بهرنیو  چارو وزیر انتوني بلېنکن ته وسپاره او د فنلنډ ولسمشر ساولي نینستو Sauli Niinisto په هلسنکي کې وویل... Читать дальше...

د "ام‌ډي‌سي" د ماین پاکۍ مؤسسه وايي، اوس هم په افغانستان کې هره میاشت له ۱۲۰ تر ۱۲۵ تنه د ماینونو قرباني کېږي چې، ډېر یې ښځې او ماشومان دي. علي احمد د هغو دوو ماشومانو پلار دی چې د ماین په چاودنه کې یې یو ووژل شو او بل یې ټپي شو. نوموړى وايي، دا پېښه د روان کال د وري یا حمل میاشتې په درېیمه د بدخشان ولایت د تګاب ولسوالۍ په شهیدکان کلي کې وشوه. نوموړی وايي: "دا چاودېدونکي توکي د ځمکې لاندې نه، بلکې په یوه میدان کې وو. د چاودنې له ځایه ښکاري چې یو څه یې پر تیږه ايښي، په څټک یې وهلي او چاودنه یې کړې ده. Читать дальше...

د طالبانو له لوري په بدخشان کې د صدای بانوان په نوم د ښځو د یوې راډیو د تړلو په غبرګون کې د بښنې نړیوال سازمان یا ایمنسټي انټرنېشنل ویلي چې: "دا د طالبانو له لوري په سیستماتیک ډول د ښځو او نجونو ځپل دي." دغه سازمان پر خپل ټویټر په یو بیان کې ویلي دي، له بشري حقونو د سرغړونې او د ښځو او نجونو پر حقونو د تیري له امله باید له طالبانو سره حساب کتاب وشي. د بښنې نړیوال سازمان ټینګار کوي، چې د ښځو حقونه د بشر حقونه دي. د طالبانو حکومت څو ورځې وړاندې په شمالي ولایت بدخشان کې د صدای بانوان په نوم... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړي استازي او د دې هېواد د بهرنیو چارو وزارت د اسیا د دویمې څانګې مشر ضمیر کابلوف د دوشنبې په ورځ د روسیې ټاس خبرې اژانس ته ویلي، د بلخ ولايت په مزار شریف ښار کې دوى خپله قونسلګري بېرته پرانیستې ده. د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت هم تايیدوي چې روسیې په مزارشریف کې خپل قونسلي خدمات پیل کړي دي. د دې وزارت مرستیال ویاند ضیا احمد تکل د سه‌شنبې په ورځ رسنیو ته په استول شوې ويډيو کې ویلي چې، څو میاشتې وړاندې د دې قونسلګرۍ د پرانیستلو لپاره هڅې پیل شوې وې. نوموړي ويلي... Читать дальше...

کندهار کې یوه کیلې یا ښي لاس موټرو ته د اسنادو د ورکړې لړۍ راونه ده، خو د دغه نقيله وسايطو لرونکي د محصول د زیاتوالي شکایت کوي. دوی وايي، د خلکو اقتصاد ټیټ دی او نه‌شي کولای دومره لوړ محصول ورکړي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د ملګرو ملتونو سازمان د خوړو نړیوال پروګرام " WFP" وايي، په افغانستان کې ۲۰ میلیونه وګړي په دې نه پوهېږي چې د سبا لپاره به خواړه له کومه کوي. د کندهار يوه اوسېدونکې چې نه‌غواړي نوم یې راپور کې یاد شي، خو وايي، د بې‌وزلۍ او د خوړو د کمي له امله یې دوه لوڼي په خوارځواکۍ اخته شوي دي. نوموړې وايي: "دغه د څلورو کلونو نجلۍ ده، خو لوږې دا ډول کړې ده. دا بله لور مې د لس میاشتو ده، فکر کوئ د لسو میاشتو دا ډول وي، له لوږې داسې خوار و زار ده. پیسې او نور شیان نه‌لرو." دا په افغانستان کې د میلیونونو... Читать дальше...

ټاکل شوې چې، د فنلنډ ابي او سپین بیرغ به نن په بروکسل کې د ناټو په مقر کې د دې ټلوالې د نورو دېرشو متحدانو ترڅنګ اوچت شي. ګاونډۍ روسیې خبرداری ورکړی، که ناټو فنلنډ ته اضافي سرتېري یا تجهیزات واستوي، نو ګډ سرحد ته نږدې به خپل دفاعي تدابیر پیاوړي کړي. په ناټو کې د فنلنډ غړیتوب د دې ټلوالې د تاسیس له ۷۴ کلیزې سره هم‌مهاله دی. د ناټو د تاسیس موافقه د ۱۹۴۹ کال د اپرېل په څلورمه په واشنګټن کې لاس‌لیک شوه.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت تایید کړې چې، په مزارشریف کې د روسیې قونسلګرۍ بیا فعالیت پیل کړی دی. د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړي استازي ضمیر کابولوف پرون تاس خبري اژانس ته ویلي و، په مزارشریف کې د روسیې د قونسلګرۍ مخکې کار پیل کړی دی. د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت ویاند حافظ ضیا احمد نن په یو غږیز پیغام کې دا خبر تایید کړ. نوموړي ويلي: "د روسیې تخنیکي ډلې څو میاشتې مخکې قونسلګرۍ ته رسېدلې وې، د دې لپاره چې هلته قونسلي خدماتو د بیا پیل لپاره زمینه برابره کړي او هغه تخنیکي... Читать дальше...

د بښنې نړیوال سازمان یا ایمنسټي انټرنېشنل په افغانستان کې د ښځو د یوې راډیو پر خپرونو د بندیز په غبرګون کې ویلي چې، له طالبانو سره د بشري حقونو د سرغړونو په خاطر باید حساب کتاب وشي. طالبانو تېره اوونۍ په بدخشان ولایت کې د صدای بانوان په نوم یوه سیمه‌يیزه راډیو په دې پلمه بنده کړه چې موسیقي یې خپروله. د بښنې نړیوال سازمان پرون پر خپل ټویټر په یوه بیان کې ویلي دي چې، له طالبانو سره د ښځو د بشري حقونو د سرغړونو او له ښځو او نجونو سره د ناوړه چلند په خاطر باید حساب کتاب وشي. له دې مخکې نورو نړیوالو... Читать дальше...

د میدان وردک په چک کي د کرنې او خوړو نړیوال پروګرام په مالي لګښت د يو لک او اته دېرش زره ډالرو په ارزښت د اوبو مدیریت برخه کې د یو شمېر پروژو د تطبیق چارې پیل شوي دي. د دې ولایت د سیندیزې حوزې رییس وايي، د دې پروژو په پلي کېدو سره به ۲۷۰۰ کسانو ته د کار زمینه برابره شي چې پر مټ به یې د اوبو مدیریت برخه کې ۲۰۶ کوچني ډنډونه او یو شمېر استنادي دېوالونه جوړ شي. نور جزییات د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د هالند هاګ ښار ته نږدې یو مسافر وړونکی ریلګاډی له لیکې وتلی چې یو تن په کې وژل شوی او شاوخوا دېرش نور ټپيان شوي دي. د راپورونو له مخې د ډېرو ټپیانو وضعیت د اندېښنې وړ دی. فرانس پرېس اژانس ویلي، تراوسه د پیښې لامل چې نن سه شنبه سهار وختي شوې، معلوم نه دی. د هالند رسنیو ویلي چې د ریلګاډي مخې ته د ساختماني چارو یو وړونکی کرین موجود و، خو چارواکو تر اوسه دغه راپورونه نه دي تایید کړي. ویل شوي چې د پېښې پر مهال ریلګاډي کې شاوخوا ۵۰ مسافر سپاره وو.

د امریکا پوځ په سوریه کې د اسلامي دولت ډلې یا داعش د یوه لوړپوړي مشر د وژلو خبر ورکړی دی. رویټرز خبري اژانس د امریکا د مرکزي قومندانۍ د خبرپاڼې له مخې د داعش دغه مشر خالد اید احمد الجبوری یاد کړی دی. د امریکا د مرکزي قومندانۍ په خبرپاڼه کې راغلي چې دغه کس په اروپا کې حملې پلانولې او د داعش ډلې د مشرتابه د جوړښت چارې یې مخته وړې وې. معلومه نه ده چې د داعش دغه کس په مشخص ډول د سوریې په کوم ځای کې وژل شوی دی.

ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره یا اوچا وايي، د هغو پیسو، چې دوی د روان ۲۰۲۳م کال لپاره په افغانستان کې د بشري مرستو لپاره غوښتي، یوازې ۵ سلنه یې ترلاسه کړې ده. اوچا ویلي چې افغانستان په نړۍ کې تر ټولو له ستر او سخت بشري بحران سره مخامخ دی. دې ادارې خبرداری ورکړ چې که فوري مالي مرسته ورسره ونه شي، خطر شته چې په افغانستان کې میلیونونو کسانو ته حیاتي بشري مرستې ودرېږي. د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته ملګرو ملتونو هر کال د افغانستان لپاره د څه باندې ۴ میلیارد ډالرو بسپنې غوښتنه کړې ده. Читать дальше...

د افغانستان بانک، چې د طالبانو تر کنټرول لاندې دی، په بانکونو کې له خپلو حسابونو څخه د پیسو اخیستو اندازه په اوونۍ کې تر ۵۰ زره افغانۍ یا ۶۰۰ ډالرو پورې لوړه کړه. د ۲۰۲۱ په اګست کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته زرګونه خلک د خپلو پیسو د ایستلو لپاره بانکونو ته ورمات شول، خو طالبانو د دې لپاره چې بانکونه له پیسو تش نه شي، له بانکونو څخه د پیسو د ایستلو لپاره حدود وټاکل. په پیل کې هیچا له خپل حسابه په اوونۍ کې تر ۲۰۰ ډالرو زیاتې پیسې نه شوای ایستلی، وروسته یې دا اندازه په اوونۍ کې ۳۰ زره افغانۍ یا ۴۰۰ ډالرو ته لوړه کړه. Читать дальше...

د بریتانیا د پارلمان د ولسي جرګې دفاعي کمېټې له خپل حکومته وغوښتل هغه درسونه چې یې په افغانستان کې له شل کلنې جګړې زده کړي، تدوین او پارلمان ته وړاندې کړي. د بریتانیا د پوځي څېړنو د ویبپاڼې واول روم د راپور له مخې، د بریتانیا د پارلمان دفاعي کمیټې تر دې وړاندې په یوه راپور کې چې 'له افغانستانه وتل' نومېده، په افغانستان کې د برتانوي ځواکونو اوږد او ګرانه تمام شوي حضور ته په کتو ویلي و چې له ۲۰۰۱ څخه تر ۲۰۲۱ پورې په افغانستان کې پر ښکېلتیا څه باندې ۲۷ میلیارد پونډه ولګېدل نو په کار ده چې په دې اړه کره او رښتینې کتنه وشي. Читать дальше...

واشنګټن پوسټ: واشنګټن پوسټ ورځپاڼې د افغانستان په اړه په یوه مطلب کې ویلي، د امریکا د متحدو ایالتونو د ولسمشر جو بایډن د بهرنۍ پالیسۍ عمده برخه افغانستان او اوکراین دی. د مقالې په یوه برخه کې راغلي چې په افغانستان کې د امریکا د اوږدې مبارزې په اړه پرېکړه د ډېرو بحثونو سبب شوه چې هغه د ۲۰۲۱م کال په دوبي کې له افغانستان څخه د امریکايي پوځیانو ایستل و چې ورسره ګډوډ حالت رامنځته شو او د تخلیې چارې هم له مرګونې حملې سره مخامخې شوې او طالبانو ته زمینه برابره شوه، چې بیا پر قدرت منګولې ښخې کړي. د... Читать дальше...

د فاریاب ولایت اندخوی د ریللارې تمځي ته د برښنا د رسولو پروژې کار پیل شو. د طالبانو د حکومت د ریللارو ادارې دغه پروژه د دوشنبې په ورځ پرانیسته. د طالبانو د حکومت د ریللارو د ادارې ویندوی سمیع دراني ازادي راډیو ته په دې اړه وویل: "دغه پروژه چې په یوه نیمه میاشت کې به یې چارې پای ته ورسېږي، د اته میلیونه درې سوه زره افغانیو په بدل کې قرارداد شوې ده، چې ورسره به د اندخوۍ سټېشن له کافي برق څخه برخمن کېږي." افغانستان په سلو کې اویا برښنا له ګاونډیو هېوادونو واردوي خو په تېر ژمي کې چې ازبکستان خپله... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د بلخ د امنیه قوماندانۍ ویاند وايي، مزارشریف ښار ته نږدې په نهر شاهي ولسوالۍ کې تصفیوي عملیات د داعش د ۶ غړیو په وژلو پای ته رسېدلي دي. محمداصف وزیري تېره شپه ناوخته ازادي راډیو ته وویل چې طالبانو په نهر شاهي ولسوالۍ کې د داعش پر یوه پټنځای عملیات وکړل. ده د دې نښتې په ترڅ کې طالب ځواکونو ته د مرګ ژوبلو د اوښتو په اړه څه ونه ویل. د راپورونو له مخې، د طالبانو او داعش ځواکونو ترمنځ دې نښتې څو ساعته دوام وکړ. په وروستیو کې په مزارشریف کې د طالبانو او داعش ترمنځ د نښتو دا څویمه پېښه ده. Читать дальше...

د امریکا مخکینی ولسمشر ډونالډ ټرمپ به نن سې شنبه په نیویارک کې محکمې ته حاضر شي. دا د امریکا په تاریخ کې لومړی ځل دی چې یو واکمن یا پخوانی ولسمشر د جرمي قضیې په تور محکمې ته حاضرېږي. د پنجشنبې په ورځ قضايي پلاوي پرېکړه وکړه چې د امریکا مخکینی ولسمشر باید په دې خاطر رسماً تورن شي چې د پورن فلمونو لوبغاړې سټورمي ډنیلز ته یې ۱۳۰ زره ډالر ورکړي چې خوله پټه کړي او څه ونه وايي. که څه هم تر اوسه پورې د ټرمپ خلاف د تورونو جزییات ډېر څرګند نه ‌دي، خو دا به د متحدو‌ایالتونو د یوه مخکیني ولسمشر خلاف د جرم لومړنۍ دوسیه وي. Читать дальше...

د طالبانو حکومت غواړي چې د اردو د ځواکونو شمېر دوو سوو زرو ته ورسوي. د طالبانو د حکومت د تشکیلاتو او معاشاتو کمېسیون دفاع وزارت ته لارښوونه کړې چې وزګار یا بې سرنوشته طالبان په دغه وزارت کې وګوماري. د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس وايي، دا پرېکړه د دوی د ريیس الوزرا د مرستیال عبدالسلام حنفي تر مشرۍ لاندې په یوه غونډه کې شوې ده. څرګنده نه ده چې څومره طالبان وزګاره دي او دندې نه دي ورسپارل شوي. تر دې وړاندې د طالبانو د دفاع وزارت لوی درستیز قاري فصیح الدین له ملي تلوېزیون سره په... Читать дальше...

یوه غیرانتفاعي موسسه چې په افغانستان کې د طالبانو له لوري د دوو برتانویانو د خلاصون په اړه خبرې کوي، وايي چې د نیول شویو کسانو روحیه ښه ده او دوی هیله لري چې ژر به خوشې شي. د بریتانیا مېشتې پرزیدیم نېټ ورک په نوم د موسسې شریک موسس سکاټ ریچارډ برتانوي رسنیو ته پرون دوشنبې وویل، ۵۳ کلن کیفین کارنویل او یو بل برتانوی، چې په کابل کې د مرستندویانو د یوه هوټل منېجر و، د سوی تفاهم په خاطر نیول شوي دي. ده د بریتانیا 'دي نشنل' ورځپاڼې ته وویل، فکر کوي چې د طالبانو استخباراتو ته چا دا کسان ورښوولي او هغوی... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره یا اوچا وايي، په روان ۲۰۲۳م کال کې د ژوندی پاتې کېدو لپاره نږدې ۲۸ میلیونه او ۳ لکه افغانان بېړنیو بشري مرستو ته اړتیا لري. د دې ادارې پر اساس، د دغو څه باندې ۲۸ میلیون تنو په منځ کې ۱۷ میلیونه له شدیدې لوږې سره مخامخ دي او ۶ میلیونه یې په اضطراري ډول خوړو ته اړ دي. اوچا پرون دوشنبه په خپل راپور کې ویلي چې 'پیپل این نیډ' موسسه د اروپايي اتحادیې په ملاتړ د افغانستان په میدان وردک ولایت کې د خوراکي امنیت، اوبو، تغذیې، نظافت او پاکو اوبو پروګرام پیل کړی دی. Читать дальше...