Новости за 02.06.2023

یو شمېر معترضو ښځو او د افغانستان د ځواکمن غورځنګ غړو دا ځل په یو متفاوت ډول د طالبانو د حکومت له خوا پر ښځو د لګول شویو بندیزونو په غبرګون اعتراض وکړ، داسې چې چادرۍ په سر د طالبانو ترانو ته نڅا کوي. هغه ویډیو چې معترضو ښځو ازادي راډيو ته استولی، لیدل کېږي چې د 'ناامیدۍ نڅا' په نوم په یوه ننداریز حرکت کې دا کار کوي. ازادي راډیو ته په رالېږل شوې دې ویډیو کې لیدل کېږي، څلور ښځې چې شنې او سپینې چادري یې اغوستي، د طالبانو ترانو ته نڅا کوي او بله ښځه چې د نارینه‌وو په جامو کې د طالبانو رول لوبوي، قمچینه په لاس دوی وهي. Читать дальше...

نن قرغزستان د اروپايي ټولنې او مرکزي اسیا د دویمې ناستې کوربه دی. د ازادي راډیو د قرغزي برخې د راپور پر بنسټ، د اروپايي ټولنې او مرکزي اسیا اوسنۍ اړیکې او سیاسي، تجارتي، اقتصادي، فرهنګي او بشردوستانه مسایل د دې ناستې د بحث مسایل دي. په دې ناسته کې د اروپا د شورا مشر او د قرغزستان، قزاقستان، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ولسمشرانو هم ګډون کړی دی. ناسته د چلپون اتا په ښار کې پیل شوې ده.

د طالبانو حکومت ادعا کوي چې په ننګرهار ولایت کې یې د داعش د یوه قومندان په ګډون دوه کسان وژلي دي. د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس د پنجشنبې په ورځ خبر ورکړ چې د داعش دغه دوه غړي د چهارشنبې په ورځ د ننګرهار ولايت د ښېوې ولسوالۍ د وچ تنګي په کلي کې ووژل شول. د طالبانو حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د دې عملیاتو په اړه ازادي راډیو ته وویل: "داعش ډله اوس په افغانستان کې د نابودۍ مرحلې ته رسېدلې ده. په دې وروستیو کې په بېلابېلو ولایتونو کې د اغېزناکو عملیاتو په ترڅ کې د دوی پټنځایونه له منځه... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ ملي لوبډلې په لومړنۍ یو ورځنۍ سیالۍ کې خپل کوربه سریلانکا ته د ۶ وېکټو په توپیر ماتې ورکړه. دغه سیالي چې نن جمعه د جون ۲مه د سریلانکا په همبنټوټا ښار کې ترسره شوه، افغان لوبډلې پچه وګټله او توپ اچونه یې غوره کړه. کوربه لوبډلې د ټولو لوبغاړو په سوځېدو په ټاکلو ۵۰ اورونو کې ۲۶۸ منډې جوړې کړې. سریلانکا ته چاریت اسلانکا او دننجایا دیسلوا په ترتیب سره ۹۱ او ۵۱ منډې وکړې. په افغان توپ اچونکو کې بیا فریداحمد او فضل حق فاروقي ۲ـ۲، عظمت الله عمرزي، مجیب الرحمن، نوراحمد او محمدنبي یوه ـ یوه ویکټ ترلاسه کړه. Читать дальше...

د افغانستان په ختیځ ننګرهار کې د ماشومانو د ګوزڼ یا پولیو د څلورمې پېښې په ثبت سره د پولیو د له منځه وړلو عملیاتي مرکز خبرداری ورکوي چې ښايي د یاد ویروس پېښې په راتلونکې کې زیاتې شي. په تېرو ۱۸ ورځو کې د ننګرهار په څلورو ولسوالیو کې د ګوزڼ څلور پېښې ثبت شوي چې تازه یې د پنجشنبې په ورځ د همدغه ولایت په بهسودو ولسوالۍکې وه. د طالبانو د عامې ورغتیا وزارت او د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ وجهي صندوق یا یونېسف د پولیو پروګرام څانګې دې پېښې د ثبت پخلی کړی او ویلي چې ګوزڼ وهلی ماشوم څلور کلن دی.... Читать дальше...

تېره شپه کندهار کې د انارګل دودیزه مشاعره ترسره شوه. په سږنۍ مشاعره کې د طالب چارواکو ترڅنګ ، شاعرانو، فرهنګپالو او عامو خلکو ګډون کړی وو. د مشاعرې ګډونوالو په خپلو شعرونو کې د کندهار د سياسي ارزښت ترڅنګ، له نړۍ او ګاونډيانو سره پر ښو اړيکو ټينګار درلود او دغه راز یې تر ډېره د طالبانو په پلوۍ شعرونه او ترانې وویلې. دا په داسې حال کې ده چې یو شمېر شاعرانو او فرهنګپالو د طالبانو حکومت تورن کړی چې دغه ډول ولسي مشاعرې یې انحصار کړي او چا ته اجازه نه ورکوي چې د دوی له خوښۍ پرته انتقادي شعرونه ووايي. Читать дальше...

ځینو ښځینه اعتراض کوونکو پر ښځو د طالبانو د بندیزونو په غبرګون کې د 'په ناهیلۍ کې نڅا' تر نامه لاندې خپل اعتراض څرګند کړ. په دغو ويډیوګانو کې چې معترضو ښځو رسنیو ته استولي لیدل کېږي چې ځینو ښځو چادري اغوستې او د طالبانو له ترانې سره نڅا کوي.

یوې افغانې مېرمنې د پاکستان په پلازمېنه اسلام اباد کې افغان کډوالو ماشومانو ته ښوونځی جوړ کړی دی. فرشته هاشمي چې خپله هم په کډوالۍ کې لویه شوې ده وايي، موخه یې له دې کار دا ده، چې دغه ماشومان له زده کړو پاتې نه شي. افغان کډوال ماشومان هم د دغه ښوونځي په جوړېدو خوښ دي. فرشته له نړیوالې ټولنې او د طالبانو له حکومته غواړي چې په افغانستان کې د نجونو تعلیم ته پام وکړي. نور جزییات د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د اوکراین چارواکي وايي، د دوی د هوايي دفاع ځواکونو د پلازمېنې کییف پر فضا ټول ۱۵ توغول شوي میزاییل او ۲۱ بې پېلوټه الوتکې ویشتلي دي. روسي پوځیانو د مې میاشتې له پیله پر اوکراین په ځانګړي ډول کییف خپلې حملې شدیدې کړې دي. روانه میلادي میاشت کییف ښار، د روسیې د هوايي حملو په ۱۹ څپو کې په نښه شوی دی. د اوکراین چارواکي وايي، د دوی د هوايي دفاع ځواکونو د پلازمېنې کییف پر فضا ټول ۱۵ توغول شوي میزاییل او ۲۱ بې پېلوټه الوتکې ویشتلي دي. د کییف پوځي چارواکو ویلي، چې پرون د توغندیو د ټوټو د لوېدو له... Читать дальше...

د اوکراین چارواکي وايي، د دوی د هوايي دفاع ځواکونو د پلازمېنې کییف پر فضا ټول ۱۵ توغول شوي میزاییل توغندي او ۲۱ بې پېلوټه الوتکې ویشتلي دي. دا شپږمه پرله پسې ورځ ده، چې روسیې د اوکراین پر پلازمېنه خپلو حملو ته دوام ورکړی دی. د اوکراین د لویې څارنوالۍ دفتر وايي، په نننیو حملو کې چې له څو استقامتونو د استوګنې پر سیمو کې شوي، یو ۶۸ کلن سړی او ۱۱ کلن ماشوم ټپیان شوي دي. روسي پوځیانو د مې میاشتې له پیله پر اوکراین په ځانګړي ډول کییف خپلې حملې شدیدې کړې دي.

د ملګرو ملتونو امنیت شورا د روانې میلادي میاشتې په پای کې پر افغانستان غونډه کوي. د ملګرو ملتونو په امنیت شورا کې د متحده عربي اماراتو دایمې استازې چې روانه میاشت د دغې شورا دوره یې مشري هم کوي که څه هم د افغانستان په اړه د جون میاشتې د ۲۱ مې نېټې د جوړېدونکې ناستې ډېر جزییات ورنه کړل، خو وې ویل، چې امنیت شورا به د افغانستان په اړه خپل تمرکز ته دوام ورکړي. لانا نسیبه تېره ورځ یو خبري کنفرانس ته وویل د افغانستان وضعیت لا هم خراب دی او د افغان ښځو د حقونو د مسلې په اړه د امنیت شورا ټول غړي هېوادونه یو او واضح دریځ لري. Читать дальше...

د سریلانکا کرکټ ملي لوبډلې په لومړۍ یو ورځنۍ سیالۍ کې د افغان لوبډلې پر وړاندې ۲۶۸ منډې جوړې کړې. دغه سيالي چې نن د کابل پر وخت سهار ۹:۰۰ بجې پیل شوې ده، افغان لوبډلې پچه وګټله او سریلانکا ته یې د توپوهنې بلنه ورکړه. کوربه لوبډلې د ټولو لوبغاړو په سوځېدو په ټاکلو ۵۰ اورونو کې ۲۶۸ منډې جوړې کړې. سریلانکا ته چاریت اسلانکا او دننجایا دیسلوا په ترتیب سره ۹۱ او ۵۱ منډې وکړې. په افغان توپ اچونکو کې بیا فریداحمد او فضل حق فاروقي ۲ـ۲، عظمت الله عمرزي، مجیب الرحمن، نوراحمد او محمدنبي یوه ـ یوه ویکټ ترلاسه کړه. Читать дальше...

د ملګرو ملتونو امنیت شورا د روانې میلادي میاشتې په پای کې پر افغانستان غونډه کوي. په ملګرو ملتونو کې د متحده عرب اماراتو سفیرې لانا نسیبه پرون پنجشنبه په یوه کنفرانس کې وویل، دغه غونډه به د جون پر ۲۱مه نېټه جوړه شي. متحده عرب امارات روانه میاشت د ملګرو ملتونو د امنیت شورا دوره يي مشري کوي. نسیبه وویل، امارات به د امنیت شورا د غړي او دوره يي مشر په توګه هڅه وکړي چې د افغانستان په اړه د هېوادونو همغږي لا پیاوړې شي. دا چې په دې غونډه کې به دقیقاً پر کومو مسایلو خبرې وشي، زیات توضیحات نه دي... Читать дальше...

د امریکا متحدو ایالتونو پرون د ایران د سپاه پاسداران پر یوه چارواکي او ځینو نورو کسانو بندیزونه ولګول. پر دغو کسانو تور دی چې غوښتل یې د نړۍ په بېلابېلو برخو کې د امریکا د ملي امنیت د پخواني سلاکار جان بولټن، ځینو نورو کسانو او د امریکا د حکومت د یوه بل چارواکي د وژلو لپاره په پراخو توطئیو کې همکاري وکړي. د ادعا له مخې د جان بولټن د وژلو دسیسه ښه مستنده شوې او د امریکا څارنوالانو او پخوانیو حکومتي چارواکو دا د ایران د سپاه پاسداران یوه دوامداره هڅه ګڼلې، چې غواړي د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ د مهال چارواکي په نښه کړي. Читать дальше...

د یونان سرحدي ساتونکي او ژغورندویې ډلې وايي، د ماشومانو په ګډون په لسګونو پناه غوښتونکي پرون پنجشنبه د ترکیې له یوروس سیند نه د اروپايي ټولنې دغه غړي هېواد ته اوښتي دي. د یونان یوې راډیو راپور ورکړی چې د دغو پناه غوښتونکو شمېر ۱۳۸ ته رسېږي چې د یوروس سیند د یونان د اړخ په یوه کوچني ټاپو کې موندل شوي دي. ریل اف ام راډیو د یونان د سرحدي ساتونکو د ویاند په حواله راپور ورکړی چې ویلي یې دي، ټول پناه غوښتونکي چې د سوریې وګړي دي، د خوندیتوب لپاره بل ځای لېږدول شوي دي. ویل شوي په دوی کې ۵۲ یې ماشومان دي. Читать дальше...

په کندهار کې د ۱.۵ میلیونه ډالرو په ارزښت د تریشل د تولید فابریکه فعاله شوې چې ۹۵ سلنه پرزې یې په همدې فابریکه کې جوړېږي. کروندګر هم د دې فابریکې له محصولاتو خوښي څرګندوي او وايي چې د غنمو د حاصلاتو فصل دی او د دې فابریکې جوړ شوي تریشلونه د بهرنیو وارد شویو په پرتله خورا ګټور دي. نور جزییات د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

واشنګټن پوسټ: واشنګټن پوسټ ورځپاڼې د اسټرالیا د ځانګړو ځواکونو د یوه سرتېري قضیې ته په اشاره لیکي چې د اسټرالیا لوړ رتبه سرتېري د 'جنګي جرمونو' قضیه وبایلله. بین رابرټس سمېت یو له هغو ۱۰۱ اسټرالیایي سرتېرو دی چې د ویکټوریا کراس، د زړورتیا تر ټولو لوړو مډالونو څخه یو يې ترلاسه کړی، او د اتل په توګه ستایل شوی. واشنګټن پوسټ لیکلي چې د سیډني د محکمې پرونۍ د جون لومړۍ پرېکړه د یوې قضیې لپاره ډراماتیک پای دی چې تر سلو ورځو زیاته وخت یې واخیست، تر ۱۵ میلیونه ډالرو زیات لګښت یې درلود او په افغانستان... Читать дальше...

د روسیې د فدرالي امنیت ادارې یا 'ایف ایس بي' ادعا کړې چې د دغه هېواد د ډیپلوماتانو په زرګونو آیفونونه تر پراخ سایبري برید لاندې راغلي دي. دې ادارې د پنجشنبې په ورځ د جون په لومړۍ په یوه بیان کې ادعا وکړه چې هکرانو ظاهراً د ناټو غړو هېوادونو، د پخواني شوروي اتحاد جمهوریتونو او همدارنګه په چین، اسراییلو او سوریه کې د روسیې په سفارتونو او قونسلګریو کې د روسي ډیپلوماتانو آیفونونه په نښه کړي دي. اعلامیې د دې ادعا جزییات او شواهد نه دي وړاندې کړي. د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې د 'اپل' ټکنالوژۍ... Читать дальше...

د ناټو د غړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو د پنجشنبې په ورځ  د جون لومړۍ د ناروې په پلازمېنه اوسلو کې د غونډې د دویمې ورځې لپاره د نویو دفاعي لګښتونو او له اوکراین سره د دې اتحاد د اړیکو د راتلونکي په اړه خبرې وکړې. د جرمني د بهرنیو چارو وزیرې انالینا بیرباک پرون له دغو خبرو اترو مخکې وویل چې د روسیې هر نوی توغندی او د بې پیلوټه الوتکو برید به دغه اتحاد له ځانه د دفاع په برخه کې د اوکراین د خلکو ملاتړ لا زیات کړي. تمه ده راتلونکې جولای میاشت په یوولسمه او دولسمه نېټه د ناټو غړو هېوادونو یوه سرمشریزه د لېتوانیا په پلازمېنه ویلنیوس وشي. Читать дальше...

د افغانستان او سریلانکا د کرکټ ملي لوبډلو ترمنځ د سریلانکا په همبان­توتا میدان کې یو ورځنۍ یا ۵۰ اووره لوبه روانه ده. افغانستان چې د لوبې پچه یا ټاس وګاټه د توپ نیونې پرېکړه یې وکړه. سریلانکا توانېدلې تر اوسه د ۵ لوبغاړو په سوځېدو سره په ۴۱ اوورونو کې ۲۰۰ منډې وکړي. دواړه هېوادونه به د یکشنبې په ورځ دویمه او د چهارشنبې په ورځ خپله درېیمه یو ورځنۍ مسابقه هم وکړي.

په افغانستان کې پرون پنجشنبې د پولیو یوه بله پېښه ثبت شوه، چې دا په روان میلادي کال کې د ګوزڼ یا پولیو څلورمه پېښه ده. د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان د روغتیا وزارت وايي، څلورمه پېښه د یوه څلور کلن ماشوم ده. د ملګرو ملتونو یونېسف ادارې د پولیو برخې د عامه اړیکو مسوول سید کمال شاه د پوليو د تازه پېښې ثبتېدل تاييد کړي. د سږ کال درې نورې پېښې هم په ننګرهار او کونړ ولایتونو کې ثبت شوي دي. کابو دوې میاشتې پخوا د افغانستان په ختیځو ولایتونو کې د پولیو د مخنیوي په هدف تر پنځو کلونو کشرو ماشومانو ته د ګوزڼ ضد واکسین ورکړل شو. Читать дальше...

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږې کوونکې اداره یا اوچا وايي، د سمې ستراتېژۍ نشتوالي په افغانستان کې له طبیعي پېښو سره د مقابلې امکان کمزوری کړی دی. دې ادارې پرون پنجشنبې په یوه ټویټ کې ولیکل چې د درې لسیزې جګړې ترڅنګ، د طبیعي افتونو د خطرونو پر کمولو د کافي پانګونې نشتوالی سبب شوی چې د سېلابونو په شمول د طبیعي پېښو پر وړاندې د مقاومت په برخه کې افغانان له بد وضعیت سره مخامخ ووسي. په وروستیو ورځو کې د لغمان، پکتیا، غور او دایکندي په شمول د افغانستان په لسو ولایتونو کې سېلابونه... Читать дальше...

د ایران د بهرنیو چارو وزیر امیر عبداللهیان وايي، ځانګړي استازي یې له طالبانو سره د اوبو د حق په اړه ښې خبرې کړي دي. عبداللهیان، په یوه ویډیو کې چې تازه ایرانیو رسنیو خپره کړې، د افغانستان لپاره د ایران د ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي او د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي کتنې ته په اشاره وايي، چې ښې نتیجې ترلاسه کوي او وروسته له دې چې د خبرو بعدونه څرګند شي، له نتیجو څخه به یې خلک خبر کړي. د ایران د باندنیو چارو وزیر د قمي په قول ویلي، له طالبانو سره یې ښې خبرې کړي دي. د ایران او طالبانو... Читать дальше...

د طالبانو حکومت پرون پنجشنبې د افغانستان د اقتصاد په اړه د نړیوال بانک راپور وستایه او هغه یې د افغانستان د اقتصادي وضعیت د حقیقت ښکارندوی وباله. نړیوال بانک د سه‌شنبې په ورځ د افغانستان د اقتصادي وضعیت په اړه په خپل راپور کې وویل چې د ۲۰۲۲ په جولای کې په دغه هېواد کې انفلاسیون ۱۸ اعشاریه ۳ سلنه و او له هغه مهاله تر اوسه پورې مخ پر ځوړ دی. د نړیوال بانک د راپور پر اساس، په ۲۰۲۳ کې انفلاسیون لا ټیټ شو، تر دې چې په فبرورۍ کې ۳ اعشاریه ۵ و خو په مارچ کې یو اعشاریه ۹۴ ته را ټیټ شو. د طالبانو د... Читать дальше...

په کشمیر کې د هند د پوځ یو جګپوړی قوماندان وايي، د هغه څه خلاف چې انګېرل کېدل، د ۲۰۲۱ په اګست کې په افغانستان کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته هندي کشمیر ته هېڅ افغان طالب نه‌ دی داخل شوی. د هندي رسنیو د راپور له مخې، په سرینګر کې د هند د چینار قول اردو عمومي قوماندان بریدجنرال اې‌ډي‌ایس اجلا پرون پنجشنبې په یوه مرکه کې همدا راز وویل چې په پاکستان کې د روان کورني بحران له کبله هم د کشمیر په تړاو کومه اندېښنه نه‌لري. تر دې مخکې ځینو پاکستاني او هندي رسنیو راپور ورکړی و چې د هند کشمیر ته هغه... Читать дальше...